Alle ogen op Westland na verzet tegen spreidingswet: ‘Niet strategisch’
Nu de Westlandse gemeenteraad zich fel tegen de spreidingswet keert, zijn alle ogen op de tuinbouwgemeente gericht. Onhandig, vindt de fractievoorzitter van de grootste partij. “Het is niet strategisch om zoveel amok te maken.”
Een ruime meerderheid in de Westlandse raad moet niets hebben van de omstreden spreidingswet, die dinsdag is aangenomen door de Eerste Kamer. Daarmee kan de staatssecretaris in het uiterste geval gemeenten dwingen asielzoekers op te vangen.
Zowel de drie coalitiepartijen – Westland Verstandig, Gemeentebelang Westland en VVD – als oppositiepartijen LPF en Forum voor Democratie verklaren zich mordicus tegenstander van de wet, die moet zorgen dat asielzoekers gelijker over het land worden verdeeld. In het Westland, waar in november bijna een op de drie stemmen naar de PVV ging, is volgens de fracties geen draagvlak voor asielopvang. ‘We laten ons niks opleggen,’ aldus de fractievoorzitter van Gemeentebelang.
Bij het rijk denken ze nu vast: dat Westland zullen we een toontje lager laten zingen
Toch is dat wel waar het waarschijnlijk op uitdraait. ‘Het politieke spel mag rustig gespeeld worden, maar uiteindelijk zal toch de wet uitgevoerd moeten worden,’ zei burgemeester Bouke Arends dinsdag op de radio. Daarop hamerde ook demissionair staatssecretaris Eric van den Burg (VVD, Asiel), nadat de Eerste Kamer zijn wetsvoorstel had aangenomen. ‘Het is in de eerste plaats aan de wethouder. Die heet wethouder, omdat hij zich aan de wet moet houden.’
Niet strategisch
Met zijn openlijke opstandigheid heeft het Westland alle ogen op zich gericht. Onverstandig, vreest Peter Duijsens. Zijn fractie Westland Verstandig mag dan tegen de spreidingswet zijn, de felheid waarmee andere partijen dat van de daken schreeuwen, vindt hij een strategische misser. “Het is niet slim om zoveel amok te maken. Bij het rijk en de provincie denken ze nu vast: dat Westland zullen we een toontje lager laten zingen.”
Evengoed spreekt hij van een ‘slechte wet’. “Ik zou niet weten waar wij zevenhonderd asielzoekers moeten huisvesten. Vorig jaar heeft de gemeente al een hotel gekocht voor de huisvesting van statushouders. In het Westland staan verder weinig gebouwen die als opvang kunnen dienen.”
Hij voorspelt een groot volksoproer als er een asielopvang komt. “Het lukt al niet om tijdelijke starterswoningen te bouwen vanwege weerstand van omwonenden. Ik wil niet meemaken wat er gebeurt als we ergens honderden asielzoekers moeten plaatsen.”
Misschien is het Westland niet de meest logische plek om te beginnen
Met de spreidingswet krijgen gemeenten de wettelijke taak om asielzoekers te huisvesten, zoals ze die nu al hebben voor statushouders (vluchtelingen met een verblijfsvergunning). Het aantal inwoners en de welvaart van een gemeente bepaalt het aantal opvangplekken. De provincie gaat over de verdeling. Gemeenten die meer plekken aanbieden dan vereist, strijken een geldbonus op. Krijgen de provincies het niet rond, dan geldt dwang als laatste redmiddel.
Komend jaar moeten er ruim dertigduizend opvangplekken bij komen, schat de staatssecretaris. De helft daarvan komt op het bordje van Zuid-Holland. Den Haag, dat momenteel minder dan duizend asielzoekers opvangt, dient volgend jaar over 2500 opvangplekken te beschikken. Westland, dat sinds 2010 geen asielzoekers meer heeft opgevangen (wel statushouders en Oekraïense vluchtelingen), zou volgens de prognose zo’n zevenhonderd asielzoekers moeten gaan huisvesten.
Islamitische school
Door de nieuwe wet kan de staatssecretaris weigerachtige gemeenten overrulen. Daar heeft het Westland ervaring mee. Jarenlang werkte de gemeente de komst van een islamitische basisschool in Naaldwijk tegen, hoewel de aanvraag aan alle eisen voldeed. Uiteindelijk grepen het ministerie van Onderwijs en de provincie in. “De raad wilde het benodigde besluit niet nemen, dus toen zei de minister: dan doe ik het,” zegt John Bijl, expert lokaal bestuur van het Periklesinstituut. “Zo zou het ook kunnen gaan met de asielopvang.”
Dat beseft ook Duijsens van Westland Verstandig. “We kunnen als raad wel weigeren een bestemmingsplan vast te stellen, maar dan krijgen we de provincie over ons heen. Dan hebben we alleen wat tijd gerekt en iedereen boos gemaakt.”
De vraag is of het zo’n vaart loopt. “Het duurt wel even voordat het COA (Centraal Orgaan opvang asielzoekers, red.) concrete plannen heeft uitgewerkt,” benadrukt Bijl. “Meer dan honderd gemeenten hebben geen opvang. Misschien is het Westland niet de meest logische plek om te beginnen.” Tegelijk staat het COA onder druk. Het aantal asielzoekers in Ter Apel moet binnen een maand onder de tweeduizend worden gebracht, heeft de rechter deze week geoordeeld.
Intussen speelt er een kabinetsformatie, waarin vier partijen aan tafel zitten die tegen de spreidingswet zijn. Wat dat voor de uitvoering betekent, is ongewis. Misschien wordt de opvangplicht wel afgezwakt, zegt Duijsens. “Het is een kans.”
De redactie biedt u dit verhaal gratis aan. Meer Haagse verhalen? Neem een (proef)abonnement op weekkrant Den Haag Centraal. Elke donderdag in de bus. De krant is ook verkrijgbaar bij onze verkooppunten.
