Renovatie Binnenhof: veel extra bouwen en breken
Op verschillende plekken in de stad beginnen in de loop van dit jaar bouwwerkzaamheden voor de Eerste en Tweede Kamer. Die verlaten in de zomer van 2020 het Binnenhof in verband met de grote renovatie.
De Eerste Kamer verhuist voor 5,5 jaar (2020-2025) naar het oude complex van de Hoge Raad aan het Lange Voorhout en de Kazernestraat. Een apart bouwteam pakt de kantoren aan samen met het architectenbureau Happel, Cornelisse Verhoeven, blijkt uit een rapportage van het Rijksvastgoedbedrijf (RVB) die staatssecretaris Raymond Knops vorige week naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.
De belangrijkste ingreep is de verbouwing van de bestaande (oude) zittingszaal van de Hoge Raad tot vergaderzaal voor de senaat. Daarnaast moet er een zaal geschikt worden gemaakt voor de afdeling advisering van de Raad van State, die normaal gesproken op het Binnenhof vergadert.
Het andere grote voorbereidende project is de verbouwing van het oude ministerie van Buitenlandse Zaken aan de Bezuidenhoutseweg. Hierbij wordt het bureau Zecc Architecten ingeschakeld. De belangrijkste ingreep is de bouw van een nieuwe ingangspartij voor het publiek. Deze komt aan de zijde van het Anna van Buerenplein.
De huidige Van Kleffenszaal wordt straks de plenaire vergaderzaal van de Tweede Kamer. Mogelijk krijgt ook perscentrum Nieuwpoort een tijdelijk onderkomen in dit gebouw. Volgend jaar staan ook nog werkzaamheden rond het Catshuis op het programma. Naast het oude landhuis verrijst een complex met tijdelijke kantooreenheden. Hier is de supervisie in handen van rijksbouwmeester Floris Alkemade.
Kosten renovatie Binnenhof
Al deze verbouwingen vallen officieel binnen het budget van de totale renovatie van het Binnenhof, dat is vastgesteld op 475 miljoen euro. Maar het RVB bereidt de politiek vast voor op hogere kosten. ‘Reeds geïdentificeerde risico’s zijn asbest, technische oplossingen kelders en marktspanning’.
Marktspanning wil zeggen dat de bouwsector dermate goed draait, dat de bouwkosten mogelijk stijgen. Ook zouden nog ‘aanvullende eisen’ kunnen worden gesteld op het gebied van ‘duurzaamheid en veiligheid’.
Ook is het mogelijk dat de Kamers zelf nog met extra eisen komen. In december bleek in een uitzending van het radioprogramma ‘De Nieuws BV’ dat een meerderheid van de Tweede Kamer wil dat de eigen vergaderzaal opnieuw wordt ingericht; ook de ‘nieuwe’ vleugel van het Kamergebouw wordt namelijk gerenoveerd.
Geïdentificeerde risico’s zijn asbest, technische oplossingen kelders en marktspanning.
Een deel van de partijen wil een traditionele opstelling waarbij kabinet en Kamer frontaal tegenover elkaar zitten. Volgens een woordvoerder van het RVB zal dit de kosten niet opdrijven. “Dit gaat over het omdraaien van wat stoelen en een deur links of rechts. Dat kan binnen het toegewezen budget.”
Geheime opdracht
Het RVB heeft twee ‘coördinerend architecten’ aangesteld voor de renovatie van het Binnenhof en buurpanden. Ellen van Loon van Rem Koolhaas’ bureau OMA ‘doet’ het Tweede Kamercomplex. De Eerste Kamer, de Grafelijke Zalen, Algemene Zaken en het Stadhouderlijk Kwartier langs het Buitenhof vallen onder voormalig rijksbouwmeester Liesbeth van der Pol.
De voornaamste reden van de grote renovatie is achterstallig onderhoud aan daken, kelders, wanden en kozijnen. Bovendien moeten de technische installaties worden vernieuwd, waaronder de complete bekabeling voor datasystemen. Het definitief ontwerp moet volgend jaar klaar zijn. Daarna volgt een ‘geheime opdrachtverlening’. Dat wil zeggen dat het RVB een bouwbedrijf kiest, zonder openbare aanbesteding. Daarvan wordt afgezien uit het oogpunt van veiligheid.
Het RVB voert overleg met onder meer de gemeente en de onderwijsorganisatie ProDemos over het aantrekkelijke houden van het Binnenhof en omgeving gedurende de renovatie. Nog steeds is het bedoeling, volgens het RVB, dat er een hoge loopbrug over de bouwplaats komt, zodat iedereen kan meekijken.
ProDemos blijft rondleidingen organiseren. Wat vijf jaar lang niet meer kan, zijn de ceremonies van Prinsjesdag en Veteranendag op het Binnenhof. De voorlopig laatste Prinsjesdag in oude stijl wordt gehouden op 15 september 2020. Mogelijk wordt voor de troonrede uitgeweken naar de Grote Kerk.
Onder de titel ‘InsideOut’ wordt er een ontwerpwedstrijd voor ‘creatieve professionals’ gehouden voor een project dat ‘het centrum van de Nederlandse democratie tijdens de renovatie voor het voetlicht brengt’. Concepten kunnen tot 1 juli worden ingezonden.
‘Hotel Central’ blijft
Het voormalige Hotel Central aan de Lange Poten, dat deel uitmaakt van het Tweede Kamercomplex, wordt hoogstwaarschijnlijk gerenoveerd en niet vervangen door nieuwbouw. Een meerderheid van de Kamer had gevraagd vervanging te onderzoeken omdat er ‘aanhoudende klachten zijn over het binnenklimaat’. De gemeente Den Haag liet daarop weten dat zij ‘niet meewerkt’ aan de sloop van de karakteristieke ‘Moorse’ gevel en noemde extra sloop- en bouwwerkzaamheden ‘ongewenst’. Het Rijksvastgoedbedrijf meldt nu dat nieuwbouw weinig voordeel oplevert qua ruimte. De knoop wordt later dit jaar doorgehakt als het voorlopig ontwerp van de Binnenhof-renovatie klaar is.