Kerk biedt hulp bij bed, bad en brood
Nu de overheid de handen aftrekt van ongedocumenteerden, nemen kerken en particulieren de hulp voor hun rekening. In Den Haag kloppen steeds meer mensen aan bij het Wereldhuis van de kerkelijke hulporganisatie Stek.
Rijst met kikkererwten en salade. Dat staat er vandaag op het menu bij het Wereldhuis aan de Hooftskade in de Schilderswijk. Bed en bad biedt de ontmoetingsplek niet, wel brood. Tientallen mensen eten mee, onder wie een handvol kleine kinderen. Maar ze zeggen vooral te komen voor het sociale contact en de informatie die ze op het inloopspreekuur kunnen krijgen over hun rechten, op medische zorg bijvoorbeeld.
Het voelt goed om hier even onder lotgenoten te zijn en te worden behandeld als mens
“Er zijn vooral veel gebitsproblemen,” weet vrijwilliger Ravi. De 42-jarige man uit India woont nu 19 jaar in Nederland, waarvan de laatste 16 jaar zonder papieren. “Lang? Sommige bezoekers van het Wereldhuis zijn al 35 jaar illegaal in Nederland. Hoe ouder je wordt, hoe moeilijker dat is. Het voelt goed om hier even onder lotgenoten te zijn en te worden behandeld als mens.”
Afschaffing opvang
Vier jaar geleden werd de financiering voor de opvang van ongedocumenteerde mensen in Den Haag stopgezet. De zogenoemde Landelijke Vreemdelingenvoorziening (LVV), beter bekend als de bed-bad-broodregeling, geldt nog wel in vijf andere grote steden. Maar ook deze wil de huidige regering afschaffen. Het gevolg daarvan zal meer dak- en thuisloosheid zijn, verwacht Lizebeth Melse, coördinator van het Wereldhuis.
Het Wereldhuis vangt een probleem op
Het aantal bezoekers van het inloophuis is de laatste jaren toegenomen, van 600 in 2018 naar meer dan 1000 vorig jaar. Dit jaar worden 1400 hulpzoekenden verwacht. “Dat ze ons beter weten te vinden komt vooral door mond-tot-mondreclame, niet door sluiting van de toch al kleinschalige opvang in Den Haag,” nuanceert Melse. “Wel staat een steeds groter deel van onze doelgroep op straat.”
Probleem
Het Wereldhuis is een initiatief van Stek, de uitvoeringsorganisatie van de Protestantse Kerk en Diaconie in Den Haag. “We vangen een probleem op,” verzucht de coördinator. De laatste officiële schattingen dateren van jaren geleden, maar aan de hand van landelijke cijfers wordt het aantal mensen zonder papieren in Den Haag geschat op 3500 tot 5000. “Het zijn er in ieder geval duizenden,” bevestigt Melse. “Uitgeprocedeerde asielzoekers, slachtoffers van mensenhandel; bij ons komen hele gezinnen over de vloer.”
Ik weet nooit waar ik aan toe ben, dat geeft veel stress
“Met het verdwijnen van de bed-bad-broodregeling hoopte Den Haag dat mensen naar Rotterdam zouden gaan. Dat gebeurde nauwelijks. Ze gaan hier liever van bank naar bank, dan naar een bed in een plaats waar ze niemand kennen. Maar hun netwerk is ook kwetsbaar. Ze logeren vaak bij andere migranten die het ook niet breed hebben, waardoor de spanningen oplopen en de problemen alleen maar groter worden.”
Geen weg terug
Chuchu (42) zat in de opvang in Rotterdam, maar kwam juist naar Den Haag. Via de LVV-regeling kom je in aanmerking voor een bed, mits je nog kans op een verblijfvergunning hebt of meewerkt aan terugkeer. “Maar na zes maanden moet je sowieso weg,” vertelt de Eritrese. “Ik heb een maand op het metrostation geslapen.” Nu woont ze in De Halte, de kleinschalige opvang van Stek die bij hoge uitzondering plek biedt aan een tiental vrouwen en kinderen. “Hier helpen ze me nu. Maar ik weet nooit waar ik aan toe ben, dat geeft veel stress.” Terug naar Eritrea is geen optie voor Chuchu. “Dan beland ik voor de rest van mijn leven in de gevangenis, omdat ik gevlucht ben voor de dienstplicht. Er is geen weg terug. Als ik hier niet kan blijven, dan moet ik naar een ander land.”
Mensen houden afstand van je
“Mensen migreren niet voor de lol,” benadrukt Melse. “Ze vluchten omdat er in het land van herkomst iets aan de hand is en gaan daar waar ze mensen of de taal kennen. Ze zullen nooit terugkeren als ze geen goede basis hebben. Op straat zijn mensen aan het overleven en hebben ze geen ruimte om na te denken over hun toekomst. Een gevolg van het uitblijven van opvang door de overheid kan zijn dat mensen doodgaan op straat. Willen we dat?”
Verharding
Een bezoeker van het Wereldhuis, een ongedocumenteerde man uit Tanzania die niet met zijn naam in de krant wil, zegt bang te zijn. Vooral voor de politie, die hem al eens oppakte toen hij kranten bezorgde op een fiets met kapot achterlicht. “Toen heb ik een halfjaar vastgezeten.” Maar ook voor de verharding van de samenleving. “Mensen houden afstand van je. Ze vrezen dat je hulp wilt of problemen meebrengt, je bent een last op hun schouders en wordt met de nek aangekeken. Steeds meer.”
Opvang bij particulieren is een manier om een tegengeluid te laten horen
Het Landelijk Ongedocumenteerden Steunpunt roept op tot solidariteit. “Juist nu met deze nieuwe regering de hulp opdroogt, is dat belangrijk,” vindt Joset van der Hoeven. Zij coördineert het nieuwe project Netwerk Ongedocumenteerden Onderdak, dat deze mensen korte tijd probeert onder te brengen bij particulieren. ‘Een stel in Den Haag heeft een vrouw uit Egypte en haar twee kinderen in huis genomen voor een periode van drie maanden. We zoeken nu een nieuwe plek voor hen voor eenzelfde periode, totdat er duidelijkheid is over een verblijfsvergunning. Opvang bij particulieren is natuurlijk geen oplossing van het probleem, maar het is wel een manier om een tegengeluid te laten horen.”
De redactie biedt u dit artikel gratis aan. Meer Haagse verhalen? Neem een (proef)abonnement op weekkrant Den Haag Centraal. Elke donderdag in de bus. De krant is ook verkrijgbaar bij onze verkooppunten.
