Wat kleding over de drager zegt
Een toga, een uniform, een bruidsjurk of gewoon schoenen. Vaak gaat er achter kledingstukken een bijzonder verhaal schuil van de drager.
Kunst spreekt vaak voor zichzelf, of beoogt dat te doen. De kunstenaar heeft wel zo zijn ideeën over wat hij heeft gemaakt en waarom, maar erover vertellen doet hij niet graag. Hij volstaat met een titel, of soms dat zelfs niet; dan houdt hij het enigszins nihilistisch op ‘zonder titel’. We moeten het als toeschouwer zélf uitmaken. Alsof we kijken naar wolken en daarin figuren pogen te ontdekken. Die vrijheid is fijn, maar kan ook irritant zijn. Dan zouden we eigenlijk tóch iets meer willen weten. In de Weissenbruchzaal van Pulchri Studio is nu Verhalen van stof, een tentoonstelling te zien die volledig voor zichzelf spreekt, letterlijk zelfs.
Het zijn portretten en objecten, waar een tekst naast hangt die alles uitlegt. ‘Verhalen van stof’ is de titel en de Haagse schrijfster Justine le Clercq bedacht het concept. Vijf kunstenaars portretteerden mensen uit hun kennissenkring ín of mét een typerend kledingstuk en Le Clercq tekende het bijbehorende verhaal even compact als beeldend op. “Het is eigenlijk kunst en human interest ineen,” zegt ze er zelf over.
Bij binnenkomst bij Verhalen van stof valt onmiddellijk een monumentaal portret op dat fotograaf Piet Gispen maakte van jazztrompettist Michael Varekamp (zie voorpagina bijlage). Onder zijn karakteristieke kop prijkt een laars van blauw slangenleer. Het schoeisel is verbonden met het begin van zijn carrière, toen hij in New York studeerde. ‘Ik draag ze nog steeds, maar alleen als ik een concert geef en soms op een bruiloft. Ze zijn bijzonder en zijn me echt dierbaar. Ze zijn jazz,’ aldus de muzikant in het begeleidende tekstje.
Vluchtelingenkampen
Verderop nog meer schoenen, sterker nog, alleen maar schoenen. Een stevig paar, uitgevoerd in ‘oud hout’, zoals kunstenaar Diederick Kraaijeveld dat noemt. Het zijn de schoenen van de Haagse journaliste Renate van der Zee, die ze droeg op reportage in vluchtelingenkampen. Maar het zijn ook ‘de schoenen waarop ik terugkeer naar een warm en veilig huis’, lezen we. De combinatie Kraaijeveld-Van der Zee is bijzonder. “Een soort ‘divine intervention’ bijna,” zegt de kunstenaar. “Ooit werkten we samen op de redactie van de Haagsche Courant. Het project van Justine bracht ons weer samen.”
Kraaijeveld, afkomstig uit Den Haag, maar nu woonachtig in het midden van het land, maakt furore met zijn houtkunst. Twee keer won hij de tv-competitie ‘Sterren op het doek’, met portretten van Wendy van Dijk en Hanneke Groenteman. Recenter baarde hij opzien met een reusachtige reliëfplattegrond van Manhattan, gemaakt van hout van oude New Yorkse watertorens. Het gevaarte is nu te zien in het hoofdkwartier van meubelkunstenaar Piet Hein Eek in Eindhoven. Eek is een houtkunstenaar met wie Kraaijeveld zich verwant voelt.
Uniformjasje
Verder is er op de tentoonstelling werk te zien van Anja Jager, Cora Beijersbergen en Linde Gadella. Meestal gaat het om portretten, zoals bijvoorbeeld Paul van Vliet in zijn stropdassenjasje of regisseur Johan Doesburg met zijn hoed. Maar Gadella maakte een installatie. ‘Vaderschild’ laat de toeschouwer kennismaken met de militair Mostafa Hillali. Hij nam deel aan missies, onder meer in Bosnië. Midden in de zaal staat zijn uniformjasje rechtop, alsof het gesteven is.
Je kunt erin kijken en ziet dan geprojecteerde beelden van een klein jongetje. Het is Hillali’s zoontje Sami. Het kind is voor hem een bron van inspiratie. ‘Sami is voor mij het meest tastbare voorbeeld geworden van al die mensen met wie ik verbonden ben en die voor bescherming rekenen op militairen zoals mijn kameraden en ik’, aldus de tekst. Via zijn uniform biedt de soldaat ons een kijkje in zijn hart.
‘Verhalen van stof’, Pulchri Studio, tot en met zondag 4 februari. Meer informatie: www.pulchri.nl
Wilt u meer lezen? Neem dan een abonnement op DHC.
