Documentaire: Hoe Adri en Álvaro de stad verbeterden
Een belangrijke inspiratiebron van Adri Duivesteijn in zijn periode als wethouder was het werk van de architect Álvaro Siza. Een documentaire belicht hoe de Hagenaar en de Portugees elkaar vonden.
Het verhaal van de jongen uit de Schilderswijk die wethouder werd, is vaker verteld. De jonge Adri Duivesteijn die het als 9-jarige scholier aan de stok kreeg met de pastoor van de H. Hartkerk en toen besloot dat hij zich tegen ‘het gezag’ zou gaan verzetten. Hij werd actievoerder en richtte een wijkkrant op. Hij werd actief in de PvdA en leerde van mederaadslid en architect Joop ten Velde veel over cultuur en bouwkunst. Als wethouder zou hij de aanpak van de Schilderswijk veranderen met de campagne ‘Stadsvernieuwing als Kulturele Aktiviteit’.
Minder bekend is de grote rol die de Portugese architect Álvaro Siza speelde in de bewustwording van Duivesteijn. Daarover maakte architect en filmmaker Marit Geluk de documentaire ‘Intuition’, die donderdag (28 april) in première ging in het Filmhuis Den Haag. In de film wordt onder meer het bovenstaande belicht met oude en eigentijdse beelden plus voice-over van Ron Fresen. Maar centraal staat de episode-Siza. We zien hoe Duivesteijn terugkeert naar Porto en daar opnieuw Siza ontmoet bij een van zijn projecten, Bairro da Bouça. Dat is een complex witte huizen met trappen en galerijen die veel contact tussen de bewoners mogelijk maken.
Met de bewoners
Het was in 1984 dat Duivesteijn voor de eerste keer naar Porto reisde om Siza te ontmoeten. Cruciaal in diens aanpak was dat hij eerst met de toekomstige bewoners ging praten over hun wensen. Dus geen groots opgetuigde meetings met wijkhoofden en bestuurders, maar luisteren naar hen om wie het echt ging. ‘Inspraak was een leugen. Die leverde in heel Nederland dezelfde nieuwbouw op,’ horen we Duivesteijn vertellen. Hij haalde Siza naar Den Haag en startte de campagne ‘Stadsvernieuwing als Kulturele Aktiviteit’, waarvan hij nu bekent dat die qua methodiek enigszins was geïnspireerd op Chinese voorbeelden.
Duivesteijn (links) bezoekt Álvaro Siza (midden) in Porto (1984). | Still uit de documentaire
En zo ging Siza aan de slag in ‘het Wijk’. Hij praatte met Turkse families en ontwikkelde zo woningen voor grote gezinnen, die met schuifdeuren waren te verdelen in aparte gedeelten voor mannen en vrouwen. Er was zelfs een ‘ruimtelijk ontwikkelingslaboratorium’ waar met blokken gasbeton werd gestoeid om plattegronden te optimaliseren. Siza bouwde onder meer een blok portiekwoningen op de hoek van de Parallelweg en de Vaillantlaan, bij de Put. Er zouden nog meer vermaarde architecten volgen, zoals Aldo Rossi (Slachthuisterrein) en Jo Coenen (Vaillantlaan).
Ook kritiek
Dat binnenhalen van grote namen – ook Richard Meier (stadhuis) was er een voorbeeld van – kwam Duivesteijn ook op kritiek te staan. Zo horen we de kritische Radio West-verslaggever Koos Maarleveld de wethouder daarover ondervragen. Of hij niet een beetje ‘megalomaan’ bezig was. Duivesteijn trekt zich er niets van aan en ontkent het niet eens. ‘Ik ben door mijn ervaringen steeds handiger en welbespraakter geworden. Daar kunnen sommige mensen niet tegen,’ zegt hij provocerend.
Wat niet aan de orde komt, en dat is een omissie, is dat de wethouder-actievoerder ook binnen zijn eigen partij weerstanden wekte. Onder meer bij zijn collega-wethouders Gerard van Otterloo en Constant Martini. Het zou uiteindelijk in 1989 tot zijn politieke ondergang leiden, althans in Den Haag. In de documentaire is het net of Duivesteijn zijn carrière rimpelloos voortzette in de Tweede Kamer en later als wethouder in Almere. Dat was dus niet zo.
Wat wél klopt, is dat hij koersvast bleef. Ook in de Kamer zette hij zijn strijd tegen door projectontwikkelaars gedicteerde woningbouw voort. En in Almere bracht hij zijn credo in de praktijk: daar ontstond een compleet stadsdeel waar bewoners met behulp van de gemeente hun eigen huizen kunnen bouwen.
Maar het begon allemaal in 1984 bij de witte huizen in Porto.
- Marit Geluk, documentaire ‘Intuition’, zaterdag 4 juni, Omroep West. Meer informatie: www.omroepwest.nl
Onze redactie biedt u dit verhaal uit de Den Haag Centraal van vrijdag 29 april 2022 gratis aan. Wilt u meer Haags nieuws lezen? Klik hier voor alle verkooppunten. U kunt ook een (proef)abonnement nemen. U ontvangt DHC 10 weken voor slechts 10 euro.
