Plannen in Bezuidenhout: ‘De tijd is rijp voor democratisch onderwijs’
De particuliere democratische school De Vrije Ruimte trekt steeds meer leerlingen. Er is onvoldoende plek en geld om alle geïnteresseerden te plaatsen. Daarom zijn er nu plannen voor een variant met staatssteun in Bezuidenhout.
De scholen zijn deze week weer begonnen. In een voormalige pastorie aan de Stadhouderslaan (in Zorgvliet) krijgt een groepje leerlingen uitleg van een vakdocent op een digitaal schoolbord. Op een bank in de ruimte ernaast zitten kinderen zelfstandig te lezen. Anderen spelen op de binnenplaats of helpen in de keuken met het opruimen van de lunch.
“We haken aan op de behoefte van de leerlingen,” vertelt Marty Smit, medeoprichter en directeur van de particuliere democratische school De Vrije Ruimte. “Scholen zijn ontstaan om zo veel mogelijk kinderen hetzelfde te leren. De tijden zijn echter veranderd, net als de visies op leren. Wat we hier doen is meer coaching. We helpen kinderen om zelf te leren, op hun eigen manier. Het ene kind leert het best auditief, het andere visueel. Wij leveren maatwerk.”
Smit leidt de school vanuit een passie voor deze vorm van onderwijs. Zonder een volwaardig salaris, net als de parttimemedewerkers. “En toch hebben we altijd genoeg leraren: allemaal professionele leerkrachten en vakdocenten.”
We begonnen in 2007 met vier leerlingen, nu zijn het er negentig
Behoefte
Er zijn achttien democratische scholen in Nederland – niet te verwarren met de Renaissancescholen van Forum voor Democratie – waarvan die in Den Haag een van de grootste is. Daar merken ze dat er steeds meer behoefte is aan andersoortig onderwijs. “We begonnen in 2007 met vier leerlingen, nu zijn het er negentig,” vertelt schoolleider Smit. Voor hen zijn dagelijks gemiddeld tien begeleiders aanwezig. “Een op negen leerlingen, dat is heel ruim. Maar in ons schoolgebouw is nu geen ruimte voor meer, dus moeten we ‘nee’ verkopen aan geïnteresseerden. En er haken mensen af omdat ze het geld niet hebben. Dat is zonde.”
De inkomensafhankelijke ouderbijdrage voor onderwijs op de democratische school varieert van 397 tot 665 euro per maand. Dat is nog niet de helft van wat andere scholen per leerling aan staatssteun krijgen, waardoor deze voor ouders zo goed als gratis zijn. “Niet iedereen kan particulier onderwijs betalen. En wij kunnen onze leraren geen marktconform salaris bieden, anders wordt het helemaal onbetaalbaar voor ouders. Daarom willen we ook een door de overheid bekostigde school oprichten: de Democratische School Den Haag, kortweg DemoS. De tijd is er rijp voor.”
Ouderverklaringen
De nieuwe basisschool moet in Bezuidenhout komen. “Daar wordt nu alleen regulier onderwijs aangeboden. Het zou fijn zijn als er meer keuzemogelijkheid komt,” hoorde Smit van wijkbewoners en schoolbesturen. Ouders van kinderen tussen de twee en vier jaar die het daarmee eens zijn en in een straal van zes kilometer rondom postcodegebied 2593 wonen, wordt gevraagd vóór eind oktober via een ouderverklaring te laten weten dat ze het initiatief steunen. Doen minstens 161 dat, dan kan de school er binnen twee jaar zijn.
We hebben thuisonderwijs overwogen, maar daar ben ik niet het type voor. Toen zijn we hier terechtgekomen en ging het wél
Dat de Onderwijsinspectie eerst het schoolplan moet goedkeuren en de gemeente een leegstaand pand moet vinden, daarover maakt Smit zich geen zorgen. “Onze manier past prima binnen de wet- en regelgeving.” Ook haalbaar is volgens haar het aantal leerlingen dat de school moet gaan tellen: 225 binnen vijf jaar, met als einddoel de stichtingsnorm van 333 drie jaar later. “We willen niet te groot worden, want dan kennen de kinderen en de leerkrachten elkaar niet meer. Dat is op te lossen door leerlingen bijvoorbeeld te verdelen over drie vleugels van een schoolgebouw.”
De Vrije Ruimte biedt zowel basisonderwijs als voortgezet onderwijs. Bij een door de overheid bekostigde school mag dat niet samengaan. Daarom gaat DemoS zich richten op kinderen tot veertien jaar. “Kinderen vanaf tien jaar die al zover zijn, krijgen bij ons stof van de middelbare school aangeboden. En voor kinderen die juist extra tijd nodig hebben om de basisschool af te ronden, komt er een groep 9.”
Thuiszitters
Steeds meer ouders kiezen bewust voor democratisch onderwijs voor hun vaak nog jonge kinderen. Een ander deel van de leerlingen is op De Vrije Ruimte terechtgekomen na te zijn vastgelopen in het reguliere onderwijs. Zoals de kinderen van Melanie Ronkes Agerbeek. Haar oudste zoon, nu tien jaar, kroop in de kleuterklas onder tafel of zat apathisch in de kring, om eenmaal thuis ‘volkomen uit z’n dak’ te gaan. “We hebben nog een opvoedcursus gevolgd, want het zou wel aan de ouders liggen. Maar het was niet te doen. Hij is supersensitief, wil autonomie, heeft andere interesses dan kinderen van zijn leeftijd en bleek later ook dyslectisch. We hebben thuisonderwijs overwogen, maar daar ben ik niet het type voor. Toen zijn we hier terechtgekomen en ging het wél.”
“We vangen ook een maatschappelijk probleem op,” geeft Smit toe. Den Haag telde vorig schooljaar 1276 zogenoemde thuiszitters. Dat zijn kinderen die niet naar school gaan, vaak omdat er geen passend onderwijs voor ze is. Maar naar De Vrije Ruimte komen ook kinderen uit Rotterdam, Leiden, Gouda en Kwintsheul. Melanie woont met haar gezin in Zoetermeer. Dat ze voor het onderwijs van haar kinderen moet reizen en betalen, heeft ze ervoor over. “Maar er zijn ook gezinnen die niet meer op vakantie kunnen, omdat ze voor deze school hebben gekozen. Voor hen kan DemoS een uitkomst zijn.”
De redactie biedt u dit verhaal gratis aan. Meer Haagse verhalen? Neem een (proef)abonnement op weekkrant Den Haag Centraal. Elke donderdag in de bus. De krant is ook verkrijgbaar bij onze verkooppunten.
