Programma 200 jaar Scheveningen

Het Mondriaanjaar beviel de gemeente zo goed dat er voor 2018 snel weer een nieuw thema is bedacht: ‘Feest aan zee, 200 jaar badplaats Scheveningen’. Aanleiding is het eerste badhuisje dat in 1818 werd geplaatst door de Scheveningse ondernemer Jacob Pronk op de plek waar nu het Kurhaus staat (zie infoblokje). Maar wat volgens programmadirecteur Henk Scholten net zo goed meetelt, is de broodnodige promotie van Den Haag als stad aan zee.

“Uit onderzoek blijkt dat maar vijfendertig procent van de mensen in Nederland weet dat Den Haag en Scheveningen bij elkaar horen.” Daar moet deze campagne verandering in brengen. Maar het mag niet alleen een happening worden voor toeristen, vindt Scholten. “Ik heb vanaf het begin gezegd: Scheveningen viert een feestje, dus het is ook belangrijk om Scheveningers er goed bij te betrekken. En Hagenaars. Ja, eigenlijk is het een feest voor iedereen.”

Anders dan bij het Mondriaanjaar waarbij het zwaartepunt vooral bij het Gemeentemuseum lag, wordt ‘Feest aan zee’ in heel de stad gevierd. Zo komt er het WK-zandsculptuur in mei naar het Lange Voorhout, is er een surffilmfestival in het Filmhuis en speelt het Nationale Theater het romantische watersprookje ‘Ondine’ in juni. “Ik heb begrepen dat er een aantal kubieke meter zand in de foyer van de Koninklijke Schouwburg wordt gestort. Misschien dat ze ook wel strandstoelen buiten plaatsen, zou leuk zijn.”

Feest aan Zee in Scheveningen

Het programma start met de Nieuwjaarsduik. “We zijn nu met sponsor Unox in gesprek of zij voor deze keer tienduizend badhansopjes uit de jaren dertig willen financieren, zodat iedereen hetzelfde gekleed kan.” Ook rondom andere bestaande evenementen zoals de Volvo Ocean Race, het Vuurwerkfestival en de City Pier City Loop (CPC) gebeurt iets extra’s. Scholten: “Om een voorbeeld te geven: bij de CPC komen normaliter alleen mensen langs de Pier die een halve marathon lopen. Voor 2018 willen we daar een wandeltocht langs de boulevard op de zaterdagavond aan toevoegen.”

Op de ‘call for proposals’ kreeg stichting ‘Feest aan Zee’ met oud-burgemeester Wim Deetman als voorzitter, meer dan honderdvijftig plannen binnen. Vele daarvan zijn gehonoreerd, zoals ‘Mijn zee, jouw zee’. Dit programma van het Haags Historisch Museum in samenwerking met de cultuurankers en bibliotheken gaat langs diverse wijken. Scholten: “Sommige mensen in Den Haag associëren het woord zee niet met de Noordzee, maar met Middellandse Zee of de Caribische Zee. We hopen dat al deze mensen hun verhalen vertellen en video’s en foto’s aan elkaar zullen tonen.”

Half mei wordt tijdens het historisch festival (‘de naam is nog niet bekend’) een reconstructie van de zeilwagen van Simon Stevin uit 1602 getoond aan het publiek. “Op dit moment werken studenten van het ROC Mondriaan aan de wagen die destijds van Scheveningen naar Petten een snelheid kon bereiken van vijftig kilometer per uur. “Dat was toen echt een record!”

Gemeentemuseum

Het Gemeentemuseum laat uiteraard ook weer van zich horen. Twee tentoonstellingen staan in het teken van het thema ‘Aan Zee’, met meer dan vijftig zeegezichten van Jan Toorop, Piet Mondriaan en Jacoba van Heemskerck, en ‘Max Liebermann en het Duits impressionisme’. De laatste kunstenaar maakte tussen 1896 en 1914 een reeks strandtaferelen in Scheveningen. ‘Vooral de contrasten tussen het rauwe vissersleven en het mondaine vermaak in het pas geopende Kurhaus was toen goed zichtbaar,’ aldus Scholten.

Dunea, Park Hollandse Duinen en evenementen- en marketingbureau PROOOST willen een mini-Oerol neerzetten. Normaal gesproken is het duinlandschap van het Zuiderstrand verboden gebied, maar voor dit feest wordt het voor kleine groepen toegankelijk. Net als bij het festival op Terschelling zullen er toneel- en  muziekvoorstellingen worden gecombineerd met beeldende kunst.

Feest aan Zee

Scholten spiekt even op zijn papier. Er lijkt maar geen eind te komen aan de activiteitenlijst van ‘Feest aan Zee’. Had hij al het tiendaags programma ‘Liefde aan Zee’ rond Valentijnsdag genoemd? En de tweehonderd pop-acts in het Pinksterweekend op verschillende Scheveningse podia? Wat hij ook nog wil vermelden is het zandkunstwerk van 400 bij 200 meter van landschapsarchitect Bruno Doedens. Een elipsvormig landschap dat uiteindelijk door de zee wordt aangetast. “Ja,” zegt Scholten geamuseerd, “het symbool van de eeuwige strijd met de natuur. Echt een iconisch ding.”

Voor het ‘Feest aan Zee’ is een budget beschikbaar van 4,5 miljoen euro. Wel heel veel geld vonden sommige politieke partijen waaronder de HSP, PvdA en SP. PvdA-fractieleider Martijn Balster gaf wethouder Karsten Klein (CDA,  stedelijke economie) een flinke sneer toen het bedrag bekend werd gemaakt: “Al jaren knokken we om de toegang tot de zorg te verbeteren en dan giet dit college overgebleven zorggeld in champagneglazen.” Scholten haalt zijn schouders op. “Mensen denken: Feest aan zee, dat wordt alleen maar feestvieren en champagne drinken. Maar dit programma laat toch duidelijk iets anders zien.” Veel geld vindt hij het ook niet voor een jaarvullend programma. “Vergelijk het met Leeuwarden die volgend jaar culturele hoofdstad is. Dan praat je al gauw over zestig, zeventig miljoen euro.”

200 jaar Scheveningen badcultuur

Het eerste badhuisje werd in 1818 door de Scheveningse ondernemer Jacob Pronk geplaatst. Scholten: “De Scheveningers ontdekten in Engeland de badcultuur. Ze dachten toen dat het gezond was om te baden in zeewater. Pronk heeft toen een houten huisje met badkamer op de plek waar nu het Kurhaus ligt, neergezet. In die kamer stonden badkuipen gevuld met verwarmd zeewater.” Dat huisje heeft het ongeveer tien jaar volgehouden, daarna werd op initiatief van burgemeester Copes van Cattenburch een veel groter ‘Stedelijk badhuis’ in classicistische stijl gebouwd, genaamd Grand Hôtel des Bains naar een ontwerp van stadsarchitect Zeger Reyers. Dat begon al een beetje te lijken op een hotel. In 1885 werd het Kurhaus op diezelfde plaats gebouwd.