Den Haag wordt weer een echte grachtenstad

Na een jarenlange periode van verwaarlozing heeft de stad de liefde voor zijn grachten hervonden.

Door

Het stadsbestuur wil de komende twintig jaar de historische luister van de Haagse grachtenring herstellen. Het water moet beter zichtbaar worden in de stad, onder meer door oude overkluizingen weg te halen en brede bruggen te versmallen. De auto zal hier en daar plaatsmaken voor water, bomen en langzaam verkeer. Er komen extra aanlegplaatsen voor boten, en op aangewezen plekken krijgt de horeca meer ruimte. Dat staat in het Ontwerpkader Haagse Grachten, dat wethouder Boudewijn Revis (VVD, binnenstad) deze week naar de gemeenteraad stuurde. Dit belangwekkende document is een soort blauwdruk voor iedere gracht waarin omschreven staat hoe welke gracht eruit moeten gaan zien. Revis: “We willen van Den Haag weer een echte grachtenstad maken.”

Een belangrijke aanleiding voor dit document is het vele onderhoud dat te wachten staat. De stad heeft 23 kilometer aan kademuren die op hout is gefundeerd, in de meeste gevallen in en rond het centrum. Die zijn in veel slechtere staat door een bacteriële aantasting van het hout. In de afgelopen jaren zijn kademuren aan de Veenkade, het Om en Bij en de Conradkade verschoven of ingezakt. Aan de Toussaintkade mag niet geparkeerd worden om instorten te voorkomen.

De gemeenteraad heeft al groen licht gegeven om het probleem – dat ook in andere grachtensteden speelt – aan te pakken. Vanaf 2018 wordt één kilometer per jaar aan kademuur vernieuwd. De hele operatie duurt twintig jaar en wordt geraamd op 230 miljoen euro. Revis: “Hier zit je natuurlijk niet op te wachten. Maar het is tegelijkertijd een enorme kans om de kwaliteit van de grachten te versterken. Met dit ontwerpkader doen we dat. De Haagse grachten worden weer mooi, herkenbaar en houdbaar.” Voor de uitvoering van de vele voorstellen uit het ontwerpkader is nog geen geld gereserveerd.

Bomenrijen

De techneuten van het ingenieursbureau Den Haag hebben een analyse gemaakt van alle grachten in de stad. Aan de zogenaamde ‘verkeerskades’ langs de centrumring wordt minder gedaan. Alle aandacht gaat uit naar de grachten in en rond de binnenstad. Hier wordt als het even kan de cultuurhistorische waarde versterkt, moeten kademuren fraaie bomenrijen hebben, wordt de verbinding met omliggende wijken versterkt en krijgt het recreatief gebruik van het water een impuls.

Om de herkenbaarheid te vergroten, is een strakke keuze gemaakt in de materialen. In de kademuren worden gebakken klinkers van rood mangaan gemetseld, de trottoirbanden zijn dertig centimeter breed natuursteen en de bomen krijgen hetzelfde ijzeren rooster. De straatverlichting moet overal een klassieke uitstraling hebben, bij voorkeur bevestigd aan de grachtenpanden.

Veel ideeën

In de kadernota worden veel ideeën aangedragen. De brede kades van de Prinsessewal en Bij de Westermolens kunnen een groene entree worden naar de binnenstad, die aansluit op de Paleistuin. Geopperd wordt om de verkeersdruk op de Mauritskade terug te dringen, er komt een studie om de brede tram toch over de smalle Om en Bij te laten rijden. De overkluizingen bij het Bernardviaduct, Vaillaintplein en het Piet Heinplein moeten weg.

Revis: “Het Piet Heinplein zou dan een heel mooi horecaplein kunnen worden. Mensen zitten graag aan het water. Dat zie je aan de Veenkade, waar de overkluizing is weggehaald. Café de Bieb is enorm opgeleefd.” Een andere suggestie is de bouw van een voetgangersbrug op tussen de Nieuwe Uitleg en de Houtweg.

Het onderhoud aan de grachten is ook om een andere reden ‘ontzettend hard nodig’, stelt Revis. “ De grachten zijn heel belangrijk in de waterafvoer uit de stad. Als het even kan, dan vergroten we het wateroppervlak van de gracht, en maken we de bruggen wat smaller. Het moet vooral robuust zijn. We zorgen er dus ook voor dat de wortels van de bomen niet meer in de kademuren groeien. De wethouder die hier over 85 jaar zit, moet geen omkijken hebben naar de grachten.’’

Revis heeft nog een wens, die niet in deze kadernota staat: het herstel van de gracht die ooit tussen Binnenhof en Buitenhof lag. “We zijn vanwege de renovatie van het Binnenhof in overleg met de Rijksvastgoeddienst. We bekijken welke kansen we kunnen pakken. Een nieuwe gracht hier, dat zou toch wel heel mooi zijn.”

Dit artikel wordt u gratis aangeboden. Wilt u een abonnement op DHC? Klik dan hier.

Standaardportret
Bekijk meer van