Lauren Greenfield: Geldgekte en welvaartswaanzin
De Amerikaanse fotografe Lauren Greenfield maakte voor ‘Generation Wealth’ een selectie uit meer dan een half miljoen foto’s van extreem materialisme. Het resultaat: een tentoonstelling, een boek en een documentaire.
Lauren Greenfield (1966), in Nederland vooral bekend door de documentaire ‘Queen of Versailles’, is al 25 jaar geobsedeerd door de invloed van geld, roem en imago. Eigenlijk was de Amerikaanse nooit van plan om een overzicht te maken van de hoogtepunten uit haar lange carrière als fotojournalist. Maar toen Donald Trump aan de macht kwam, veranderde dit. ‘Trump is voor mij de ultieme uiting van de doorgeslagen American Dream, die ik in mijn werk heb proberen vast te leggen,’ meldt Greenfield. ‘Hij houdt van mooie jonge vrouwen, protserige bouwprojecten en heeft een onverzadigbaar verlangen naar macht en rijkdom.’’Voor sommigen kwam zijn opkomst wellicht plotseling, maar volgens haar was zijn overwinning goed te voorspellen.
De geldlustige tieners, megalomane miljardairs, plastisch-chirurgieverslaafden en de schaamteloze sekswerkers die zij afgelopen kwarteeuw fotografeerde, ziet zij als de voorboden van dit Trump-tijdperk. Het drievoudige project ‘Generation Wealth’, nu te zien in Fotomuseum Den Haag, kan volgens haar worden opgevat als noodkreet om de geldgekte waarin wij zijn beland onder de loep te nemen. ‘Niet alleen de allerrijksten, maar bijna iedereen is tot op zekere hoogte besmet met een onverzadigbaar verlangen naar meer,’ stelt zij. ‘Het is tijd dat we in de spiegel kijken en ons afvragen of onze ontaarde idealen nog langer houdbaar zijn.’
Met meer dan tweehonderd hard ingeflitste en niet altijd even appetijtelijke foto’s toont zij de bizarste vormen van decadentie
Lauren Greenfield
Lauren Greenfield heeft er alles aan gedaan om de welvaartswaanzin in al zijn uitwassen vast te leggen. Met meer dan tweehonderd hard ingeflitste en niet altijd even appetijtelijke foto’s toont zij de bizarste vormen van decadentie. Sommige beelden behoeven weinig uitleg om indruk te maken. Zoals een foto uit de serie ‘Fast-Forward’, waarop een 13-jarige jongen tijdens zijn verjaardagsfeestje wat onbeholpen danst met een door de ouders ingehuurde gogogirl. Of de foto van de 6-jarige Eden Wood, waarop deze jonge ‘beautyprincess’ met dikke lagen make-up, bonte kleren en een bijna beangstigende zwoele blik in de camera kijkt.
Een aantal foto’s springt eruit, maar de meeste blijven journalistieke foto’s die pas betekenis krijgen als je de bijbehorende verhalen leest. De foto’s van de cosmetische operaties van Cathy bijvoorbeeld lijken niet al te bijzondere glossy beelden. Maar als je leest dat deze buschauffeur zich diep in de schulden heeft gestoken om haar peperdure make-over te betalen en dat ze ten gevolge hiervan haar huis en uiteindelijk ook haar dochter verloor, krijgen de beelden een andere lading. Terwijl veel foto’s in de expositie wat oppervlakkig invulling geven aan de talloze thema’s die Greenfield aan rijkdom koppelt, bewijst zij met haar interviews dat ze een uitstekend vermogen heeft om het vertrouwen van mensen te winnen.
De populaire pornoactrice Kasey Jordan vertelt dat ze door een seksscène met achtenvijftig ejaculerende mannen niet alleen veel bekendheid, maar ook een salmonellavergiftiging kreeg
Pornoactrice
Naast het lezen van de teksten loont het ook de moeite om de documentaire op de benedenverdieping van de tentoonstelling te bekijken. De opmerkelijkste figuren doen hier openlijk verslag van hun welvaartmisères. De populaire pornoactrice Kasey Jordan (die nu door het leven gaat als Daveney) vertelt hier bijvoorbeeld dat ze door een seksscène met achtenvijftig ejaculerende mannen niet alleen veel bekendheid, maar ook een salmonellavergiftiging kreeg. De tragische workaholic Suzanne deelt ons mee, dat ze zo druk was met geld verdienen dat zij veel te laat besefte dat ze eigenlijk een kind wilde. En de charismatische hedgefondsmanager Florian Homm legt ongegeneerd uit hoe hij omwille van zijn giftige geldobsessie met discutabele praktijken meer dan 600 miljoen dollar bij elkaar harkte, maar uiteindelijk het contact met zijn gezin, zijn vrijheid en zijn vermogen verloor. Zo komen talloze extreme materialisten aan het woord in de documentaire.
Om het geheel structuur te geven, heeft Greenfield hun anekdotes ingebed in een persoonlijk verhaal over haar eigen carrière. Zij laat hierin zien dat je niet per se extreem rijk hoeft te zijn om te lijden aan welvaartssymptomen. Hoewel zij niet streeft naar veel geld of roem, gaat zij wel gebukt onder haar onverzadigbare behoefte om alle aspecten van rijkdom te belichten. Vooral haar kinderen waren de dupe van haar tomeloze ambitie; terwijl zij voor haar rijkdomsreportages de wereld over vloog, zaten haar zoontjes steeds moederloos op haar te wachten. Om de verontrustende documentaire toch met een goed gevoel af te sluiten, bezoekt Greenfield tegen het einde van de film een aantal personen die tot inkeer zijn gekomen en hun leven hebben verbeterd.
‘Generation Wealth’ blijft vooral een vermakelijke ver-van-je-bedshow waarin je veel extreme voorbeelden van rijkdomsverslaving ziet
Rijkdomsverslaving
De clichématige boodschap ‘meer is niet altijd beter’ die hier naar voren wordt gebracht, geldt wellicht ook voor haar eigen werk. Zowel in de expositie als in de film laat Greenfield namelijk zoveel verschillende onderwerpen en verhalen de revue passeren, dat het wat ontbreekt aan diepgang. Ook al probeert Greenfield haar publiek een spiegel voor te houden, door de vele invalshoeken en de vluchtigheid blijft ‘Generation Wealth’ vooral een vermakelijke ver-van-je-bedshow waarin je veel extreme voorbeelden van rijkdomsverslaving ziet.
Lauren Greenfield, ‘Generation Wealth’, tot 3 februari 2019, Fotomuseum Den Haag. Meer informatie: www.fotomuseumdenhaag.nl
