Kinderboekenweek van start: Haagse makers duiken in het diepe

De Haagse schrijver Matthijs Meeuwsen heeft een Zilveren Griffel gewonnen voor zijn debuut ‘Een slijmzoen voor je oma’ (8+). Daarin stellen hij en illustrator Paco Vink uit Rijswijk de meest bizarre zeedieren aan je voor.

Door

De onsterfelijke kwal, de yetikrab en de kerstboomworm. Het is bijna niet te geloven, maar alle 37 dieren in het debuut van Matthijs Meeuwsen bestaan echt. “In de natuur is de werkelijkheid vaak bizarder dan ik zou kunnen verzinnen,” aldus de Haagse schrijver. Neem de lamantijn. Dat is een soort zeekoe, die zeegras eet en de hele dag door scheten laat, blijkt tijdens ‘De eigenwijze dierenshow’ waarmee hij en illustrator Paco Vink langs scholen en bibliotheken gaan. De belletjes op de tekening van Vink komen niet door het ademen van de lamantijn, leert dit keer groep 8 van basisschool De Zuidwester in bibliotheek Bouwlust. “Dit dier houdt z’n billen op elkaar als hij naar boven wil en laat scheten om dieper de zee in te gaan.”

 

Misschien wel 90 procent van wat er in zee leeft, kennen we nog niet
schrijver Matthijs Meeuwsen

 

Een vis met een doorzichtige kop, een haai die hapjes uit dolfijnen neemt in de vorm van koekjes en een slak die pijlen afschiet. Ze worden allemaal geportretteerd in het boek ‘Een slijmzoen voor je oma’ met als ondertitel ‘De tofste zeedieren die niemand kent’. Op de kaft prijkt de dekenoctopus. “Dit is het vrouwtje, van wel twee meter groot. Het mannetje is veel kleiner, formaat kauwgombal. Vroeger dachten ze dat het niet dezelfde soort was, maar ze krijgen toch echt kinderen samen.” Die informatie roept veel vragen op. Hoe het vrouwtje dat kleine mannetje dan kan vinden, wil een van de kinderen weten. “Dat weet ik eigenlijk niet,” geeft Meeuwsen toe. “Ik ga erin duiken.”

Doorgeefluikje

Meeuwsen is geen bioloog. Als (reis)journalist schreef hij wel al veel over de natuur, onder meer voor de kindertijdschriften National Geographic Junior en Wild van Freek. “Ik merkte dat mijn taalgebruik heel goed past bij kinderen. Volwassenen zijn vaak zo serieus; in verhalen voor kinderen kan je veel meer fantasie en humor kwijt. En ik vind het leuk om ze dingen uit te leggen, als een soort doorgeefluikje tussen de wetenschap en de jongere lezers.” Bovendien heeft hij een fascinatie voor de zee. “Ik vind het onvoorstelbaar dat het water op sommige plekken wel elf kilometer diep is en dat we misschien wel 90 procent van wat erin leeft nog niet kennen.”

 

Er zijn ook bijzondere zeedieren die hier op het strand aanspoelen, onder je neus!
schrijver Matthijs Meeuwsen

 

Meeuwsen verdiepte zich in de bijzonderste zeedieren die al wel ontdekt zijn. “Sommige exotisch en ver weg, maar er zijn er ook die hier op het strand aanspoelen, onder je neus! Ik woon in het Regentessekwartier, op tien minuten fietsen van het Zuiderstrand. Daar wandel ik heel vaak met de hond van het havenhoofd richting Kijkduin. Dan vind je honderden schelpen.” Hij vertelt over de gewone venusschelp, die eigenlijk helemaal niet zo gewoon is. “Er zit vaak een gaatje in, omdat hij is aangevallen door een slak die de tepelhoorn wordt genoemd. Die plakt zichzelf vast aan de schelp, is dagenlang bezig om er een gaatje in te drillen en slobbert het beestje er dan door op.”

Zilveren Griffel

Verhalende non-fictie, noemt Meeuwsen zijn werk. ‘Een slijmzoen voor je oma’ is zijn eerste kinderboek, in mei vorig jaar uitgegeven door Querido en inmiddels toe aan een vierde druk. In aanloop naar deze Kinderboekenweek won hij er een Zilveren Griffel mee. Maar nog leuker vindt hij dat het boek in de running was voor de Woutertje Pieterse Prijs. “Omdat Paco en ik daarvoor als team waren genomineerd.”

 

Wij gebruiken onze fantasie, binnen het kader van de werkelijkheid
Illustrator Paco Vink

 

De verhalen van de schrijver staan niet op zich; de illustraties van Paco Vink versterken de verwondering. Deze zijn realistischer dan je denkt, blijkt als hij een filmpje van het blaadjesschaap aan de schoolklas laat zien. De zeeslak lijkt net een Pokémon, ook in het echt. “Ik heb al wel eerder kinderboeken geïllustreerd, maar ik heb nog nooit zo hard gelachen om teksten als om die van Matthijs,” vertelt Vink. “In mijn jeugd waren boeken over dieren een beetje droog en saai. Wij gebruiken onze fantasie, binnen het kader van de werkelijkheid.”

En, nogmaals, de werkelijkheid is soms gekker dan je kunt verzinnen. Zo kenden de schrijver en illustrator elkaar niet voordat ze met elkaar in zee gingen, maar ze bleken bizar veel gemeen te hebben. Beiden werken in Den Haag. Ze hebben allebei twee zoontjes, van wie ze er eentje nagenoeg dezelfde naam gaven. En naar het Kinderboekenbal vorig jaar droegen ze exact hetzelfde. “Per ongeluk, een best opvallend pak met een ruitje.” Dat hun beider achternamen, Vink en Meeuwsen, aan vogels doen denken, horen ze vaker. “Maar Meeuwsen komt van Bartholomeuszoon,” ontkracht de schrijver deze vergelijking, “niet van de meeuw.”

 

Liever dan een opgeheven vinger laat ik zien hoe fascinerend de natuur is
schrijver Matthijs Meeuwsen

 

Een vogelboek mag er dan (voorlopig) niet in zitten, deze maand verschijnt wel een opvolger van het zeedierenboek. In ‘Wij zijn de nacht’ laten Vink en Meeuwsen hun licht schijnen op dieren in het donker. “Alle pagina’s worden zwart, waardoor de dieren er echt uitspringen,” vertelt de illustrator. “Dat maakt het heel spannend, weet ik van een nachtwandeling die ik een keer in Costa Rica heb gedaan.”

Klimaatverandering

“O ja?”, roept Meeuwsen uit bij de ontdekking van alweer een overeenkomst: “Zo’n wandeling heb ik ook gedaan!” Inmiddels vliegt de schrijver niet meer de hele wereld over, omdat hij zich terdege bewust is van de klimaatverandering. De onsterfelijke kwal mag dan het eeuwige leven hebben, heel veel andere beesten hebben dat niet. “Door de opwarming van de oceanen dreigen koraalriffen bijvoorbeeld te verdwijnen, terwijl een kwart van alle zeedieren daarvan afhankelijk is. Ik vind dat we kinderen moeten vertellen over dat soort problemen, dus ga ik het zeker niet uit de weg in mijn verhalen, maar het leesplezier staat voorop. Liever dan een opgeheven vinger laat ik zien hoe fascinerend de natuur is.”

De Kinderboekenweek, van 2 t/m 13 oktober, heeft dit jaar als thema ‘lekker eigenwijs’. Meer informatie: www.kinderboekenweek.nl

Standaardportret
Bekijk meer van