De Dior-tentoonstelling in het Kunstmuseum maakt bezoekers gelukkig
De eerste collectie van Dior was een revolutie in de modewereld. Filmsterren en royals waren vanaf het eerste moment dol op zijn ontwerpen en daar is nog niets aan veranderd.
De tentoonstelling ‘Dior – A New Look’ in Kunstmuseum Den Haag maakt een onuitwisbare indruk. Het is bijna niet te vermijden dat je ter plekke verliefd wordt op de sublieme creaties van Christian Dior (1905-1957) en zijn opvolgers. Het liefst zou je een exemplaar mee naar huis willen nemen. Om te dragen, of om alleen maar naar te kijken. Geen andere modeontwerper heeft zo goed begrepen wat een vrouw elegant en vrouwelijk maakt.
De eerste collectie die Dior op 12 februari 1947 in Parijs presenteerde, sloeg in als een bom. “Iedereen heeft wel eens gehoord van ‘The New Look’ die in 1947 een soort ‘big bang’ veroorzaakte,” zegt conservator Madelief Hohé.
Ik teken bloemenvrouwen, met zachte schouders, ontluikende borsten en tailles zo slank als wijnranken
De nieuwe lijn ontketende een revolutie in de modewereld. Europa was herstellende van de oorlog. Vrouwen waren gewend aan een streng militair modebeeld met rechte lijnen en brede schouders, maar toen kwam Dior met een supervrouwelijke look: een ingesnoerde taille, wijde zwierige rokken en ronde schouders. ‘Ik teken bloemenvrouwen, met zachte schouders, ontluikende borsten, tailles zo slank als wijnranken en rokken zo wijd als bloemkronen,’ zo omschreef Dior zijn ontwerpen zelf. Zijn stijl werd overal overgenomen en gekopieerd. Zeven jaar later bestond de werkplaats van modehuis Dior uit vijf gebouwen en 28 werkplaatsen, er werkten meer dan duizend mensen. Ook in het buitenland werden filialen opgericht, waaronder in New York. Modehuis Dior is sindsdien nooit meer uit het modebeeld verdwenen.
Lelietjes-van-dalen
Christian Dior wilde aanvankelijk architect worden, maar opende in 1930 een galerie in Parijs met werk van zijn vrienden, de avant-gardekunstenaars Salvador Dalí, Man Ray en Jean Cocteau, maar de crisisjaren dwongen hem al snel om te sluiten. Hij was erg bijgelovig, en nadat een waarzegster hem voorspelde dat hij roem en succes zou krijgen in de mode, richtte hij zijn eigen modehuis op. Lang kon hij niet van zijn roem genieten, in 1957 overleed hij en werd hij als hoofdontwerper opgevolgd door zijn 21-jarige assistent Yves Saint Laurent. Daarna volgden Marc Bohan, Gianfranco Ferré, John Galliano en Raf Simons. Maria Grazia Chiuri is nu de eerste vrouwelijke creative director.
Dior groeide op in een roze en grijs gestuukt huis met uitzicht op zee en een tuin vol bloemen: ‘Mijn leven en mijn stijl hebben bijna alles te danken aan deze ligging,’ zou hij later zeggen. ‘Na de vrouw zijn bloemen de meest goddelijke creaties. Ze zijn zo kwetsbaar, zo mooi.’ Bloemen blijven een grote rol spelen in zijn ontwerpen. Voor hem hadden ze vaak een symbolische betekenis. Hij geloofde dat lelietjes-van-dalen (‘muguets’) hem geluk brachten. Regelmatig liet hij een gedroogd bundeltje in de zoom van zijn jurken naaien.
Tijdloos
De ‘New Look’ waarmee Dior doorbrak, zat vol nostalgie naar de belle époque, eveneens een periode na een oorlog, die gekenmerkt werd door optimisme en economische welvaart. De golvende lijnen uit die periode gebruikte en vertaalde hij naar een moderne snit. Vanaf dat moment zou hij voortdurend nieuwe lijnen uitvinden zoals de ‘zig-zag-’, ‘verticale’, ‘tulipe-’ en ‘A-lijn’.
“Dior bouwde zijn ontwerpen als een soort beeldhouwwerken om zijn modellen heen. Dat gaf dat mooie silhouet. Zijn hedendaagse opvolger Chiuri doet dat ook, maar met veel meer vrijheid en minder structuur. Je kunt er beter in bewegen en ze passen meer in deze tijd. Tegelijkertijd kun je zien dat ze hetzelfde DNA hebben. In de eerste ruimte hangen foto’s van mannequins met de ‘body’ zonder jurk, daar is het goed zichtbaar,” aldus Hohé.
No Dior, no Dietrich
Ontwerpen uit verschillende periodes zijn in de tentoonstelling door elkaar heen geplaatst, je moet op het bordje kijken om te zien uit welk jaar ze komen, want dat is soms lastig te zien; de jurken en mantelpakjes zijn tijdloos. Een mooi voorbeeld is het iconische ensemble ‘Bar’ uit 1947 dat ook het ‘gezicht’ van de tentoonstelling is. Voor de geplisseerde rok gebruikte Dior 5,50 meter stof met een breedte van 1,40 meter. Chiuri maakte in 2017 een eigentijdse versie van zijde en tule.
Muzen
De kleding van Dior werd graag gedragen door vele beroemdheden, zowel filmsterren als leden van koninklijke families. Met name in de begintijd had elk bekend persoon wel een Dior in de kast hangen. Marlene Dietrich was een van de muzen van Dior. Zij was destijds al een wereldster en mocht zelf haar garderobe samenstellen voor de film ‘Stage Fright’ (1950), geregisseerd door Alfred Hitchcock. Ze legde de eis op tafel: ‘No Dior, no Dietrich.’
Prinses Grace van Monaco droeg voor het eerst kleding van modehuis Dior toen zij nog bekend was als de Amerikaanse filmster Grace Kelly. Ze verloofde zich eind 1955 met prins Reinier III van Monaco en bleef regelmatig de creaties van Dior dragen.
Ook de Britse royals bezweken voor de Franse ontwerper. De Britse Prinses Margaret liet in 1951 speciaal voor haar 21ste verjaardag een witte jurk maken door de couturier. Lady Diana, net gescheiden van de toenmalige kroonprins Charles, verscheen op een gala-avond in 1996 in de eerste Dior-creatie van de Britse ontwerper John Galliano. Een rebelse outfit. Galliano kleedde haar aan door haar ‘uit te kleden’ in een jurk die deed denken aan een négligé. Hij gebruikte donkerblauw satijn en zijden crêpe over een zwart kanten onderjurk. The Daily Mail was ontstemd over het feit dat Lady Di geen beha droeg, terwijl The Guardian ‘verbaasd’ was dat ze haar nachtjapon in het openbaar toonde. Ook koningin Máxima en prinses Amalia worden regelmatig in Dior gespot.
Op de tentoonstelling is ook een uitgebreide en schitterende (in alle betekenissen van het woord) sieradencollectie te zien. Decoratieve fantasiesieraden waren al sinds de eerste collectiepresentatie van Dior belangrijk om zijn look mee af te maken.
‘Dior – A New Look’ t/m zondag 26 januari 2025, Kunstmuseum Den Haag. Meer informatie www.kunstmuseumdenhaag.nl
De redactie biedt u dit artikel gratis aan. Meer Haagse verhalen? Neem een (proef)abonnement op weekkrant Den Haag Centraal. Elke donderdag in de bus. De krant is ook verkrijgbaar bij onze verkooppunten.
