Zwembad De Blinkerd verduurzaamt: geen gas, maar rioolwarmte
Zwembad De Blinkerd gaat van het gas af. Het water wordt straks verwarmd met behulp van het Scheveningse riool. “Na de zomer moet het systeem volledig operationeel zijn.”
“Hier komt de warmte straks binnen.” Patrick Wagemans, projectleider van de gemeente, staat in de kelder van De Blinkerd. Achter hem vier joekels van warmtepompen, die zijn aangesloten op een wirwar van leidingen en een knalgeel buffervat, dat wat wegheeft van de Yellow Submarine. Tezamen gaat de apparatuur het bekende Scheveningse zwembad van warmte voorzien.
De Blinkerd gaat verduurzamen. Jaarlijks verbruikt het zwembad zo’n 170.000 kuub gas, vergelijkbaar met honderdvijftig huishoudens, maar dat is spoedig verleden tijd. Het bad, eigendom van de gemeente, stapt deze zomer over op riothermie, warmte onttrokken uit het riool.
We houden het rioolwater dus buiten de deur
Het zwembad is daarmee een voorloper. Veel baden worstelen met hun gasverbruik. Het op temperatuur houden van zwemwater slurpt energie. Tijdens de gascrisis zetten veel baden daarom de thermometer een tandje lager. “Onze energiekosten zijn flink omhooggegaan,” vertelt Wesley Verschoof, manager van De Blinkerd.
Rioolgemaal
Voor een duurzame warmtebron hoefde het zwembad niet ver te zoeken. Pal naast De Blinkerd staat het rioolgemaal van Scheveningen en het Belgisch Park. Regen, douchewater, spoelwater van de wc en ander huishoudelijk afvalwater wordt hier opgevangen, alvorens het naar de zuiveringsinstallaties van Delfluent in Houtrust stroomt. “In dat vieze water zit warmte,” legt Wagemans uit. De temperatuur ligt tussen de 12 en 18 graden Celsius. “Wij ‘lenen’ die warmte.”
Het is een ingenieus proces. Vlak bij het gemaal komt een ondergrondse warmtewisselaar. Die stuurt het lauwe rioolwater door een honderd meter lange buis. Parallel aan deze buis ligt een tweede leiding met een koudemiddel dat de rioolwarmte overneemt. Het vuile water stroomt terug naar het gemaal, het koudemiddel naar de kelder van De Blinkerd. “We houden het rioolwater dus buiten de deur,” benadrukt Verschoof. Binnen krikken de warmtepompen de temperatuur van de vloeistof zodanig op, dat zowel het zwemwater als alle binnenruimtes ermee kunnen worden verwarmd.
Zwembad De Blinkerd gaat dit jaar nog van het gas af. (DHC/Steffie Galetta)
Het riool is een betrouwbare bron van warmte. Toch heeft De Blinkerd een warmte-koudeopslag (WKO) nodig om temperatuurschommelingen op te vangen. Hierbij worden bronnen van 200 meter diep in de grond geboord, waarin de overtollige warmte van de zomermaanden wordt opgeslagen voor koudere dagen. De WKO schiet ook te hulp op de momenten op een dag dat het riool minder warmte afgeeft – bijvoorbeeld ’s nachts, als bijna niemand doucht.
Andere gebouwen in de omgeving kunnen waarschijnlijk niet aansluiten op het rioolgemaal. “Het was al spannend of we genoeg vermogen uit het gemaal konden halen voor het zwembad,” legt Wagemans uit.
Schoolvoorbeeld
De verduurzaming van De Blinkerd is een schoolvoorbeeld voor het stadhuis. De gemeenteraad heeft een uitgesproken voorkeur voor lokale, duurzame warmtebronnen. Aquathermie, het onttrekken van warmte aan oppervlakte- of leidingwater, is een belangrijke troef, al zijn voorbeelden in Den Haag nog schaars.
Perfect is het echter niet. De Blinkerd zal weliswaar geen gas meer stoken, het stroomverbruik van de warmtepompen is niet misselijk. Omdat het bolle dak van het zwembad ongeschikt is voor zonnepanelen, is het complex volledig aangewezen op het elektriciteitsnet. Juist in Scheveningen is dat zo overbelast, dat nieuwe grootverbruikers op een wachtlijst komen. “We zijn net op tijd geweest met onze aanvraag,” zegt Wagemans. “Het is erg lastig om een bestaand bad energieneutraal te maken. Hopelijk kunnen we in de toekomst duurzame energie opwekken.”
De gasketels gaan weg als we de winter hebben doorstaan
Een andere uitdaging is de flexibiliteit van de watertemperatuur. “Dinsdag is het wijkdag,” vertelt Verschoof. “Dan wordt er recreatief gezwommen en zijn er zwemactiviteiten speciaal voor ouderen. Het water moet dan minimaal twee graden warmer zijn. We hebben goed gekeken of we de temperatuur in zo’n korte tijd kunnen verhogen.”
Andere Haagse zwembaden zijn nog niet zover met de verduurzaming. Elke locatie vergt een eigen aanpak, schetst Wagemans. “Zwembad Overbosch heeft bijvoorbeeld geen rioolgemaal in de buurt, maar heeft wel een enorm dak waar veel zonnepanelen op passen.”
Achtervang
De voorbereidingen in De Blinkerd lopen intussen gesmeerd. In de uitgestrekte kelder tonen de mannen een nieuwe luchtverwarmingsinstallatie, die de relatief lage temperatuur van het ‘rioolwater’ kan omzetten in aangename warmte. “Over een paar maanden willen we alles op elkaar aansluiten,” zegt Wagemans. “Na de zomer moet het systeem volledig operationeel zijn.”
Voorbij een betonnen muur, die de bak van het wedstrijdbad blijkt, staan in een machinekamer twee reusachtige gasketels. Die blijven nog een jaartje behouden, vertelt Wagemans, als achtervang. “De bedoeling is dat ze daarna weggaan. Als we de winter hebben doorstaan.”
De redactie biedt u dit verhaal gratis aan. Meer Haagse verhalen? Neem een (proef)abonnement op weekkrant Den Haag Centraal. Elke donderdag in de bus. De krant is ook verkrijgbaar bij onze verkooppunten.
