Koffiehuis De Aanloop in Laak: een halve eeuw koffie en een praatje
Peter van Eijk bestiert al ruim vijftig jaar koffiehuis De Aanloop in Laak. Zes dagen per week, jaar in jaar uit, met nauwelijks vakantie. Nu het tijd is om van het leven te gaan genieten, zoekt hij een opvolger. Maar wie?
Om 14.00 uur koert een honderdtal duiven rond koffiehuis De Aanloop op het Jonckbloetplein. Vaste prik. Ze fladderen ongeduldig op en neer tot eigenaar Peter van Eijk (71) na sluitingstijd uit de keet naar buiten komt met een oranje bord gevuld met zaden. “Het is begonnen met Stompie,” vertelt de goedlachse man die al ruim vijftig jaar het iconische koffiehuis bestiert. “Ik noemde hem zo omdat zijn pootje eraf was gevroren tijdens een strenge winter. Nu melden zich twee keer per dag honderd duiven; om half negen krijgen ze ook te eten.” De dierenliefhebber heeft ook aanloopkatten onder zijn hoede, al is Misty, die altijd op de ijskast lag te slapen, sinds december spoorloos, “Ik snap er niks van. Er is toen iets gebeurd, maar ik weet niet wat. Misschien heeft ze een schop van een klant gekregen.”
Van Eijk zoekt een opvolger. Dat is nog niet zo makkelijk, want door nieuwe wetgeving moet degene die het koffiehuis overneemt er ook zelf in staan. “Dan vallen er een hoop af,” zegt hij. En de zaak mag ook niet worden overgenomen door iemand die in aanraking is geweest met de politie. “Dan vallen er weer een paar af.”
Hardloper is een broodje gebakken ei met spek
Afgelopen jaar had hij, na een halve eeuw trouw te zijn geweest aan zijn clientèle, bijna een geschikt iemand gevonden. Maar het toeval wilde dat zij zwanger raakte en dat haar moeder tegelijkertijd ernstig ziek werd. “Nu is het meer mijn eigen traagheid dat ik nog geen opvolger heb gevonden. Maar toch: ik word in april 72. Wanneer ga ik dan van het leven genieten? Ik ga misschien eens in de zeven jaar op vakantie, want ik ben de enige die precies weet hoe alles werkt hier. Ik weet ook niet hoelang ik dit nog vol kan houden.”
450 bakkies
Toen Van Eijk in 1973 De Aanloop overnam van een neef, was het een keetje van tien vierkante meter waar hij vanaf drie uur ’s nachts louter koffie schonk. “Ik had toen ketels van tien liter water op staan die ik in een grote zak gemalen koffie schonk. Ik moest natuurlijk achter mekaar koffie inschenken – 450 bakkies per dag. Nu ben ik blij als ik de veertig haal en hoef ik alleen maar op een knop te drukken. Maar er is wel eten bij gekomen. Een hardloper is bijvoorbeeld een broodje gebakken ei met spek.” De veronderstelling dat hij zeker geen latte macchiato of ristretto verkoopt, beantwoordt hij met een quasi strenge blik: “Pas op hoor! Dat heb ik wel!”
Hier worden alle problemen opgelost
Behalve hippe koffievarianten is er veel meer veranderd sinds Van Eijk op zijn negentiende op het plein in Laak neerstreek. Toen kwamen vanaf 04.30 uur de melkmannen langs die met hun SRV-wagen melk hadden gehaald bij de Minkefabriek. “Ze konden kwalijk zo vroeg in de ochtend bij mensen aanbellen. Ook mensen die werk zochten, waren er vroeg bij: in een koffietent was altijd wel iemand te vinden die een dagje kon helpen sjouwen of timmeren. En ik heb een dakdekkershoekje gehad. Eerst vier en op het laatst elf. Ze verzamelden zich hier. Nu ga ik pas om half zeven open.”
De meeste vaste klanten van De Aanloop zijn inmiddels verhuisd, naar Wateringse Veld, Ypenburg of Delft. Toch komen veel van hen af en toe speciaal terug voor een nostalgisch bakkie pleur. Al is dat niet meer dagelijks. Van Eijk: “En er overlijden er heel veel, dat moet je niet vergeten. Ik heb op ontzettend veel begrafenissen gesproken.” Hij wijst naar een vergeelde foto die aan de muur hangt. “Dat is tante An. Zij was onderdeel van het meubilair. Haar familie wilde hier in het perkje haar as uitstrooien.”
Oudbruin
Meteen toen hij de standplaats – die al vanaf 1934 bestaat – overnam, vroeg hij een vergunning aan om naar twintig vierkante meter te gaan. “Drie jaar later is dit gebouwd. Er is sindsdien niets meer veranderd. De sfeer is nog steeds oudbruin.” Over de opstelling van de op maat getimmerde bar en banken heeft hij destijds goed nagedacht, want zo komt iedereen tegenover elkaar te zitten. “Dat nodigt sowieso uit een praatje met elkaar te maken. Bovendien is de tent zó klein. In een gewone zaal zit je in de hoek in je uppie, hier rol je meteen in een gesprek.”
Tegenwoordig is het ieder voor zich
En gesproken wordt er. “Hier worden alle problemen opgelost,” zegt een vaste klant die inmiddels naar Delft is verhuisd gekscherend. “En wat niet op te lossen valt, is geen probleem.” Na de tv-serie ‘100 dagen in de vergeten wijk’ van de VPRO, die deels in De Aanloop is opgenomen, wil niemand meer met zijn naam in de krant. De klanten zijn met knippen en plakken zo geframed, dat ze racistisch overkomen, vinden ze. Terwijl het probleem volgens hen veel gelaagder is. Van Eijk: “Als buitenlanders komen om te werken, zoals die Polen, hebben ze er geen commentaar op.”
Ieder voor zich
Het is de hele mentaliteit die volgens Van Eijk veranderd is. “Vroeger had je winkeliers die rekening met elkaar hielden. De bakker zei: ik verkoop geen koffie, want we hebben hier een koffietent op het plein. Nu verkoopt de sigarenwinkel koffie, de bakker verkoopt koffie. Het is ieder voor zich. Ik zie mensen met wegwerpbekertjes de tram in stappen en denk: die koffie had ik kunnen verkopen. De enige waar ik nu nog een beetje contact mee heb, is de visboer aan de overkant.”
Van Eijk benadrukt dat Laak ooit bekendstond als een goede buurt. “’s Zondags kwamen mensen hier in de straat etalages kijken. Dit was een chique winkelstraat. Op het Lorentzplein, waar nu de Albert Heijn zit, hadden we het Rembrandt Theater met een luxe rode loper en een man in zo’n tenue die je welkom heette. Je kwam hier echt voor een dagje uit.” Hij ruimt de laatste kopjes op. “Maar laten we eerlijk zijn: ik heb al vijf jaar geen inbraakpoging gehad. Vroeger was dat twee, drie keer per jaar raak.”
De redactie biedt u dit verhaal gratis aan. Meer Haagse verhalen? Neem een (proef)abonnement op weekkrant Den Haag Centraal. Elke donderdag in de bus. De krant is ook verkrijgbaar bij onze verkooppunten.
