Column: Hoelang kun je de weduwe van Indië blijven?
Persoonlijk is columnist Christiaan Weijts niet extreem rouwig om het afgelasten van de Tong Tong Fair. Maar als we niet oppassen, verliezen we iets dat onlosmakelijk hoort bij Den Haag.
Afbreken is makkelijker dan opbouwen. Althans, zo ziet het eruit, op de ochtend na Bevrijdingsdag. Niemand heeft haast op het Malieveld. De mannen in T-shirt doen het bijna terloops, zoals je je woonkamer opruimt na een feest. Daas en voldaan, rondscharrelend en aanpakkend wat je tegenkomt. Steigerdelen, kratten, lichtmasten. Een vorkheftruck wacht met knipperlichten naast het hoofdpodium, alsof hij net uit bed komt en zich nog moet uitrekken.
Dit gras – deze vijf hectare van vrede, onvrede, festivals en demonstraties, kermis en protest – mag wat langer herademen dan gedacht, nu de Tong Tong Fair plotseling niet doorgaat. Persoonlijk ben ik er niet extreem rouwig om. Ik ben er één keer geweest, en toen vond ik het te duur, te massaal en ik had het gevoel te gast te zijn op andermans feestje.
Dat laatste klopt, als ik zo de reacties lees vanuit de Indische gemeenschap. De Tong Tong Fair, die ze het liefst nog steeds de Pasar Malam blijven noemen, is vooral een traditie, en gaat om samenzijn met elkaar en met de familie. Degenen die treuren om de zoveelste annulering van een echt Haags evenement, hebben niet zozeer heimwee naar de tempo doeloe, maar naar de tijd dat die heimwee gezamenlijk werd ervaren bij de veel kleinschaligere Pasar Malam waar je met je ouders en je oma en opa heen ging. Het is heimwee in het kwadraat.
In absolute aantallen zijn we onderhand meer de bruid van Turkije
De teloorgang houdt gelijke pas met de langzame neergang van de Indonesische eetcultuur. Allerlei legendarische restaurants zijn in de loop van de jaren verdwenen, overgenomen of gerestyled: Tampat Senang, Garoeda, Didong, Seinpost, The Raffles. Soeboer en Toko Toet. Natuurlijk, het komt door de coronacrisis, en allerlei verdrietige persoonlijke omstandigheden, maar het is ook domweg het verdwijnen van een hele generatie en het veranderen van de eetcultuur. We hoeven geen overvolle rijsttafels meer met bakjes en schalen voor de hele familie. Het tijdperk van de ‘shared dining’ is al een tijdje gaande. Kleinere, verfijnde gerechten, dat is de trend.
De weduwe van Indië. Die bijnaam viel weer herhaaldelijk de afgelopen weken. Maar hoelang kun je dat nog blijven, in een stad waar 3 procent een Indonesische migratieachtergrond heeft? In absolute aantallen zijn we onderhand meer de bruid van Turkije (7,5 procent) of de verloofde van Marokko (5,9 procent). Al die bevolkingsgroepen hebben behoefte aan hun eigen feest, met muziek, dans, theater en gezamenlijke maaltijden, het liefst zodanig ingericht dat de Hollandse Hagenaar en Hagenees er ook terloops kunnen langskomen om een vorkje mee te prikken en kennis te maken.
De vraag is of je aan die behoefte voldoet met een negendaags festival zoals de Tong Tong Fair, het grootste Aziëfestijn van Europa. Dat werd al minder exclusief Indisch, is de klacht, met een flink aandeel China en India. Het festival heeft zich vertild en verloor daarmee de kern: het samenzijn van meerdere generaties, waarin een cultuur wordt doorgegeven.
Afbreken is makkelijker dan opbouwen
Dat vond ik mooi aan het Bevrijdingsfestival, waar op het hoofdpodium een Doe Maar-coverband opende. Ouderen, jongeren en zelfs kids van twaalf: allemaal konden ze de teksten meezingen. En daarna langs de oer-Hollandse friet- en kroketkramen.
Zoiets kun je ook voor de Pasar Malam doen. Terug naar de oorspronkelijke avondmarkt, of vooruit maak er anderhalve dag van. En daarna geef je het Malieveld aan de Turkse en Marokkaanse gemeenschap. Daarna de Chinese. De Poolse. Negen wereldmarkten, dat lijkt me wel wat.
Afbreken is makkelijker dan opbouwen. En als we niet oppassen, verliezen we inderdaad weer iets dat onlosmakelijk hoort bij Den Haag. Laten we de Tong Tong Fair niet afbreken maar afschalen tot menselijke proporties. Geen overdadige rijsttafel, maar een verfijnd bordje.
