Spinoza van alle kanten, een maand lang
Muziek, theater, debat – in de Spinozamaand oktober wordt de filosoof die in Den Haag woonde en werkte van alle kanten belicht.
De wereldberoemde filosoof en vrijdenker Baruch de Spinoza (1632-1677) hoort op allerlei manieren bij Den Haag. Hij werkte er en zou er overlijden. En zijn werk past uitstekend bij de Internationale Stad van Vrede en Recht. “Hoe kwam hij eigenlijk in Den Haag terecht? En wat waren zijn ideeën over bijvoorbeeld levensgeluk en verdraagzaamheid? Wat vertelt hij ons over de eenheid van mens en natuur? Dat zijn dingen die we in de Spinozamaand aan de orde willen stellen,” zegt Hanneke Besseling, secretaris van de organiserende Stichting Spinoza Den Haag.
De stichting heeft een zeer uitgebreid programma opgetuigd. Er zijn zo’n twintig activiteiten, waaronder muziek, lezingen, theater, workshops, debat, stadswandelingen en vaartochten. Maar er is ook een vast programmapunt. Van 1 tot en met 29 oktober is het historische Spinozahuis aan de Paviljoensgracht elke middag (14.00 tot 17.00 uur) geopend. De filosoof huurde er een zolderkamer, maar nu is hele parterre aan hem gewijd. In de tuin staat zijn borstbeeld.
Canto Ostinato
Eén van de hoogtepunten van het programma is de Spinozarede. Die wordt op 5 oktober uitgesproken in de Nieuwe Kerk door de bekende Britse historicus Jonathan Israel. Recent verscheen van zijn hand de biografie ‘Spinoza, Life & Legacy’. Israel belicht Spinoza’s invloedrijke rol als architect van democratische gelijkheid en gerechtigheid en als mede-grondlegger van de Verlichting.
Hoe kwam hij eigenlijk in Den Haag terecht?
Een ‘muzikale primeur’ is volgens de stichting de uitvoering op 1 oktober van Simeon ten Holts cultstuk ‘Canto Ostinato’ in de Paleiskerk. Ten Holt was een groot bewonderaar van Spinoza’s meesterwerk ‘Ethica’. Het muziekstuk bezorgt de luisteraar een tranceachtig gevoel door de klankherhalingen met minimale verschuivingen. “Het is een verlangen naar tijdloosheid dat Ten Holt met zijn Canto bijna tastbaar maakt. Ook Spinoza streefde naar tijdloze waarden,” zegt Jeroen van Veen. Samen met zijn vrouw Sandra voert hij het stuk uit. Dat wordt nu voor het eerst verweven met teksten van dichter Guus van der Steen, die zijn geïnspireerd op de Ethica.
Naast een groot programma van lezingen biedt de Spinozamaand ook laagdrempeligere activiteiten. Het Spinoza Jazz Orkest treedt op in Musicon (21 oktober), er zijn rondleidingen in de duurzame Stadsoase Spinozahof (elke zaterdagmiddag, Spinozastraat), het Gilde treedt al wandelend in de voetsporen van de filosoof (elke vrijdag-, zaterdag- en zondagmiddag, vanaf de Dunne Bierkade 18) en dan zijn er ook nog ‘filosofische vaartochten’ van de Ooievaart vanaf de Bierkade.
Voor het hele programma, klik hier.
