Tweede Kamerverkiezingen: een Haags feestje
Dansend stemmen, kinderen laten stemmen, in een nationaal monument stemmen. Het kon allemaal woensdag in Den Haag.
Oranjehotel
“Eh, ik heb me vergist. Kan ik een nieuw stembiljet krijgen?”, vraagt een vrouw in het Oranjehotel, waar dit jaar voor het eerst een stembureau is ingericht. “Dat kan,” klinkt het opgeruimd van achter de tafel waar de stembureauleden zitten. Even later komt de vrouw opgelucht uit het stemhokje. “Ik heb mijn leesbril niet bij me en daardoor had ik per ongeluk BBB gestemd.” En wat is het dan nu geworden? “D66!” Inderdaad wel een reden om een nieuw biljet te vragen.
We willen hiermee de gelegenheid bieden om te stemmen op een historisch beladen plek
Het Nationaal Monument Oranjehotel doet dit jaar samen met de vier andere herinneringscentra, waaronder Westerbork en het Anne Frank Huis, ‘mee’ aan de verkiezingen. “We willen hiermee de waarde van de democratie en de rechtsstaat, die onder druk staan, onderstrepen en gelegenheid bieden om te stemmen op een historisch beladen plek,” zegt Hans Gramberg, woordvoerder van het Oranjehotel. “Wie hier komt stemmen, kan gratis het museum bezoeken. En je krijgt een rood potloodje met een tekst van Anne Frank erop als aandenken.” Die tekst luidt: ‘Hoe heerlijk is het, dat niemand een minuut hoeft te wachten met de wereld te veranderen!’
“Een uitstekend initiatief,” vindt Gerben van den Berg, directeur van het Nationaal Comité 4 en 5 mei. “Eerder ging ik altijd bij Paagman, maar om het Oranjehotel kan ik niet heen. Dit is de plek in Den Haag die het meest herinnert aan de Tweede Wereldoorlog. Het is mooi om hier nu de democratie te vieren.”
Voor Herman Koppert (85) uit Duttendel is het bijzondere stemlokaal gewoon lekker dichtbij. Toch heeft de plek wel wat extra’s voor hem. Bij een kopje koffie vertelt hij over de oorlog. “Ik ben geboren in 1940, dus van de laatste oorlogsjaren herinner ik me nog wel wat. We woonden in Utrecht. Op een veld in de buurt werd voedsel gedropt. Mijn vader, die officier was en lang ondergedoken had gezeten, gaf leiding aan het inzamelen en verdelen. Daar zat ik aan te denken hier tussen de cellen.” Hij heeft 50Plus gestemd.
Rave
Dansend je stem uitbrengen, dat kan bij The Social Hub aan de Hoefkade in de Schilderswijk. Het hotel organiseerde een ‘mini morning rave’ in het restaurant naast het stemlokaal waar bij elke verkiezingen tussen de 600 en 800 mensen hun stem uitbrengen. “Maar dan net wat feestelijker,” aldus hotelmanager Dennis Lageweg. De gedachte erachter: stemmen is een serieuze aangelegenheid, maar mag ook best iets luchtigs en positiefs hebben. “Het is helemaal hip, leuk en trendy om met goede muziek en verse koffie je dag te starten.”
Ik heb geen tijd om te dansen
De dj draait opzwepende dance en elektro, maar de gratis chocoladecroissants zijn op de vroege ochtend van de verkiezingsdag een stuk populairder dan de dansvloer. Een student loopt al etend naar buiten. “Ik heb geen tijd om te dansen, want ik moet naar college,” vertelt ze. Het is wat haar betreft sowieso nog te vroeg voor een feestje. Ze verwacht dat de verkiezingsuitslag daar geen verandering in brengt. “Want al wordt de partij waarop ik stem groot, dan nog is het de vraag of het tot samenwerking komt.” Wie haar stem heeft gekregen, wil ze niet zeggen. “Al is het niet de PVV, hoor.”
De meer dan 300 buitenlandse studenten die een collegejaar lang in het hotel wonen, mogen niet stemmen. Het zijn dan ook vooral wijkbewoners die naar het stembureau komen. En mensen die bij The Social Hub een werkplek huren. “Dat mengt goed,” volgens Lageweg. “Het is ook onze bedoeling om ondernemers en bewoners samen te brengen, om samen een betere maatschappij te creëren.” Dat doet het bedrijf onder meer door gratis taal- en sportlessen te geven. “Je kunt hier terecht voor Nederlands, Engels, yoga, pilates en mindfulness.” Hij lacht om de zichtbare verbazing. “Ja, de Schilderswijk is een stuk hipper dan je denkt.”
Kinderstembus
Hoewel kinderen geen stemrecht hebben, konden zij tóch hun stem uitbrengen bij Museon-Omniversum. De locatie fungeerde op de verkiezingsdag niet alleen als ‘echt’ stembureau, maar werd ook omgetoverd tot de eerste kinderstembus van Nederland. “Als je kinderen maatschappelijke thema’s wilt bijbrengen en gedragsverandering wilt realiseren, moet je je als educatieve instelling aanpassen aan hun belevingswereld,” zegt directeur-bestuurder Nancy Zomer-Carolus. De kinderen, de meesten tussen de vijf en twaalf jaar oud, kozen niet uit lijsttrekkers, maar uit kandidaten uit het dierenrijk. De keuze bestond uit vijf partijen met elk drie dieren waar ze op konden stemmen: de Partij van de Pootjes, de Vleugelvriendjes, de Zoemzoemers, de Watermaten en de Partij voor de Gezelligheid.
Bij kinderen moet je je aanpassen aan hun belevingswereld
Onderweg naar de kinderstembus vroeg Pelle aan zijn moeder op welke leeftijd hij nou eigenlijk mag stemmen. “Ik vind het heel belangrijk dat de medische zorg blijft,” vertelt de 8-jarige, die samen met zijn moeder en zusje Pleun speciaal voor de kinderstembus is gekomen. “Pelle kreeg al heel jong last van een hartritmestoornis waar hij elke dag medicijnen voor neemt,” vertelt moeder Sarah Hillen. “Het medicijn heeft een mislukte smaak, maar het helpt wel,” vult Pelle aan.
Verkiezingen in cijfers:
* Bij de Tweede Kamerverkiezingen op 29 oktober mochten naar schatting 357.000 inwoners van Den Haag hun stem uitbrengen in een van de 270 stembureaus in de stad. * Het opkomstpercentage in Den Haag bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2023 was 68,8 procent, landelijk was dat 77,7 procent. * In Den Haag mag 77 procent van de volwassenen stemmen bij de Tweede Kamerverkiezingen tegenover 91 procent van alle Nederlandse volwassenen. In grote steden ligt het percentage lager omdat daar meer mensen wonen zonder Nederlandse nationaliteit. * In tegenstelling tot het landelijke gemiddelde zijn er in Den Haag meer stemmers van 18 tot 35 jaar dan 65-plussers: 27,5 procent tegenover 23,8 procent.
De redactie biedt u dit verhaal gratis aan. Meer Haagse verhalen? Neem een (proef)abonnement op weekkrant Den Haag Centraal. Elke donderdag in de bus. De krant is ook verkrijgbaar bij onze verkooppunten.