Kinetische zeewezens en portretten van afval in Museum Beelden aan Zee
De slangachtige vormen van Ana Oosting golven op en neer, Emo Verkerk werkt met oud keukenmateriaal en ander afval.
Museum Beelden aan Zee presenteert twee nieuwe solotentoonstellingen: ‘Breaking Waves’ van Ana Oosting (1985) en ‘Hilaritas’ van Emo Verkerk (1955). Oosting combineert kunst en wetenschap in haar werk. Verkerk maakt al sinds de jaren tachtig portretten, hij is altijd op zoek naar een bijzondere manier van afbeelden in zijn schilderijen, sculpturen en assemblages.
De installatie van Oosting neemt de grote zaal van het museum geheel in beslag en maakt alleen al indruk door het enorme formaat. De opening van de tentoonstelling is ’s avonds, buiten is het al donker. In de zaal zijn de golvende vormen van ‘Breaking Waves’ subtiel uitgelicht. Bezoekers wandelen om en door het kunstwerk heen.
De ruimte nodigt de zee als het ware uit om naar binnen te komen
“Je ziet de ruimte nu niet op z’n best,” zegt Oosting. “De eerste keer dat ik hier binnenkwam, scheen de zon door het glazen plafond en zag je de constructie van het gebouw. Op dat moment besloot ik een compositie met golven te maken. De ruimte nodigt de zee als het ware uit om naar binnen te komen. Golven hebben hun eigen wil, ze gaan snel, maar zodra ze de bodem raken worden ze aan de onderkant afgeremd, dan gaan ze langzamer en slaan om aan de bovenkant. Zo ontstaat de branding, dat wilde ik hier laten zien.”
Zeelandschap
Oosting maakte samen met veertien vrijwilligers tien kinetische zeewezens waarvan de bewegingen zijn gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek naar golfpatronen. De lange witte vormen zijn met onzichtbare draden aan zilverkleurige draaiende schijven bevestigd en golven langzaam op en neer. Ze zijn gemaakt van in elkaar gevouwen papier en bevatten meer dan 860.000 handgemaakte vouwen. “Voor mij ligt de magie van het kunstwerk niet alleen in het vouwwerk, maar ook in het mechanisme. Je ziet alle werkende onderdelen, voor mij versterkt dat de schoonheid van het geheel.”
Soms vergelijken mensen mijn werk met origami, maar dat is het niet
De slangachtige vormen doen ook wel denken aan Chinese draken. “Soms vergelijken mensen mijn werk met origami, maar dat is het niet. De Chinese vouwkunst is statisch en mijn werk bestaat vooral uit beweging.”
Als je door de installatie loopt, transformeert het kunstwerk tot een dynamisch zeelandschap. Dat gevoel wordt nog versterkt door de natuurlijke geluiden die door de ruimte zweven en waarin je het gezang van walvissen, het gefluister van de wind of het donderende geluid van vallende golven kunt herkennen. Een mooi neveneffect van de verlichting zijn de bewegende schaduwen van voorbijlopende mensen die op de muur vallen en juist in de avond goed zichtbaar zijn, als een animatiefilm van de kunstenaar William Kentridge.
Oosting behaalde een bachelor in neurobiologie aan de Universiteit van Amsterdam en daarna een master ArtScience aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag, waarbij haar afstudeerwerk werd bekroond met de ArtScience-afdelingsprijs.
Vrolijkheid
‘Hilaritas’ betekent vrolijkheid en verwijst naar het plezier dat Emo Verkerk beleeft aan het maken van zijn werk dat hij zelf zelden als helemaal ‘af’ ervaart. De kunstenaar is constant bezig met het onderzoeken van nieuwe mogelijkheden en dat eindigt nooit. Het is te zien aan de tijdsperioden die hij bij zijn werk vermeldt en die niet zelden twintig jaar of meer beslaan.
De portretten van door hem bewonderde schrijvers, filosofen, musici en kunstenaars zijn bij het publiek al langer bekend, ze zijn niet realistisch bedoeld, maar de verschillende beroemdheden zijn vaak wel herkenbaar. Zijn sculpturen ontstaan spontaan en zijn opgebouwd uit ‘huis-, tuin- en keukenmaterialen’, het werk verandert voortdurend voordat het zijn definitieve vorm heeft.
Emo Verkerk, ‘Vrachtauto Spinoza’ (1996)
Het werk ‘Don Talayesva (American Dream)’ bevat zowel een schilderij als een sculptuur. Op het schilderij staat een bekende Hopi (oorspronkelijk volk in het noordoosten van Arizona, VS) met een rode band om z’n hoofd geknoopt. Voor het schilderij staat een object waarin het portret van Talayesva nogmaals is verwerkt en dat verder bestaat uit een houten onderstel, een gebogen stalen band en een veer. De identiteit van de persoon wordt overigens pas duidelijk na het intikken van de naam op internet. Het is jammer dat er niet meer informatie op de tentoonstelling zelf te vinden is, want de achtergronden van het werk van Verkerk zijn interessant.
Humor is Verkerk niet vreemd, daar getuigt het werk ‘toekomstig zelfportret’ ook van
Een ander ‘portret’ draagt de titel ‘Frank Zappa’. Het is opgebouwd uit iets dat op een koffiepot lijkt met daarbovenop een gebeeldhouwde appel. Onder het handvat (de neus) zijn de snor en het baardje van de beroemde zanger-gitarist te zien. Humor is Verkerk niet vreemd, daar getuigt het werk ‘toekomstig zelfportret’ ook van. Hij werkte daar van 2018 tot 2024 aan en wellicht is het nog niet af.
Ana Oosting met ‘Breaking Waves’ en Emo Verkerk met ‘Hilaritas’, tot en met zondag 8 juni, museum Beelden aan Zee. Meer informatie: www.beeldenaanzee.nl
