‘Wie vermoordde mijn oudtante Willemina?’

Dankzij sociale media weet tegenwoordig bijna iedereen bijna alles van bijna iedereen. In de familie van DHC-eindredacteur Herman Jansen bleef een ‘beroemde’ moord uit 1916 ruim een eeuw onbesproken. Gelukkig schreef Marijke Verhoeven er een boek over.

Door

Slecht nieuws over een familielid vertellen ze je meestal persoonlijk of door de telefoon. Ik kreeg vorige week via de post het net verschenen boek ‘De moord op Willemina Jansen’ van Marijke Verhoeven uit Paterswolde. Met daarin een handgeschreven boodschap van de schrijfster aan mij: ‘Voor Herman. In 2017 hoorde ik voor het eerst over de moord op jullie oudtante. Dit mysterie liet mij niet meer los en leidde uiteindelijk tot dit boek. Het is een fictief verhaal, gebouwd rond de nooit opgeloste moordzaak. In het boek heb ik Willemina op dusdanige wijze een eigen gezicht gegeven dat haar nagedachtenis gerespecteerd blijft. Veel leesplezier!’

Ook mijn tweelingbroer, zussen, neef en nicht ontvingen zo’n boek, als enige opgespoorde nazaten van Willemina Jansen (1886-1916), zus van onze opa Wolter Jansen (1882-1949). Wij – allemaal zeventigers – wisten tot voor kort geen van allen dat we überhaupt een oudtante Willemina hadden gehad, laat staan dat deze was vermoord. Onze ouders noch oude oma Jansen hadden ons ooit iets verteld. Onbegrijpelijk, denk je in deze tijd, maar het is dan ook wel een tijdje geleden, 1916. En heel ver weg, in het Drentse Paterswolde. Begrijpelijk is wél dat Verhoeven (Groningen, 1967) ons niet meer condoleerde maar ‘veel leesplezier’ toewenste.

‘Blonde Dolly’

In Drenthe en Groningen is de moord op de 29-jarige ‘juf Mien’ al meer dan een eeuw net zo ‘beroemd’ als in Den Haag de raadselachtige moord op Blonde Dolly uit 1959. Journalist Casper Postmaa, oud-hoofdredacteur van deze krant, toonde in 2011 na zeven jaar onderzoek aan dat de bekende prostituee was vermoord door haar bewaker Gerard V. De moordenaar van Willemina Jansen ligt op het kerkhof, figuurlijk, want hij is onbekend. En letterlijk, want geen enkele misdadiger uit 1916 is meer in leven.

 

Ondanks enkele verdachten is de dader nooit opgespoord

 

Willemina Jansen fietste op 22 september 1916 van de stad Groningen, waar zij met haar zorgbehoevende moeder (mijn overgrootmoeder) woonde, naar Paterswolde en werd sinds die dag vermist. Haar lichaam, schaars gekleed en half begraven, werd pas op 19 april 1917 gevonden in het Kluivingsbos, niet ver van de weg. Ze was met zes messteken om het leven gebracht. In haar maag zaten nog sporen van haar lunch van zeven maanden eerder. Dat zij ondanks grote zoektochten niet eerder is teruggevonden, is een van de vele mysteries. Ondanks enkele verdachten is de dader nooit opgespoord.

À la Agatha Christie

Marijke Verhoeven laat haar historische roman zich afspelen in het jaar 1927, zo kan ze nog veel (fictieve) getuigen en verdachten opvoeren. Haar meeslepende schrijfstijl – ‘cosy crime’ à la Agatha Christie, met een vleugje sensuele romantiek – voert je naar een onverwachte ontknoping. Hoofdpersoon Ella is een debuterende schrijfster die, net als Verhoeven zelf, inspiratie vindt in de moord op ‘juf Mien’ en daarbij zichzelf en anderen in gevaar brengt. Marijke Verhoeven is tijdens haar lange schrijfproces niet op weerstand of gevaar gestuit. Het werd pas eng toen haar boek deze maand uitkwam. “Ja, dat was wel spannend, hoor. Maar alle reacties tot nu toe zijn heel positief. Zowel van jullie – haar familie – als van de mensen uit Paterswolde, Groningen en Drenthe.”

Mijn zus Ineke schreef vanuit haar veilige flat bij Kijkduin: ‘Beste Marijke, ik heb het boek over mijn oudtante achter elkaar uitgelezen. Ik vind het vlot geschreven met een geweldige plot. Ik kan me voorstellen dat zoiets ook echt gebeurd kan zijn. Gelukkig was het niet te griezelig. Ik ben blij dat de historische vereniging ‘Ol Eel’ mij en de andere nazaten van Willemina gevonden heeft, we hadden anders nooit iets geweten over deze donkere gebeurtenis in onze familie.’

Het grote nieuws bij ons in Den Haag is nog steeds niet dat oudtante Willemina Jansen vermoord is, maar dat wij verwant zijn. Ook de Haagsche Courant heeft in de loop der jaren wel eens over de moord in Paterswolde geschreven, maar een Jansen denkt bij het lezen van de naam Jansen nooit: dat zou weleens familie kunnen zijn. Er zijn domweg veel te veel Jansens. Maar na een moord, helaas, toch eentje te weinig.

Marijke Verhoeven, ‘De moord op Willemina Jansen’ (380 pagina’s). Uitgever: De Crime Compagnie. Prijs: € 21,99. 

Standaardportret
Bekijk meer van