Commentaar – Terug naar het dagbladzegel?
Het voorstel de btw op boeken en kranten meer dan te verdubbelen doet denken aan het gehate ‘dagbladzegel’ in de negentiende eeuw, vindt Den Haag Centraal. Niet doen dus.
HET HEEFT LANG GEDUURD voordat er in Nederland iets van een vrije pers kon opbloeien. Dat kwam doordat het Franse bestuur in 1812 het zogenaamde ‘dagbladzegel’ invoerde, een belasting op kranten van zo’n twee cent per exemplaar. Een draconische maatregel, want het maakte kranten twee keer zo duur. En dus begon bijna niemand eraan om ze uit te geven.
Kranten met het dagbladzegel.
ZOALS BEKEND VISTE het jonge Koninkrijk der Nederlanden vanaf 1815 naar hartenlust in de achtergelaten napoleontische grabbelton. Een van de zaken die bleven bestaan, was het zegel. Het leverde geld op en belemmerde tegelijk de oprichting van oppositionele kranten. Ondanks tegenstribbelen van koning Willem III, fervent antidemocraat, werd het dagbladzegel in 1869 afgeschaft. Het positieve gevolg was een enorme opbloei van het krantenbedrijf. De ene na de andere titel zag het levenslicht. Het aantal dagbladen nam toe van 9 in 1850 tot 39 in 1880.
MEER DAN ANDERHALVE EEUW na de afschaffing van het gehate zegel dreigt het vrije woord opnieuw een zware heffing te worden opgelegd. Meer precies: het kabinet in wording wil de btw op kranten, boeken en tijdschriften meer dan verdubbelen, van 9 naar 21 procent. Wat dit betekent, is door verschillende boekhandelaren al snedig in beeld gebracht door het boek van Pieter Omtzigt met de nieuwe prijs erbij in de etalage te zetten. Aanbieding: van 20 euro naar 24,20. Al klopt dat sommetje niet (het zou 22,20 worden), de boodschap is duidelijk.
Laat het 'dagbladzegel' waar het thuishoort, in de geschiedenisboekjes
HET IS VERLEIDELIJK om te gaan kijken wat en wie er in het bijzonder worden getroffen door deze maatregelen en of daar meer achter zou kunnen zitten dan alleen geldnood van het nieuwe kabinet. Maar dat mogen anderen doen. Het volstaat hier te wijzen op het belang van het gedrukte woord in het algemeen en dat van een sterke en onafhankelijke pers in het bijzonder. Ook de dramatisch afnemende taal- en leesvaardigheid kunnen nog worden genoemd. Niet het moment om de verkoop van boeken en kranten te belemmeren.
DE REDACTIES VAN vrijwel alle Nederlandse kranten, van De Telegraaf tot het Nederlands Dagblad, hebben de Tweede Kamer opgeroepen ‘bij te sturen’ en deze maatregel te schrappen. Daar sluit Den Haag Centraal zich bij aan. Als kleine, zelfstandige krant verwachten wij door de btw-verhoging flink te worden geraakt. Laat het ‘dagbladzegel’ waar het thuishoort: in de geschiedenisboekjes.
