Den Haag krijgt er elf monumentale bomen bij
Bijzondere soorten gooien hoge ogen, maar ook een gewone zomereik of paardenkastanje maakt kans. Het register van monumentale bomen wordt langzaam uitgebreid, al zijn er door ouderdom ook afvallers.
Hij staat er fier in de groene zone langs het riviertje de Laak. Een boomhazelaar van ongeveer zestig jaar oud en hij is daarmee de oudste in zijn soort in de stad. Maar het is toch een jonkie, zeker vergeleken met de oudste monumentale boom: een jutepeer uit 1647 in het Heilige Geesthofje (Paviljoensgracht), die nog altijd vrucht draagt. Samen met negen andere bomen in het stadsdeel Laak is de hazelaar toegevoegd aan de lijst met monumentale bomen. En er is één nieuwkomer in Haagse Hout: een enorme bruine beuk, niet ver van het voormalige Aloysius College.
Boomexpert
Maar wat zijn nu precies de criteria? “Een monumentale boom is meer dan vijftig jaar oud en verkeert in goede conditie,” legt boomexpert Leendert Koudstaal van de Dienst Stadsbeheer uit. “Ook voldoet hij aan één of meer van de volgende criteria: de boom heeft cultuurhistorische waarde, is beeldbepalend, is onvervangbaar, is zeldzaam door zijn vorm, soort of omvang, er groeien zeldzame planten op of er wonen zeldzame dieren in.”
Score
Eens kijken wat de score is van bruine beuk aan de Oostduinlaan. Hij is ‘beeldbepalend’. Dat klopt wel, want de forse boom staat in een voortuintje dat ligt in de scherpe hoek tussen de Oostduinlaan en de Van Berwaerdeweg. En hoe zit het in Laak? Behalve die hazelaar zijn er bomen opgenomen die rond de velden van HVV Laakkwartier staan, bijvoorbeeld een zelkova (‘kiemjaar 1950’) aan de Bragastraat. Deze iepachtige soort komt oorspronkelijk uit het Verre Oosten. Vandaar de aantekening ‘bijzondere soort’. En verder is het een ‘beeldbepalende solitair’.
Spechtengat
Ook de conditie van de bomen is onderdeel van de schouw die Koudstaal en zijn mensen uitvoeren. Zo lezen we bijvoorbeeld dat boom O2110, een Hollande iep, in de buurt van molen De Korenaer in Loosduinen nogal wat mankeert. Hij heeft ‘een actieve plakoksel en actieve torsiescheuren’. Maar met wat snelle ingrepen kan hij makkelijk nog tien jaar mee. De eerder genoemde boomhazelaar in Laak wordt ook in de gaten gehouden, want hij heeft een ‘spechtengat op 7 meter hoogte’ en een ‘holte uitgebroken tak vlak onder spechtengat’. Spechten, het stadhuis weet waar jullie mee bezig zijn!
Zelkova
Enthousiast
Clara Visser van Bomenstichting Den Haag, die vaak de degens met de gemeente kruist in bomenkwesties, is enthousiast over het register. Maar van haar zou het wel wat sneller mogen groeien. Ze vroeg zich eerder af waarom er maar elf nieuwe bomen tot Koudstaals stamboek zijn toegelaten. “We hebben ervoor gekozen om nu stadsdeel Laak voorrang te geven, omdat hier tot nu toe nog maar een enkele locatie was opgenomen,” zegt de expert.
Maar nu moeten we dus vijf jaar wachten tot er weer nieuwe bomen in adelstand worden verheven. Kunnen er tussendoor niet ook enkele de ridderslag krijgen? Koudstaal: “Nieuwe bomen leggen we voor aan een adviesraad en die heeft zijn handen vol. Maar bijzondere bomen komen tussendoor wel alvast op een werklijst; dan hebben we ze in het vizier.”
Motorzagen
Zijn de monumentale bomen altijd beschermd tegen de motorzagen der projectontwikkelaars? Dat niet. “Maar,” stelt Koudstaal, “als er dan toch een monumentale boom weg zou moeten, vereist dat een besluit van B en W. Het gebeurt gelukkig vrijwel nooit.” Een grotere bedreiging vormen volgens de expert de toenemende droogte en de daling van het grondwaterpeil.
De vraag ligt erg voor de hand, maar we stellen hem toch: wat is uw favoriete boom? Koudstaal: “Dat is net zoiets als een vader vragen welk van zijn kinderen hem het liefste is. Nou, als ik het dan echt moet zeggen: een oude linde in de Koekamp. De inrit van de Koningstunnel is een stukje opgeschoven, zodat hij behouden kon blijven.”
Bomen in cijfers
- Totaalaantal bomen in Den Haag: 117.000
- Totaalaantal monumentaal: 1254
- Waarvan openbaar: 979
- Waarvan particulier: 275
- Volgende herziening: 2025