Mansell waagt zich aan film over de Ultra’s van Egypte
‘Ultra’s van Egypte’ van de Haagse filmmaker Frederick Mansell is een documentaire over fanatieke supporters met een politieke bedoeling in het voetbalgekke Egypte. “Dit verhaal moest verteld worden.”
In het halfjaartje dat Mo Salah uit Egypte in 2015 werd uitgeleend aan het Italiaanse Fiorentina vroeg hij om rugnummer 74. De keuze van de Egyptische spits was een politiek statement. Salah, thans ster van Liverpool en maandag op het WK voetbal in Rusland in zijn laatste poulewedstrijd actief tegen Saoedi-Arabië, eerde hiermee 74 omgekomen supporters van Al-Ahly uit zijn vaderland.
Frederick Mansell, in Den Haag bekend als selectiespeler van HVV, en Laurens Samsom maakten een documentaire voor BNNVARA over de Ultra’s van Egypte die een belangrijke rol speelden tijdens de Arabische Lente in 2011 waarmee het regime van president Mubarak omver werd geworpen, maar ten koste van vele levens.
Mansell en Samson, voetballiefhebbers, debuteerden in 2016 met ‘Team Gaza’, een politieke voetbaldocumentaire die lof oogstte in het internationale filmcircuit. ‘Ultra’s van Egypte’ is hun tweede film.
Egypte is een voetbalgek land
Frederick Mansell: “Egypte is een voetbalgek land waar het in de stadions stevig tekeer kan gaan. De fanatieke fans van rivaliserende topclubs uit Caïro, Al-Ahly en Al-Zamalek, Ajax en Feyenoord, gaan elkaar rond de wedstrijden verbaal en fysiek te lijf. Tijdens de demonstraties tegen het bewind van Mubarak in 2011 op het Tahrirplein tonen zij hun al langer sluimerende afkeer van het regime en ontstaat de politieke betrokkenheid.”
Sommige Ultra’s hebben bewust het risico genomen om zichtbaar in beeld te komen.
Wanneer het verzet op het plein grimmiger wordt, mannen, vrouwen en kinderen in elkaar worden geslagen en de revolutie uitbreekt, verenigen de fans zich om actief een bijdrage te leveren om Mubarak weg te krijgen. Mansell: “De Ultra’s kenden uit de stadions de tactieken hoe het beste te vechten tegen de politie. Die pasten ze nu toe in hun straatgevechten met de veiligheidsdiensten op het Tahrirplein.”
Als Mubarak aftreedt, blijkt hoe hoog de prijs is die ze voor hun rol tijdens de strijd voor vrijheid en democratie hebben betaald. Mansell: “Tijdens een uitwedstrijd van Al-Ahly in 2013 in Port Said nemen de nieuwe machtshebbers met een vooropgezet plan revanche op de Ultra’s uit Caïro.”
In de pan hakken
De politie laat toe dat gewapende fans van Al-Masry na afloop van de wedstrijd de fans van Al-Ahly in het stadion in de pan hakken. Een uitgang van een vak wordt gesloten, de stadionlichten worden gedoofd en de rug wordt gekeerd naar de gevechten. Door geweld en verdrukking komen 72 supporters om het leven.
“Een slachtpartij waar de Ultra’s geen kans hadden zich te verdedigen. Later sterven nog twee fans, wat het symbolische cijfer 74 verklaart. Sinds de moord op deze supporters worden voetbalwedstrijden in Egypte zonder publiek gespeeld. Sinds zes jaar kent Egypte slechts lege stadions. De prijs voor de heldenrol van de Ultra’s tijdens de revolutie.”
Met hun film willen Samsom en Mansell een onbekend verhaal vertellen. “Het maken van ‘Ultra’s’ was risicovol,” vertelt Mansell. “Egypte is een dictatuur zonder vrijheid van een eigen mening. Daarom zijn veel hoofdrolspelers anoniem gefilmd en moesten de opnamen in het geheim worden gemaakt. Sommige Ultra’s hebben bewust het risico genomen om zichtbaar in beeld te komen. ‘Dit verhaal moet de wereld weten,’ vonden zij.”
‘Ultra’s van Egypte’ werd op 13 juni door BNNVARA uitgezonden op NPO2. Via ‘Uitzending Gemist’ is de documentairefilm terug te kijken. Mogelijk wordt de film de komende tijd ook in andere landen op televisie of in de bioscoop vertoond. Meer informatie: www.uitzendinggemist.net/aflevering/438258/2doc.html
