John Bijl, directeur Periklesinstituut, in DHC-podcast: ‘Integriteitskwesties horen erbij’
Integriteit is een lastig iets. John Bijl, directeur van het Periklesinstituut, praat er vaak over met politici en geeft ook trainingen. “Mensen weten vaak goed wat het niet is. Je mag niet liegen, niet manipuleren, en ga zo maar door. Maar wat is het wel? Dat vinden ze lastig.”
Een integriteitsdilemma kan heel klein zijn. “Stel je hebt een auto en je stemt mee over de verlaging of verhoging van parkeertarieven. Dat kan je al een integriteitskwestie noemen!” John Bijl, directeur van het Periklesinstituut is te gast in aflevering 11 van de DHC-podcast ‘Wegwijs in het IJspaleis’ over integriteit. “Er is een heel groot grijs gebied. Echt wel meer dan vijftig tinten.”
Met de beste intenties kan je iets toch goed verkloten
Bij het beoordelen van integriteitskwesties, legt Bijl uit, kijken we naar iemands intenties, niet naar wat er uit is gekomen. “Met de beste intenties kan je iets toch goed verkloten. Maar dat maakt je niet meteen niet integer, hooguit incapabel.” En dilemma’s op het gebied van integriteit, horen er nou eenmaal bij volgens hem. Simpelweg omdat raadsleden verplicht in de gemeente moeten wonen waar ze hun functie vervullen. Doordat ze deel zijn van de maatschappij, komen er vraagstukken naar boven. Kan je meepraten over de subsidie van de sportvereniging waar je bestuurder was? “Als je in vier jaar tijd geen integriteitsdilemma bent tegengekomen, heb je niet zitten opletten.”
Omgekeerde echtscheiding
De afgelopen periode is er veel, heel veel gebeurd op dit gebied in het Haagse stadhuis. Van een inval bij twee wethouders door de rijksrecherche tot frauderende ambtenaren. Dit heeft grote gevolgen, zowel op de politiek als op de ambtenarij. Er zijn al maatregelen genomen, maar de vraag hangt nog altijd boven de markt: hoe nu verder?
Vertrouwen onder druk is georganiseerd wantrouwen.
Bijl ziet weinig in heel veel extra regels op integriteit. “Daarmee ga je het openbaar bestuur niet meer integer maken. Je moet het onderwerp juist taboeloos kunnen bespreken met elkaar.” Hij is dan ook ‘blij’ dat de formatie lang duurt. “Dan kunnen ze elkaar eens even goed in de ogen kijken.” Heel veel haast, lijkt hem niet goed. “Vertrouwen onder druk is georganiseerd wantrouwen. Dan krijg je juist meer regels en dichtgetimmerde akkoorden. Een formatie is als een omgekeerde echtscheiding. Twee – of in dit geval meer – mensen die elkaar eigenlijk niet meer willen zien. Je moet net zo lang doorpraten tot ze wel met elkaar verder willen.”
Meer weten? Luister nu de nieuwste aflevering van ‘Wegwijs in het IJspaleis’. Lees ook de column van Jan Pronk, die we bespreken in de aflevering.
