Langs Haagse stembureaus: ‘PVV? Dan zou ik mezelf wegstemmen’
Een PVV-revolte, een linkse doorbraak of toch weer VVD? Tussen hoop en vrees gaan Haagse kiezers woensdag naar de stembus. DHC peilt de stemming bij drie stembureaus.
Liberale thuiswedstrijd
Stembureau: Koninklijke HCVV, Benoordenhout
Woensdagochtend, even na tien. Terwijl de bladeren van het hoofdveld worden geveegd, druppelen stemmers de kantine van cricket- en voetbalvereniging HCVV binnen. De club waar Marc Engelkamp (44) al jaren voetbalt. “Leuk om hier eens te kunnen stemmen,” lacht hij. “Dit voelt als mijn tweede thuis.” Eigenlijk stemde Engelkamp altijd VVD, maar deze verkiezingen gooit hij het over een andere boeg. “Door alles wat er in de wereld gebeurt, ben ik anders naar dingen gaan kijken.” Naar welke partij zijn stem wel is gegaan, zegt hij liever niet. “Maar ik zit nu wel in een totaal andere hoek,” verklapt hij.
Ook Florentine (52) is op weg naar het stembureau. Ze wijst naar de kantine. “Mijn kantoor zit daarboven. Maar ik zal straks nog even naar beneden lopen om te stemmen.” Gaat ze dan opnieuw voor de VVD, de partij die altijd hoog scoort in het Benoordenhout? “Nee, dit jaar ben ik veel aan het zweven. Maar ik denk dat ik er nu wel uit ben.”
Het zou toch mooi zijn als onze premier eens een vrouw is
In zijn eigen Benoordenhout speelde Mark Rutte altijd een thuiswedstrijd, maar die steun brokkelt de laatste jaren enigszins af. Kreeg de VVD bij de Kamerverkiezingen van 2017 nog 47 procent van de stemmen in de wijk, bij de laatste provinciale statenverkiezingen was dat nog maar 30 procent.
Toch blijft Monique Vlasman (58) haar partij trouw. Ze heeft zelfs niet één, maar twee keer op de VVD gestemd. “Mijn buurvrouw zit in Oman en heeft mij gevraagd om voor haar te stemmen,” legt ze uit. Ze ziet de Amsterdamse Dilan Yesilgöz wel zitten als opvolger van wijkgenoot Rutte. “Heel beleefd en sociaal. En het zou toch mooi zijn als onze premier eens een vrouw is.”
Spanning bij verenigd links
Stembureau: De Regentes, Regentessekwartier
“Ik heb er weinig vertrouwen in.” Mia den Heldt (71) en haar man Ben (73) drinken een bakje koffie in het café van theater De Regentes. Nergens in de stad doet links het doorgaans zo goed als bij dit stembureau op de Weimarstraat, midden in het progressief gemutste Regentessekwartier. Hier kregen GroenLinks en de PvdA dit voorjaar opgeteld 37 procent van de stemmen. De partijen willen nu als een verenigd links front de hegemonie van rechts doorbreken, met oud-eurocommissaris Frans Timmermans als gedroomde premierskandidaat.
Maar op de stem van Den Heldt hoeven ze niet te rekenen. “Timmermans vind ik niks. Ik heb SP gestemd, weer terug op het oude nest.” Het socialisme van de oude stempel, dat van Jan Marijnissen, spreekt het tweetal aan. “Alleen jammer dat er nooit wat van terechtkomt,” valt Ben bij. “Behalve veel armen zijn er in Nederland veel rijken, en die maken de VVD de grootste.” Even heeft Mia getwijfeld voor Dilan Yeşilgöz, die toch de eerste vrouwelijke premier van Nederland kan worden. “Maar na het slotdebat weet ik het zeker: SP.”
Collega’s stemmen strategisch vanwege het vooruitzicht van Wilders als premier
Arthur Stiekema komt het stemlokaal uit gelopen. Dat hij een rode trui draagt, is toeval. Maar inderdaad: hij is lid van de Jonge Socialisten, zijn stem gaat naar GroenLinks-PvdA. “Het is heel spannend. Het ene moment stond de partij in de peilingen nek-aan-nek met Omtzigt, nu is het ineens een driestrijd met de VVD en de PVV.” Het maakt dat veel kiezers een strategische stem overwegen. “Collega’s van me die eigenlijk Volt zouden willen stemmen, kiezen nu voor verenigd links. Vooral vanwege het vooruitzicht van Geert Wilders als premier.”
Strategische proteststem
Stembureau: HFCC Racing, Loosduinen
Aan de ander kant van de stad ligt het stembureau van HFCC Racing verstopt aan De Werf. De modelbouwclub heeft een eigen mini-Zandvoort voor de deur om te racen met modelauto’s, maar nu klinkt er alleen het verkeerslawaai van de Lozerlaan in de verte. Zo nu en dan komt er iemand stemmen. Zoals John Verstijlen (22). “Ik heb op Wilders gestemd,” zegt hij zonder aarzeling. “Eigenlijk is Baudet mijn man, maar ik heb strategisch gestemd. De PVV kan de grootste worden. Alleen zo kunnen we wat doen aan de vluchtelingenstroom.”
Zijn keuze is tot op zeker hoogte in lijn met de reputatie van dit stille stembureau aan de rand van Loosduinen. De afgelopen jaren klonk hier de proteststem luid. Bij de provinciale statenverkiezingen eerder dit jaar kreeg de BBB de meeste stemmen. Bij de gemeenteraadsverkiezingen (2022) werd Hart voor Den Haag van Richard de Mos veruit de grootste. Bij de vorige Kamerverkiezingen (2021) was dat de PVV en bij de voorlaatste statenverkiezingen (2019) zegevierde Forum voor Democratie aan De Werf.
De PVV, dan zou ik mezelf wegstemmen
Je zou dus verwachten dat NSC van Pieter Omtzigt hier ook een goede kans moet maken, maar dat valt op deze koele ochtend niet vast te stellen. De mensen van het stembureau zijn zich in elk geval niet bewust van de opvallende uitslagen van stembureau HFCC Racing. “Dat wist ik niet,” zegt voorzitter Angeli Somer. Ze kan verder niet ingaan op de politiek, maar zegt te hopen op een hoge opkomst.
Buiten bij het racebaantje knoopt Zara haar jas dicht. “Is dat zo, dat ze hier nogal rechts stemmen? Nou ik niet. De PVV, dan zou ik mezelf wegstemmen,” zegt ze. Ze heeft Surinaams wortels. “Ik heb altijd GroenLinks gestemd, dus nu op GroenLinks-PvdA.”
