Podcast Ru Paré: verzetsheldin die 52 Joodse kinderen redde
De Haagse verzetsheldin Ru Paré is nog relatief onbekend, al heeft ze dan een straatnaam. Een podcast moet daar verandering in brengen.
Het begon voor mediamaker Jon Hille (56) allemaal in de Citroenstraat, rustig en groen onderdeel van de Vruchtenbuurt. “Toen ik hier met mijn gezin zeventien jaar geleden kwam wonen, hoorde ik iets over onderduikers,” vertelt hij. “Veel later deed een adres in de straat rond 4 mei mee aan Open Joodse Huizen. En daar hoorde ik Hanneke Gelderblom-Lankhout vertellen hoe zij als Joods meisje in de oorlog is gered door de kunstenares Ru Paré. Een waanzinnig indrukwekkend verhaal. Ik besloot er iets mee te gaan doen en dat is de podcast ‘Verzetsheldin met schilderkist’ geworden.”
In de ruim vijftig minuten durende podcast komen tal van mensen aan het woord, zoals oud-politica Hanneke Gelderblom en uiteraard historicus Wim Willems, auteur van de in 2018 verschenen biografie waaraan de titel van de podcast is ontleend. Maar ook minder bekende mensen horen we, zoals oud-wethouder Jan Ewout van der Putten en Paul Lankhout, de broer van Hanneke. Terwijl Hanneke door Paré twaalf (!) keer naar een ander onderduikadres is gebracht, overleefde Paul de oorlog bij één Limburgse familie. “Ru Paré was een kei van een vrouw,” vertelt hij. Van der Putten, een achterneef van Paré, stelt een gewetensvraag. “Zou ik het gedurfd hebben? Ik weet het nog zo net niet.”
De rol van vrouwen in het verzet is nog altijd onderbelicht
Jon Hille werkte samen met journaliste Renate van der Zee (63). Zij maakte het script en zij deed de interviews. En dat was voor haar meer dan zo maar even opdracht, vertelt ze. “De rol van vrouwen in het verzet is nog altijd onderbelicht omdat de meeste aandacht uitgaat naar het gewapend verzet. Maar zonder de enorme weerbaarheid en daadkracht van vrouwen was heel veel niet mogelijk geweest. Paré is daarvan een goed voorbeeld. Zij redde 52 kinderen.”
Ongekend wapenfeit
Dat is inderdaad een wapenfeit van ongekende omvang, zeker afgezet tegen wat er bij hulp aan onderduikers allemaal misging. Recent verschenen er boeken over de Delftse verzetsman Kees Chardon en over het ‘Haagse Achterhuis’ aan de Reinkenstraat. In deze geschiedenissen wemelt het van het verraad en van slachtoffers. Ru Paré daarentegen fietste letterlijk en figuurlijk overal doorheen met weer een kind achterop. Hoe kreeg ze dat voor elkaar?
De verschillende vertellers in de podcast zijn het wel zo’n beetje met elkaar eens. Paré, of tante Zus zoals zij voor de kinderen heette, was niet alleen moedig, maar ook onverstoorbaar, laconiek, flegmatiek, bedaard en intelligent. Ze bereidde de kinderen goed voor. Die moesten bijvoorbeeld een andere naam aanleren (“Hanneke Lankhout bestaat niet meer”) en dienden in de trein en achter op de fiets hun gemak te houden. “Ik denk,” filosofeert Van der Zee, “dat het ook komt door het ingebakken seksisme bij de Duitsers. Een vrouw met een schilderkist en een kind, dat kón gewoon niks illegaals zijn.”
Wat zou Ru Paré hebben gedreven? Jan Ewout van der Putten aarzelt in de podcast geen moment. “Een groot gevoel voor rechtvaardigheid en fatsoen.” En ze voelde zich werkelijk intens met de kinderen verbonden. Dat blijkt onder meer uit het feit dat ze na de oorlog contact met hen bleef houden. Ze reisde zelfs naar Israël om daar het huwelijk van een van ‘haar’ kinderen bij te wonen.
De makers van de podcast zien Ru Paré als een ‘lichtend voorbeeld’ voor deze tijd. Van der Zee: “Ze deed het juiste en ze hoort in de Haagse canon.” Hille: “Ze wist dat er grote risico’s waren, maar ze deed het gewoon omdat ze vond dat het moest.”
