Felle discussie over sloop en nieuwbouw in Zuidwest

De eerste fase van de aanpak van de ‘Dreven, Gaarden en Zichten’ staat woensdag of donderdag (9 en 10 februari) op de overvolle agenda van de gemeenteraad, maar nu is al duidelijk dat er vele wijzigingsvoorstellen worden ingediend. “Ik verwacht een regen van amendementen,” zegt fractievoorzitter Robert Barker van de Partij voor de Dieren. En die verwachting is gerechtvaardigd, op basis van de discussies die woensdagmorgen en –avond woedden in de raadzaal. Maandag (7 februari) volgt er nog een besloten overlegronde over financiële en juridische risiso’s.

De vergaderingen van woensdag werden gekenmerkt door botsingen van wethouder Martijn Balster (PvdA, wonen) met een aantal raadsleden. “De wethouder dendert als een bulldozer door,” zei fractievoorzitter Lesley Arp van de SP. “Wijken worden rücksichtslos van de kaart geveegd,” ageerde Barker. “U moet de mensen niet bang maken,” reageerde Balster. Maar veel bewoners zijn wel bang, bleek voor de inspraakmicrofoon. “Onze wijken zijn geen braakliggend veld,” zei Kristin De Winter, die vindt dat de operatie veel te ver gaat en bovendien over het hoofd van de meeste bewoners heen. Bewoner Ronald van der Spiegel bood de raadscommissie 37 wijzigingsvoorstellen aan, onder meer om de rechten van de huidige huurders te waarborgen.

Gigantische operatie

Het college van B en W wil medewerking verlenen aan een gigantische, twintig jaar durende vernieuwingsoperatie. Die wordt geleid door corporatie Staedion, eigenaar van de huizen, en bouwbedrijf Heijmans, ontwikkelaar van de nieuwbouw. In totaal zouden 2000 huizen worden gesloopt, terwijl er 5500 nieuw worden gebouwd, veelal in de vorm van woonflats tussen de vijftig en zeventig meter hoog. Dit vergt een grote stedelijke ‘verdichting’, die volgens de critici ten koste gaat van het groen. Maar volgens Balster komt er nieuw en kwalitatief beter groen voor terug. De woningnood maakt verdichting noodzakelijk volgens hem.

Projectkaart Dreven, Gaarden en Zichten, de diagonaal is de Erasmusweg. | Beeld: Gemeente DH

Een van de belangrijkste zorgen van insprekers en raadsleden is of zittende bewoners terug kunnen komen in de nieuwbouw of gerenoveerde oude huizen. Balster: “Er is een terugkeergarantie. En bij meningsverschillen is er een onafhankelijke bemiddelaar beschikbaar.” Maar een garantie dat iedereen in zijn eigen buurt kan terugkeren, is er niet. Daar wordt wel moeite voor gedaan, zei de wethouder. Voor Hart voor Den Haag/Groep de Mos is dat niet voldoende. Raadslid William de Blok presenteerde een ‘discussiestuk’ dat vooral uitgaat van renovatie en de wensen van bewoners. “Elke bewoner van Dreven, Gaarden en Zichten die dat wil, kan volgens ons plan in zijn huidige omgeving met dezelfde buren, op dezelfde etage en met hetzelfde uitzicht blijven wonen. Want er komt een echte terugkeergarantie,” aldus De Blok. Het ‘plan’ van De Blok wekte later de ergernis van VVD’er Jan Pronk. “Het ís helemaal geen plan,” zei hij, omdat veel essentiële informatie over aantallen, locaties en geld ontbreekt. Collegepartijen VVD, PvdA, D66 en GroenLinks steunen naar verwachting het vernieuwingsplan wel.

Beschermd stadsgezicht

Een deel van de tegenstand richt zich op de opheffing van de beschermde status van de Dreven-buurt. “Pijnlijk en barbaars,” vond Tim de Boer van de HSP. Hier spelen zowel inhoudelijke als procedurele kwesties. Het voorstel heeft zelfs landelijk kritiek losgemaakt, onder meer bij de Bond Heemschut. Een onaangenaam moment voor Balster kwam woensdagmorgen toen scheidend voorzitter Marianne Loof van de Welstandscommissie de raadscommissie toesprak. “Wij zijn verbaasd en teleurgesteld over de gang van zaken,” zei zij. Haar commissie is mordicus tegen het opheffen van het beschermde stadsgezicht, maar die visie kwam lange tijd niet door, omdat Balster het niet nodig achtte de raad ervan op de hoogte te stellen.

Spandoek in Bouwlust, gericht tegen wethouder Balster en de directie van Staedion. | Foto: DHC

De raad was eerder al zeer verbolgen over het ‘achterhouden’ van deze informatie. En nu ook nog. Jan Pronk van coalitiepartij VVD eiste van Balster alle informatie, inclusief ambtelijke mailwisselingen, over het welstandsadvies. De wethouder moet die vóór de raadsvergadering van volgende week overleggen. Balster verdedigde woensdagmorgen opnieuw het voorstel de beschermde status op te heffen: “De afweging is met pijn in het hart gemaakt, maar het is anders niet mogelijk de wijk op niveau te brengen.” Hij verwees ook naar drie inspreeksters uit de Dreven-buurt. Zij klaagden over overlast van ratten, muizen, schimmel en vocht. “Dit duurt te lang. Denk aan onze gezondheid. Er moet snel wat gebeuren,” klonk het via Teams in de raadzaal.

Meer complicaties

Er zijn nog meer complicaties. De vraag is of de stad met de noodzakelijke grondtransacties en financiële steun niet de firma Heijmans te veel bevoordeelt. Volgens een extern juridisch advies dat de HSP, SP en de Partij voor de Dieren hebben ingewonnen, is hier mogelijk sprake van ongeoorloofde staatssteun en een overtreding van de aanbestedingsregels. Dat zou kunnen leiden tot juridische procedures en zelfs het intrekken van een subsidie van de Europese Commissie. Maar Balster en zijn adviseurs denken dat de risico’s te overzien zijn. Staande de avondvergadering produceerde de wethouder hierover nog een vertrouwelijk stuk. En dat leidde weer tot geruzie, want over vertrouwelijke stukken kan niet in het openbaar worden gedebatteerd. “Daarom weiger ik dit stuk te lezen,” zei PVV’er Sebastian Kruis. Deze kwestie staat centraal in de extra vergadering van maandag.

De raad stemt volgende week naar verwachting pas in met het voorstel voor de Dreven, Gaarden en Zichten nadat wijzigingsvoorstellen zijn aangenomen. Er zijn nu amendementen en moties in voorbereiding over onder meer de terugkeergarantie, de verhuiskostenvergoeding, het groen, de voorzieningen (bijvoorbeeld een middelbare school), woningen voor gezinnen en het beschermde stadsgezicht.

Meer lezen over Haagse politiek, achtergronden en cultuur? Neem een (proef)abonnement op de onafhankelijke weekkrant Den Haag Centraal. Of koop de krant bij één van onze verkooppunten.