[COMMENTAAR] Misverstanden in Mauritshuis
‘Ook de mededeling dat het beeld ‘ergens tussen de kassa’s en de wc’s’ stond klopte niet.’
DE VERHITTE DISCUSSIES over de Nederlandse identiteit en de vaderlandse geschiedenis hebben ook de zalen van het Mauritshuis bereikt. Het museum heeft in september stilzwijgend het borstbeeld van Johan Maurits van Nassau Siegen, de stichter en naamgever van het fraaie gebouw, verwijderd uit de nieuwe ondergrondse ingangshal.
ER KRAAIDE AANVANKELIJK geen haan naar. Maar dat werd anders toen er stukken verschenen in landelijke dagbladen. Niet alleen PVV’er Martin Bosma ontstak in woede, ook CDA-leider Sybrand Buma en premier Mark Rutte deden een duit in het zakje. Johan Maurits werd als gouverneur van de Nederlandse kolonie in Brazilië lang gezien als held. Was hij dat nu opeens niet meer?
HET GEKRAKEEL WAS enigszins voorbarig, want Johan Maurits is niet volledig verbannen uit het museum. In een van de zalen is een presentatie aan hem gewijd, inclusief beeldje. Maar blijft de vraag waarom het grote beeld, dat het publiek in de hal als het ware welkom heette, nu eigenlijk weg moest. Het museum gaf vorige week een verklaring uit waarin staat dat wordt nagedacht over ‘het verhaal van Johan Maurits van Nassau Siegen, inclusief zijn rol in het slavernijverleden’. Bijkomend argument: het beeld is een afgietsel in kunststeen van een origineel dat zich in Duitsland bevindt.
DE DIRECTEUR VAN het museum, Emilie Gordenker, zag zich gedwongen zondag uitleg te komen geven in het tv-programma ‘Buitenhof’. Daarmee haalde ze de druk van de ketel, maar erg bevredigend was haar verhaal toch niet. Ze had het vooral over museale afwegingen, terwijl het debat over de slavernij wel degelijk een rol heeft gespeeld. Ook de mededeling dat het beeld ‘ergens tussen de kasssa’s en de wc’s’ stond klopte niet. De buste domineerde de ingangszone van de hal.
HET ZOU LOGISCHER zijn geweest eerst een onderzoek te (laten) doen naar de activiteiten van Johan Maurits ‘de Braziliaan’, een debat te voeren en dán te besluiten over het al dan niet handhaven van het beeld. Dan was meteen duidelijk geworden dat ten minste een van de critici van het museum, historicus en GroenLinks-Kamerlid Zihni Özdil, helemaal niet uit was op verwijdering van het beeld.
MINDER RELEVANT voor het Nederlandse discours, maar wel interessant, is hoe er in Brazilië wordt aangekeken tegen ‘Maurício de Nassau’. Daar is hij nog steeds een held. In de stad Recife staat zelfs een bronzen beeld van de voormalige gouverneur. Het is een afgietsel van het beeld dat we van het Mauritshuis niet meer mogen zien.
HERMAN ROSENBERG
Hoofdredacteur DHC
Het weggehaalde borstbeeld van Johan Maurits ‘de Braziliaan’. | Foto: Wikimedia Dit artikel wordt u gratis aangeboden. Wilt u meer lezen? Neem dan een abonnement op DHC.