Christina, prinses tegen wil en dank, overlijdt in Den Haag

Dat heeft het Koninklijk Huis vrijdagmorgen bekendgemaakt. Op Twitter verscheen onder meer het volgende bericht: ‘Wij zijn verdrietig door het overlijden van onze lieve zus en tante. Christina was een markante persoonlijkheid met een warm hart. Met haar muzikale gedrevenheid en talent wist zij velen te beroeren. Wij koesteren de vele mooie herinneringen aan haar. – WA, Máxima en Beatrix’.

Christina werd op 18 februari 1947 geboren op Paleis Soestdijk, als vierde dochter van (toen) prinses Juliana en prins Bernhard. Haar roepnaam was aanvankelijk ‘Marijke’. In 1963 koos zij ervoor haar tweede voornaam te gaan gebruiken. Marijke vond ze te kinderachtig. Christina werd geboren met één blind oog, terwijl ze aan het andere slechtziend was. Dit defect was het gevolg van een besmetting met rodehond, die prinses Juliana opliep tijdens haar zwangerschap.

Greet Hofmans

De oogproblemen van Christina leidden ertoe dat Juliana later, als vorstin, haar heil zocht bij de gebedsgenezeres Greet Hofmans. En daaruit volgde weer een huwelijkscrisis en uiteindelijk het ingrijpen van een regeringscommissie.

Christina en Jorge Guillermo in 1980. | Foto: Wikimedia

De prinses had al vroeg een afkeer van plichtplegingen en ceremonieel en stelde zich net als haar zuster Irene onafhankelijk op. “Prinses zijn is een niet verdiende handicap,” zei ze ooit.

Christina studeerde vanaf 1966 pedagogiek in Groningen. Later studeerde ze zang aan het conservatorium van Montreal in Canada, waarna ze zich in New York vestigde. Daar ontmoette ze de stateloze Cubaan Jorge Guillermo, met wie ze in 1975 trouwde. Het paar had geen toestemming gevraagd aan de Staten-Generaal, waardoor Christina uitgesloten werd van de erfopvolging. Uit dit huwelijk werden drie kinderen geboren. Bernardo (1977), Nicolás (1979) en Juliana (1981). In 1994 scheidden Christina en Guillermo.

Problemen in Wassenaar

Tot die tijd had het gezin op het koninklijke landgoed De Horsten bij Wassenaar gewoond. Speciaal voor hen was daar de Villa Eikenhorst gebouwd op de plek waar ooit een oude hofstede had gestaan. De bouw van de villa leidde tot protesten van natuurbeschermers.

Later kwamen Christina en Guillermo nog verschillende malen in botsing met hen en met de gemeente Wassenaar over illegale bouwactiviteiten op het terrein. Guillermo leefde hier zijn hobby’s uit: het verzamelen van antiek en wijn. De collecties werden na de scheiding geveild. Tussen 2003 en 2019 hebben Willem- Alexander en Máxima en hun gezin op de Eikenhorst gewoond.

Na haar echtscheiding vestigde Christina zich opnieuw in New York en legde zich toe op het geven van zangles. Muziek was haar grote passie. Ze trad verschillende malen op bij familiegelegenheden en maakte twee cd’s. In 1990 nam ze het beschermvrouwschap op zich van het Edith Stein Concours voor jonge musici, dat was ontstaan op het Haagse Edith Stein College. De competitie heet sindsdien Prinses Christina Concours.

Brievenbusfirma’s op Guernsey

De afgelopen tien jaar kwam prinses Christina vooral negatief in het nieuws. In 2009 onthulde de Volkskrant dat de prinses voor het beheer van haar niet onaanzienlijke vermogen gebruik maakte van twee brievenbusfirma’s op het kanaaleiland Guernsey.

Deze werden bestuurd door een stichting die was gevestigd op Paleis Noordeinde. Deze constructie ter ontwijking van belastingheffing is niet illegaal. Maar een deel van de Tweede kamer had kritiek. “Niet erg koninklijk,” was het commentaar van SP’er Ronald van Raak. Er veranderde niets. Alleen houdt de stichting niet langer kantoor op het paleis.

Opnieuw ophef rond Christina

Recenter ontstond er opnieuw ophef over de financiële handel en wandel van de prinses. Nu ging om de verkoop van kunst. Zij bood eerder dit jaar een aantal tekeningen ter veiling aan bij Sotheby’s in New York. Daaronder bevond zich een zeer waardevol werk van Rubens. Ondanks oproepen daartoe was de prinses niet bereid de Rubens aan te bieden aan één van de Nederlandse musea. Uiteindelijk bood er wel een Nederlandse coalitie van musea en fondsen mee op de tekening, maar ging die naar een onbekend gebleven particulier.

De gang van zaken kwam de prinses op scherpe kritiek uit de museumwereld te staan. Opnieuw werd haar ‘niet koninklijk’ gedrag verweten, nu door Sjarel Ex, directeur van Museum Boijmans van Beuningen in Rotterdam.

Opgebaard in Koepel van Fagel

Bij de prinses werd in het najaar van 2017 botkanker geconstateerd. Die ziekte is haar fataal geworden. Het stoffelijk overschot van de prinses wordt overgebracht naar de Koepel van Fagel, een 18de-eeuws tuinpaviljoen op het terrein van Paleis Noordeinde. Daar wordt in besloten kring afscheid genomen.

Plafondschildering in de Koepel van Fagel.

De crematie vindt eveneens in beslotenheid plaats. De openstelling van Paleis Noordeinde en de Koninklijke Stallen is voor vrijdag 16 en zaterdag 17 augustus afgelast.