Column: Gewoon geen gelul meer
Na de ongeregeldheden op Scheveningen wil de VVD gezichtsherkenning invoeren. Daarmee wordt privacy gereduceerd tot hinderlijk ‘gelul’, schrijft columnist Christiaan Weijts.
Na de rellen op Scheveningen had VVD-leider Dilan Yeşilgöz ook even een rondje over de boulevard gelopen. ’s Avonds deed ze bij het SBS-programma ‘Nieuws van de Dag’ verslag. Het moest klaar zijn, vond ze, met dat tuig. ‘Het moet ook helemaal klaar zijn met het gedoe in Nederland dat we eindeloos moeten vechten om camera’s op te kunnen hangen.’
Had ze wel goed om zich heen gekeken? Bijna nergens tel je zoveel camera’s per vierkante meter als hier. Behalve de klassieke bollen in die witte houders staan er om de vijftien meter dunne lange palen, tjokvol met camera’s, microfoons en andere sensoren. Hightech weerstations? Eerder gesupersizede thermometers die in de derrière van onze samenleving prikken.
Was hier eindeloos om gevochten? Wat Yesilgöz eigenlijk bedoelde, bleek uit haar vervolg: ‘Gewoon gezichtsherkenning, geen gelul meer, en dan die gasten van hun bed lichten.’ Gewoon iedereen afluisteren, geen gelul meer. Privacy, bescherming van persoonsgegevens: vanaf nu valt het allemaal in de categorie ‘gelul’.
De Ridder wil niet wachten tot na de feiten, hij wil live meekijken
Ook de Haagse VVD heeft genoeg van het gelul. Raadslid Rutger de Ridder schrijft op sociale media: ‘Voor de komende zomer: gezichtsherkenning, zodat je dit soort tuig direct herkent en kan verwijderen. Er zijn al veel (slimme) camera’s op Scheveningen-Bad. Laten we ze gebruiken.’
Waarschijnlijk is het inderdaad een kwestie van één vinkje veranderen in de instellingen van die Smart City-palen. Maar het tuig ‘direct herkennen’? Dat is een stuk ingewikkelder. In de politiedatabase CATCH staan foto’s van zo’n anderhalf miljoen mensen die zijn verdacht of veroordeeld voor feiten waar minstens vier jaar gevangenisstraf voor staat. Hoeveel van die kleine crimineeltjes zouden er al zo’n indrukwekkend strafblad op nahouden?
De Scheveningse relschoppers waren grotendeels tussen de twaalf en de achttien. Bij minderjarigen is justitie sowieso terughoudender bij het opnemen van foto’s of DNA in zulke databanken. Bovendien mag die database pas geraadpleegd worden bij opsporing. Maar De Ridder wil niet wachten tot na de feiten. Hij wil live meekijken. ‘Direct herkennen’ en ‘verwijderen’: van het nostalgische ‘Panorama Mesdag’ naar het panopticum van de surveillancestaat.
De vraag is niet of we ‘gewoon gezichtsherkenning’ moeten toestaan, de vraag is of we een database moeten aanleggen met de biometrische data van alle Nederlanders, wie daar onder welke voorwaarden toegang toe heeft, wat er gebeurt als die data uitlekken, worden misbruikt of worden verkocht.
Wie denkt dat dit dystopisch gelul is, moet eens kijken in Hongarije
Als de VVD nu haar zin krijgt zou je alle Haagse 12-jarigen meteen na hun eindmusical in groep 8 op de foto moeten zetten. Even lachen voor het landelijke opsporingssysteem. Op het achtergrondwandje de slogan ‘voor de veiligheid, tegen het gelul’.
Bij een dagje strand anno 2030 kan er zomaar een agent naast je handdoek verschijnen. “Volgens camera 12.3 staat er nog een parkeerboete open. Die mag u meteen voldoen, anders zullen wij u direct verwijderen volgens de Richtlijn-De Ridder.”
Wie denkt dat dit dystopisch gelul is, moet eens kijken in Hongarije, waar sinds kort gezichtsherkenning gebruikt mag worden tegen deelnemers aan de verboden Pride-mars. Of naar die negen mensen die vorig jaar ten onrechte waren geïdentificeerd als deelnemers aan een actie van Extinction Rebellion op Schiphol.
De vraag is niet of ‘gewoon gezichtsherkenning’ werkt. De vraag is wat we kwijtraken als het inderdaad werkt. Nu hangen er aan de boulevard nog informatieve bordjes: ‘Hier zijn sensoren. Wat wordt er opgenomen of gemeten?’ Straks is dat een plaatselijke verordening: ‘Artikel 1. Iedere burger wordt geacht herkenbaar te zijn. Onherkenbaarheid geldt als verdacht gedrag. Artikel 2. U kunt hier bezwaar tegen aantekenen. Het recht op bezwaar vervalt wanneer het bezwaar als gelul is aangemerkt. Artikel 3. De overheid bepaalt wat gelul is.’
De redactie biedt u dit verhaal gratis aan. Meer Haagse verhalen? Neem een (proef)abonnement op weekkrant Den Haag Centraal. Elke donderdag in de bus. De krant is ook verkrijgbaar bij onze verkooppunten.
