Straat Consulaat slaakt noodkreet om daklozen op de Koekamp

Daklozen die op de Koekamp overnachten, worden door politie en handhaving ruw verwijderd. “Mensen raken van de regen in de drup.”

Door

De tentjes die zaterdag nog op de Koekamp stonden, zijn twee dagen later allemaal weg. Een terugkerend ritueel in het park bij het Centraal Station (CS), waar sinds begin april steeds meer daklozen de nacht doorbrengen. Ze slapen er vaak, maar van de gemeente en de politie mag het niet. Eens in de zoveel tijd komen er busjes met agenten en handhavers langs om het park naast CS leeg te vegen. “Wat ik hoor,” zegt ex-raadslid van de Haagse Stadspartij Peter Bos, “is dat er spullen in beslag worden genomen als ze niet snel genoeg weg zijn. Je hebt dus gewoon de kans dat je je tentje kwijtraakt.” Bos is sinds de laatste verkiezingen raadslid af. Sinds begin juni is hij belangenbehartiger bij het Straat Consulaat, een organisatie die opkomt voor de rechten van daklozen in Den Haag en hen helpt met problemen die ze niet bij een gemeentelijke instantie opgelost krijgen. In het geval van de Koekamp – waar Bos op een bankje aan het fietspad zit – gaat het om een specifieke groep dakloze mensen: arbeidsmigranten uit de Europese Unie zonder recht op sociale voorzieningen. Terug naar hun land van herkomst kunnen ze vaak niet, onder andere uit vrees voor gezichtsverlies. Het Straat Consulaat luidt de noodklok.

Peter Bos op de Koekamp staand

Peter Bos van het Straat Consulaat op de Koekamp. | Foto: Robert van Stuijvenberg

Wanneer Bos vertelt over de situatie op de Koekamp, komt er een dakloze man op een omafiets aangereden. Hij stopt, en blijkt even later een voorbeeld van de situatie waarin een groep daklozen in Den Haag zich bevindt. “No Dutch, no help,” vat de man – die een paar jaar geleden van Oostenrijk naar Nederland kwam – zijn situatie samen. Bos begrijpt wel wat dat betekent: “Hij bedoelt dat hij officieel geen rechthebbende is. Hij kan geen beroep doen op een uitkering of daklozenopvang.”

Arbeidsverleden

Dat komt, omdat EU-arbeidsmigranten die niet voldoende arbeidsverleden hebben opgebouwd niet in aanmerking komen voor een uitkering of een Wmo-voorziening, de gemeentelijke ondersteuning voor opvang en zorg. ‘Niet voldoende arbeidsverleden’ betekent volgens de gemeente Den Haag een werkende periode van minstens vijf jaar.

 

‘No Dutch, no help’

Dat spreekt het Straat Consulaat tegen: de weigering van onderdak of een uitkering is volgens hen een beleidsmatige keuze van de gemeente. En ook volgens de wet klopt het niet, zegt Bos. “Mensen die hier drie maanden verblijven en hebben gewerkt, hebben gewoon recht op een uitkering.”

Een bijkomend probleem is dat de groep EU-arbeidsmigranten die dakloos is geraakt na de coronacrisis groter is geworden, vertelt Bos. “Alle daklozen moesten van de straat vanwege het besmettingsgevaar, dus er werd ruim in opvangplekken voorzien.” Samen met de winteropvang voor daklozen (een totaal van 160 plekken) was het goed geregeld. Was, omdat beide opvangen inmiddels dicht zijn. De laatste sloot drie maanden geleden, de problemen worden nu weer zichtbaar. “Sindsdien zien we ze op plekken als deze weer terug,” beschrijft Bos de situatie op de Koekamp.

Inhumaan

Dat zelfs daar overnachten niet mag, noemt Bos ‘inhumaan’. Het Straat Consulaat constateert dat de gemeente door de Koekamp eens in de zoveel tijd te ontruimen, dakloze mensen hun laatste recht op huisvesting ontneemt. En effectieve probleembestrijding is het volgens Bos ook niet, want de groep in kwestie kan nergens anders heen: in de tijdelijke contracten waarop arbeidsmigranten werken, is huisvesting vaak gekoppeld aan een baan. Verliezen ze die, dan staan ze ook van de ene op de andere dag op straat.

Het moet dus anders, als het aan het Straat Consulaat ligt. Bos roept de gemeente op om de groep EU-arbeidsmigranten die werkloos raakt te helpen; daar ligt de oorzaak van het probleem. “En dan bedoel ik zowel financieel als qua huisvesting. Probeer zo veel mogelijk te voorkomen dat mensen afglijden. Gebeurt dat toch, zorg dan in ieder geval voor opvang en zorg.”

Want een oplossing is de huidige aanpak in ieder geval niet. Bos: “Mensen raken van de regen in de drup. Als ze ziek zijn, worden ze zieker, als ze gefrustreerd zijn, gefrustreerder. Door de uitzichtloze situatie neemt drank- en drugsgebruik toe, en soms ook crimineel gedrag. En ja: het zal wel een paar centen kosten, maar dit soort dingen zijn heel belangrijk om goed te regelen.”

‘Overlastperspectief’

De gemeente laat in een reactie weten dat de situatie op de Koekamp wordt bekeken ‘vanuit het overlastperspectief’. De tenten worden niet zomaar verwijderd, alleen bij overlastmeldingen. Recentelijk ging dat om afvaloverlast en werden mensen lastiggevallen. Daarnaast worden ‘schrijnende gevallen met ernstige problematiek altijd opgevangen’. Den Haag is zich bewust van de problematiek, op gemeentelijk en landelijk niveau, er wordt aan oplossingen gewerkt.

Standaardportret
Bekijk meer van