Bezuidenhout ontwikkelt ‘supertool’ voor leefbare groei
Een nieuwe woontoren bouwen? Zet ’m eerst even in de nieuwe applicatie van het wijkberaad Bezuidenhout. Dan zie je meteen hoeveel scholen, parkeerplaatsen en speelplekken erbij moeten komen om de wijk leefbaar te houden.
“Zie je dat gele blok? Dat zijn de nieuwe woontorens die gepland zijn. En dan zo, hop: met één druk op de knop rekent hij uit wat het effect is van die extra bewoning op het aantal vierkante meters openbaar groen per bewoner.” Jacob Snijders en Jonneke Thijssen van het wijkberaad Bezuidenhout laten zien hoe hun nieuwe applicatie werkt. Op het beeldscherm van de computer verschijnt een kaart van de wijk, waarop direct knelpunten te zien zijn. Dat kan met tal van onderwerpen: geluidsoverlast, aantal speelplekken, parkeervoorzieningen voor fietsen enzovoort. Naast de kaart verschijnen metertjes die aangeven hoe de wijk scoort ten opzichte van de norm. “We kwamen er bijvoorbeeld achter dat we in Bezuidenhout veel artsen hebben en iets te weinig tandartsen.”
“Het gaat om áfspraken,” zegt Snijders. “Bijvoorbeeld: er staat in een speelnota van de gemeente dat in iedere wijk drie procent van het oppervlak speelruimte moet zijn. Wij in Bezuidenhout zitten op één procent. Dus nu al in het rood. Moet je je voorstellen hoe het straks is met die extra woontorens. Het mooie aan deze applicatie is dat je kan zien hoe de situatie nu is, én hoe die is met de extra bebouwing.”
Regels
“Nu heb je bij een bouwproject te maken met bestemmingsplannen en regels over bezonning en het windeffect van je hoge toren. Leuk hoor, maar er wordt vooraf niet gekeken naar de effecten op de leefbaarheid in een wijk. Zijn er genoeg scholen? Genoeg bomen? Parkeerplekken? We hebben er bij de gemeente om gevraagd, maar een milieueffectrapportage (MER) bestaat wel, een leefbaarheidseffectrapportage (LER) niet. Ambtenaren krabbelden zich op hun hoofd,” zegt Snijders. Hij vervolgt: “De bedoeling is dat de leefbaarheidsvraag wel meegenomen wordt in de nieuwe omgevingswet. Maar die gaat pas in 2021 in. Dat is te laat! Voor die tijd krijgen we in Bezuidenhout dertig procent meer bewoners erbij door allerlei bouwplannen. Dat betekent nogal wat.”
Hoewel Den Haag met een enorme groeiopgave zit, maakte de gemeente geen aanstalten om iets met de vraag van Snijders en de zijnen te doen. Dus gingen ze zelf aan de slag. Via een oproep in de wijkkrant raakte Jonneke Thijssen bij het project betrokken. “Er ging een wereld voor me open met al die ruimtelijke ordening.” Met de werkgroep ‘Bezuidenhout leeft’, vol architecten, stedenbouwkundigen en sociologen, gingen ze aan de slag.Wethouder Joris Wijsmuller (HSP, wonen) gaf de club wel een klein potje geld mee om hun idee uit te werken. Zo kon het wijkberaad – ook dankzij eigen middelen – een techbedrijf inhuren. “StrateGis heeft zelf ook nog geïnvesteerd.” De reden van de werkgroep om het idee in een online applicatie te gieten, was om het beschikbaar te maken voor iedereen.
Toen was het een kwestie van snuffelen in nota’s, cijfers verzamelen en een lijst van criteria opstellen. Uiteindelijk zijn het er 45 geworden. Snijders: “Allemaal keihard en allemaal gekoppeld aan een norm – Europees, landelijk of lokaal. De crux is: we vinden niks van leefbaarheid, en we zijn ook niet tegen wonen. We laten alleen zien wat de werkelijkheid is en hoe de gemeente ervoor staat wat betreft de afspraken die met ons zijn gemaakt als burgers.”
Probleemwijk Bezuidenhout
“Wat we willen bereiken is dat je problemen vóór bent,” zegt Thijssen. “Niet nadat de torens zijn gebouwd erachter komen dat het een probleemwijk is geworden. Door de applicatie moet het ook makkelijker worden voor andere wijken in Den Haag om inzicht te krijgen. Je merkt toch vaak dat er een tweedeling is in de stad. Wijken met mondige mensen en wijken zonder mondige mensen.”
Snijders is inmiddels bezig met een kleine tour om zijn LER onder de aandacht te brengen. Bij de gemeente was er applaus (‘dat is zeldzaam, bij ambtenaren!’) en ook bij het Planbureau voor de Leefomgeving is men enthousiast. De Vereniging Nederlandse Gemeenten wil het liefst vandaag al aan tafel. “Ze vinden het briljant,” aldus Snijders.
We vinden niks van leefbaarheid, en we zijn ook niet tegen wonen. We laten alleen zien wat de werkelijkheid is en hoe de gemeente ervoor staat wat betreft de afspraken die met ons zijn gemaakt als burgers.
De werkgroep wil het project het liefst nu afsluiten (‘we zijn vrijwilligers!’), maar eerst moeten ze ervoor zorgen dat het wordt overgenomen. “Het is een commercieel product,” benadrukt Snijders. De gemeente Voorburg was geïnteresseerd en die moet het dus kopen. Maar het valt mee. Voor dertig à veertigduizend euro zouden ze de hele gemeente erin kunnen laden. Eén druk op de knop en gaan!” Thijssen ziet het positief in: “Ik denk dat dit zich als een olievlek gaat uitbreiden.”
Formatie
De kans is ook groot dat de LER van Snijders en Thijssen een rol zal spelen in de formatie van een nieuw stadsbestuur. De groei van de stad, en daaraan gekoppeld de leefbaarheid in de wijken, is een van de vier uitdagingen die de onderhandelaars hebben gedefinieerd.
Snijders weet dat de VVD positief staat tegenover de applicatie en Groep de Mos heeft het plan overgenomen in het verkiezingsprogramma. ‘Grootschalige bouwplannen kunnen pas starten nadat aan alle criteria van de LER is getoetst,’ schrijft de partij. Onder die criteria verstaat Groep de Mos onder meer kinderopvang, parkeerfaciliteiten voor alle voertuigen, de aanwezigheid van buurthuizen en het effect op bomen.
“Het zal geen breekpunt zijn,” relativeert de voorzitter van het wijkberaad. Voorlopig laat hij de formateurs met rust, maar op den duur wil hij alle buurtverenigingen mobiliseren. Als hij in september nog niks heeft gehoord van de onderhandelaars dan gaat hij de LER presenteren aan de hele gemeenteraad. Thijssen voegt toe: “De stad moet verdichten. Dan is dit natuurlijk een supertool!”
Bekijk hier zelf de Leefbaarheidsmonitor
