‘We have a problem’ in Diligentia

Door Marcel Verreck

Na de herleving van het Nederlandse cabaret halverwege de jaren tachtig heeft het genre een ongekende bloei doorgemaakt. Niet alleen het aantal cabaretiers nam epidemische vormen aan, ook kwamen er vele subgenres tot bloei. Nieuwe lulligheid, standup-comedy, fysiek theater, cabarock, de labelzucht der recensenten kon in ruime mate worden bevredigd. Toneel en kleinkunst gingen vruchtbare allianties aan, sommige voorstellingen kregen zelfs een psychotherapeutisch karakter. Cabaret, van oudsher een geseculariseerde kerkdienst met oer-Nederlandse elementen als samenzang en preek waaraan (zelf)spot is toegevoegd, laat zich dan ook moeiteloos verbinden met alle uithoeken van de kunst.

Silvester Zwaneveld (48) is een man die veel cabaretgenres beoefende. De hilarische samenwerking met Arie Koomen bracht hem succes, maar het zoeken naar nieuwe wegen is doorgegaan. Zo speelt hij momenteel de laatste voorstellingen van ‘Kleine geschiedenis van bijna alles’, een lezingachtige show voortgekomen uit zijn fascinatie voor natuurwetenschappen. Het spreekt vanzelf dat er gelachen kan worden.

Dat geldt zeker ook voor het project ‘Houston, we have a problem’, dat op 21 december in Theater Diligentia zijn première zal beleven. Het belooft een ‘tekstloze visuele sciencefiction-komedie’ te worden. “Ik ben altijd op zoek naar uitdagingen,” vertelt Zwaneveld, “en zo’n soort voorstelling is misschien nog wel nooit gemaakt.”

We zien een vader en een zoon die een ruimtecruise maken en omwille van een tankstop op een onbekende planeet verzeild raken. “Een verhaal ontstaat door een groot probleem te introduceren,” zegt Zwaneveld, “ik wil er nog niet al te veel over zeggen, maar de voorstelling volgt de lijn van de Alien-films.”

Hij rekruteerde twee vakbroeders: Emiel de Jong, bekend van het fysieke spektakelduo ‘Schudden’ dat momenteel even uitgeschud is, en Ruud Smulders, stand-upper en bekend van het collectief ‘De Blonde Jongens en Tim’. Met Emiel maakte Silvester eerder voorstellingen, de samenwerking met Smulders is een primeur: “Ik zag hem optreden en ik vond wat hij deed rauw, gek en anders, maar bovenal hartstikke goed.” Het bleek te klikken en nu speelt Smulders de zoon en Zwaneveld de vader. De overige dertig (!) rollen worden door Emiel de Jong vervuld.

“Ik was vanaf het begin verliefd op zijn talent,” zegt Zwaneveld over hem, “we zijn ook in zekere zin complementair, ik ben meer van de grote lijn en hij is heel goed in de details.”

Er zal niet gesproken worden in het stuk, een zelfopgelegde beperking die het uiterste van de creativiteit vergt. Een grote rol speelt ook het decor, waarbij de makers niet nalaten het houtje-touwtjekarakter van de special effects te benadrukken. Een extra laag wordt aangebracht door geprojecteerde animaties, een vaardigheid die Silvester zich met succes eigen heeft gemaakt: “Je moet toch een hobby hebben, nietwaar?!” In de fameuze pingpongscène van Arie en Silvester waren daarvan de eerste contouren te zien, inmiddels heeft hij voor zijn animaties een prestigieuze filmprijs gewonnen.

Het DNA van deze voorstelling moeten we situeren in de hoek van het fysieke slapstick-theater van Waardenberg en De Jong, maar misschien nog meer van de toneelanarchie van Alex d’Electrique en locatietheatergroep Vis à Vis. Daarbij is niet alleen de lach het doel: “Wij zijn op zoek naar verwondering en komedie.”

Desalniettemin hoeft het publiek niet bevreesd te zijn voor een overkill aan diepzinnigheid: “Het blijft een soort actiefilm met een hoog entertainment-gehalte.”

Silvester Zwaneveld hoopt dat de toeschouwers theater Diligentia verlaten met het gevoel ‘dat ze even ergens anders zijn geweest, in een wereld die ze niet hadden kunnen verzinnen.’

Alle ingrediënten lijken daarvoor aanwezig.

Silvester Zwaneveld, ‘Houston, we have a problem’, donderdag 21 december, 20.15 uur, Theater Diligentia. ‘Kleine geschiedenis van bijna alles’, vrijdag 19 januari, 20.30 uur, Theater Ludens, Voorburg

De voorstelling is als een actiefilm met een hoog entertainment-gehalte. | Foto: PR