Megastores, de mall die het niet redde, wacht onzeker lot
Een Amerikaanse mall in Laak moest het worden. Nu staat Megastores op de nominatie te worden gesloopt. Of toch niet?
Druk is het niet echt op deze donderdagmiddag, maar er zitten wel mensen op het terras op de ‘rotonde’ aan het begin van het winkelcentrum Megastores. Je kunt er gewoon gaan zitten, maar het functioneert ook als uitloop van de McDonald’s. “Prima zitten hier,” zegt Toon van Dijk, een oudere bewoner van Laakkwartier. “Van mij hoeft het winkelcentrum niet weg,” zegt hij, alvorens een slok koffie uit een kartonnen beker te nemen.
Maar toch is dat wat de eigenaar, de Amsterdamse projectontwikkelaar COD, vorig jaar aankondigde. Directeur Enno Otten van COD is nu veel voorzichtiger. “We zijn met de gemeente in overleg over de planvorming. Het is een heel groot project en er zijn verschillende ideeën. Maar het gaat nog heel lang duren voor er een echt plan ligt. Er zijn ook nog veel lopende huurcontracten.”
Eén ding is duidelijk: wat men ooit voor ogen had, is niet gelukt
Het reusachtige complex, dat bestaat uit een ruim een halve kilometer lange galerij met winkels verspreid over drie verdiepingen met twee parkeerdekken erbovenop, zou plaats moeten maken voor woontorens. Er komt ook wel weer winkelruimte, maar zeker niet iets wat in buurt komt van de huidige 80.000 vierkante meter.
De gemeente dacht aanvankelijk aan gedeeltelijke sloop, maar lijkt daarvan te zijn teruggekomen. In de in juni verschenen ‘Economische Uitvoeringsagenda 2023-2026’ staat in elk geval: ‘We stimuleren en faciliteren de sloop van de Megastores-locatie voor de herontwikkeling tot een gemengd programma met wonen, werken en winkelen met minimaal 45.000 vierkante meter commerciële functies.’ Het architectenbureau Rijnboutt heeft al schetsen voor de nieuwbouw gemaakt. Maar eigenaar COD en Amvest lijken nu pas op de plaats te maken.
Verzet Megastores
Onzekerheid troef dus. Maar de ondernemers van de Megastores verzetten zich tegen sloop. Er zijn ook nog best veel grote zaken gevestigd, zoals Prenatal, Blokker, Aldi, Roobol, HEMA, Swiss Sense en Hoogenboezem. Bij velen hangt een plakkaat voor het raam met de tekst: ‘Wij blijven open’, en daar doorheen, doorgestreept: ‘gaan slopen’.
Ook bij Mador Home, een grote meubelzaak waarin zich een zee van zithoeken uitstrekt. De eigenaren, een Haags stel van Turkse komaf (‘naam niet nodig’), ontkennen eenvoudigweg dat er gesloopt gaat worden. “Nee hoor,” zegt zij. “We hebben net uitgebreid en gaan nog op de verdieping iets doen.” Hij, enthousiast: “We gaan ook beginnen met horeca.”
Lekker veel winkels bij elkaar. En je loopt er droog. Dit moet zeker niet weg
Hoe anders was de situatie eind jaren negentig van de vorige eeuw. De ambitie van de gemeente was de bouw van een groot woonwinkelcentrum dat zou kunnen concurreren met de Woonmall Alexandrium in Rotterdam en het Meubelplein Leiderdorp. VolkerWessels Vastgoed vroeg het Amsterdamse architectenbureau OIII een ‘mall’ te ontwerpen naar Amerikaans voorbeeld.
OIII blikt er met gemengde gevoelens op terug, is op de site van het bureau na te lezen. Het geheel zou het karakter krijgen van ‘een gesloten gebouw waarbinnen afgezonderd van het buitenklimaat een kunstmatig wereld is geschapen’. Het bureau waarschuwde naar eigen zeggen dat dit op ‘gespannen voet’ stond met de wens van de gemeente om een ‘stedelijk gebouw te maken dat een wezenlijke bijdrage levert aan het stedelijk klimaat in de directe omgeving’. Zo’n gesloten gebouw zou je eerder aan de rand van de stad verwachten, dan er middenin. Toch stellen de architecten van OIII dat ze ‘tevreden’ zijn en ze noemen hun schepping ‘opvallend, stedelijk en eigenzinnig’.
Buitengebied
Eigenzinnig is het gebouw zeker, maar functioneerde en functioneert het ook? Na de opening in 2002 bleek al snel dat de Megastores niet die stromen bezoekers trok waarop was gerekend. Sommige zaken, zoals Bever Sport, zagen de kolossale mall sowieso niet zitten. De zwerfsportketen vestigde zich ijskoud op een steenworp afstand, aan de Waldorpstraat. Veel winkelruimte kwam leeg te staan, vooral op de verdiepingen, en dat is nog steeds zo. Ook de sobere vormgeving met veel staal en glas helpt niet mee. Het contrast met het marmer van de wel succesvolle Mall of the Netherlands in Leidschendam kan niet groter zijn. En niet geheel toevallig is Bever daar wel te vinden.
Terugkijkend kun je stellen dat de architecten van OIII met hun reserves gelijk hadden. Megastores is een mall die meer past bij het buitengebied. Als stedelijk winkelcentrum voldoet het complex niet, mede door de grote verandering van de Laakhaven van industrie- en bedrijventerrein in woongebied met onderwijsinstellingen. Otten van COD vat het kort samen. “Eén ding is duidelijk: wat men ooit voor ogen had, is niet gelukt. De helft van de bedrijfsruimte staat nu leeg. Dat zegt genoeg, denk ik.”
Bij Prenatal, halverwege de galerij, lijkt alles al klaar voor de feestdagen. Rijen kinderwagens staan in het gelid, de rekken met voedingsbh’s puilen uit. Anna Mikhailova komt naar buiten met een grote tas vol babyspullen. Ze is blij met het winkelcentrum. “Lekker veel winkels bij elkaar. En je loopt er droog. Dit moet zeker niet weg,” zegt ze. En, wijzend op haar buik die opbolt onder haar winterjas: “Heel handig, die Prenatal!”
De redactie biedt dit verhaal gratis aan. Meer Haagse verhalen? Koop de papieren editie van Den Haag Centraal bij een van onze verkooppunten of neem een (proef)abonnement. U ontvangt de krant dan tien weken voor slechts 10 euro.
