De verzameling van een bezetene
‘Zit!’ Nee, dit is geen bevel maar de naam van de net geopende tentoonstelling in het Gemeentemuseum over de privécollectie stoelen van een van Nederlands grootste productdesigners: Richard Hutten.
Overal kom je de ontwerpen van Richard Hutten (Zwollerkerspel, 1967) tegen. Is het niet lamp ‘Dandelion’ van designlabel Moooi, dan is het wel de iconische, tweeorige beker ‘Domoor’ die hij voor Gispen ontwierp. Naast vermaard designer is Hutten ook verwoed verzamelaar van stoelen. Het resultaat van ruim een kwarteeuw kopen, krijgen, maken en ruilen is nu te zien tijdens de expositie ‘Zit!’ in het Gemeentemuseum.
“Ik had beter postzegels kunnen verzamelen, die passen tenminste in een boekje,” grapt Hutten terwijl hij vlak voor de opening van de tentoonstelling de puntjes op de i zet. De 103 stoelen staan normaal bij de ontwerper thuis, samen met nog eens twintig andere die niet getoond worden. Waarom in vredesnaam? “Een stoel is altijd de grootste uitdaging voor een ontwerper, de lakmoesproef. Dat zit ’m in de complexiteit. Het ontwerp moet sterk genoeg zijn om op te zitten, dus constructie is belangrijk.
Richard Huttens ‘Layers Cloud Chair’ uit 2013.
En dan zijn er nog allerlei technische eisen ten aanzien van produceerbaarheid. Maar het moeilijkste is nog, omdat er al zo veel stoelen zijn, om iets toe te voegen.” En dat is precies waar deze expo wat Hutten betreft over gaat. “Geen van deze stoelen lijkt op een tweede; ze zijn allemaal uniek. Een goed ontwerp is voor mij als ik erdoor verrast en verblijd word, dat is heel subjectief. En natuurlijk ligt het ook aan de context. De ene stoel is bedoeld om de hele dag op te zitten, de andere staat naast je bed om ’s avonds je kleren overheen te gooien.”
Richard Hutten
De verzameling loopt parallel aan Huttens carrière en beslaat naar eigen zeggen werk van ’s werelds beste ontwerpers, die hij, niet geheel toevallig, vrijwel allemaal persoonlijk kent. Het oudst is de ‘Voddenstoel’ van Tejo Remy uit 1991, het jaar waarin Hutten afstudeerde aan wat nu heet Design Academy Eindhoven. Daarnaast zijn generatiegenoten Marcel Wanders en Hella Jongerius present, maar er staat ook werk van jongere makers. Zoals een stoel van Wieki Somers, die Hutten kocht tijdens haar afstudeershow.
Rutger de Regt is de enige Haagse naam die prijkt op dit illustere lijstje. De Regts roze kunststoffauteuil is door Hutten, zelf de curator, ondergebracht in een stelling vol seriematige unica. “Deze stoelen worden allemaal gereproduceerd, maar zijn elke keer net iets anders,” legt hij uit. “Bijvoorbeeld de stoel van gerecycled plastic van Dirk Vanderkooij. Doordat hij het materiaal met zijn hightech 3D-printmachine geprint heeft, en er dus geen mal aan te pas komt, is elk exemplaar anders.” Er staat ook een exemplaar tussen van Huttens stoel uit de serie ‘No Sign Of Design’ die door collega-ontwerper Maarten Baas onder handen is genomen. “Maarten heeft er twee in de fik gezet: een voor mij en een voor zichzelf. Allebei verschillend.”
Een stoel is altijd de grootste uitdaging voor een ontwerper, de lakmoesproef.
Sommige van de aanwinsten dienen ook als onderzoeksmateriaal. Zoals de ‘Trattoria Chair’ van Jasper Morrisson en de ‘Peg Chair’ van Tom Dixon. “Ik was bezig met het ontwerp van de stoelen voor het Zuiderzeemuseum in Enkhuizen, dat hier ook staat. Daarvoor gebruikte ik ronde stokken, dus ik wilde zien hoe een ander daarmee werkt. Maar naast het feit dat het studiemateriaal was, vind ik de stoelen ook interessant,” aldus de designer.
Klassieker
Over studie gesproken: in drie stadia is de ontwikkeling te zien van ‘This Chair’ voor projectinrichter Lensvelt, een klassieker in wording waarvan er inmiddels bijna honderdduizend zijn verkocht. “Comfort was heel belangrijk,” licht Hutten de opdracht toe. “We hebben eerst een model gemaakt om onderzoek te doen naar de beste hoek voor de zitting en voldoende lendensteun. Deze stoel kost slechts honderd euro, maar hij is bijzonder innovatief. De houten schaal (zitkuip, red.) is ontzettend dun en toch sterk, omdat we de rand hebben omgevouwen. Lastig, want dat kan eigenlijk niet met hout. Toch is het gelukt een stapelbare lichtgewicht stoel te maken, praktisch en goed voor het milieu door minder materiaalgebruik en lagere transportkosten.”
De uit meer dan vijfhonderd lagen gekleurde wol bestaande ‘Layers Cloud Chair’ die Hutten maakte in opdracht van stoffenfabrikant Kvadrat, is de absolute eyecatcher van de expositie. “De lagen hebben we stuk voor stuk met een computergestuurde snijmachine uitgesneden en daarna op elkaar gelegd. Er zitten honderden uren in en hij weegt 250 kilo. Een stoel van massief wol, daar is er geen tweede van op de wereld,” zegt hij trots. Toch zijn alle verzamelobjecten, van anderen of van zijn eigen hand, Hutten even lief. “Ik houd van allemaal om verschillende redenen. Zo heb ik de ‘Juno Chair’ van James Irvine, die hij net gepresenteerd had op een beurs in Stockholm. Ik zei tegen hem: die wil ik graag hebben voor mijn collectie. Waarop hij beloofde dat ik ’m zou krijgen. Twee weken later is ie overleden. Dat is wel een bijzonder verhaal, waardoor die stoel mij dierbaar is.”
‘Richard Hutten – Zit!’, t/m 19 augustus, Gemeentemuseum Den Haag. Meer informatie: www.gemeentemuseum.nl
