Zorgen over Binnenhof-bouwput nemen toe
Het renovatieplan van het Binnenhof is inzet geworden van een verbeten getouwtrek tussen architecten, het Rijksvastgoedbedrijf en ‘Kamerbewoners’. De stad maakt zich zorgen.
Het Rijksvastgoedbedrijf (RVB) ‘hangt met belastinggeld de megalomane vastgoedjongen uit’. De ‘schijn van belangenverstrengeling is gewekt’. ‘Het project lijkt op een soap’. Er lijkt ‘een machtsstrijd gaande te zijn’ tussen de rijksbouwmeester en de staatssecretaris.
Het zijn wat citaten uit een geagiteerd overleg dat staatssecretaris Raymond Knops (CDA, Binnenlandse Zaken) voerde met de Tweede Kamer op 23 april. De pittigste teksten kwamen uiteraard voor rekening van de PVV, maar ook de regeringspartijen VVD, D66 en CDA toonden zich kritisch en geïrriteerd. Ondanks de herhaalde bezwering dat hij ‘geen gekkigheid en geen megalomane projecten’ meer zal dulden, slaagde de bewindsman er maar nauwelijks in de Kamerleden gerust te stellen. Dinsdag nam de Kamer een reeks moties aan waarin het ongenoegen breed wordt geëtaleerd en Knops huiswerk meekrijgt.
Geheimhouding
Een van de grote problemen die de politiek en anderen parten speelt, is de geheimhouding. Uiteraard is de nationale veiligheid in het geding rond ’s lands vergaderzalen. Maar, zo vraagt men zich in de Kamer en in de Haagse gemeenteraad af, is het niet zwaar overdreven allemaal? En, erger, kan de Kamer zijn controlerende taak wel naar behoren verrichten? Gedwongen door een Kamermeerderheid gaat Knops nu onderzoeken of het allemaal opener en transparanter kan.
Ik duld geen gekkigheid en geen megalomane projecten.
En passant moet de bewindsman ook nog even in kaart brengen hoe het zit met de ‘governance’ (aansturing en verantwoordelijkheden) van het hele project. Want de ‘majeure operatie’ is één grote wirwar geworden van commissies en stuurgroepen die door elkaar heen kakelen. Zo zijn er een ‘bestuurlijke stuurgroep’, de ‘Huishoudelijke Commissie’, het ‘College van Senioren’, het ‘Presidium’, de bouwbegeleidingscommissie, een ambtelijke regiegroep, twee coördinerende bouwmeesters en daaronder nog eens twaalf andere architecten én een half autonome adviseur, rijksbouwmeester Floris Alkemade.
Tropische kantoortuin
Een van de twee coördinerende architecten is Pi de Bruijn, de man van de Kamernieuwbouw uit 1992, die aanvankelijk voor dit project was gepasseerd. Hij is er op uitdrukkelijk verzoek van de Kamer bijgehaald. Dat gebeurde toen bleek dat de door Alkemade naar voren geschoven oud-collega Ellen van Loon, van Rem Koolhaas’ bureau OMA, met te veel omstreden en ingrijpende plannen kwam.
Zij wilde bijvoorbeeld een extra vergaderzaal voor commissisies bouwen op het dak van de Tweede Kamer, Kamervoorzitter Arib laten verhuizen naar de ‘perstoren’ en een tropische kantoortuin inrichten. De Kamer wil eigenlijk van Van Loon af, maar dat kan niet, want dat leidt tot ‘rechtsgangen’, verklaarde Knops in een van de overleggen.
Een geïrriteerde rijksbouwmeester liet in de Volkskrant weten dat Van Loon en De Bruijn ‘botsen qua inzicht en karakter’. En dat leidde weer tot nieuwe ergernis in de Kamer. “Een recept voor ellende,” zei VVD’er Jan Middendorp op 23 april. Maar volgens Knops is Pi de Bruijn nu eindverantwoordelijk.
Zorgen
Intussen maken de ondernemers uit de omgeving zich grote zorgen. Twee jaar geleden is het alweer dat alle betrokkenen – bestuurders, ondernemers, ambtenaren en pers – elkaar ontmoetten in de Rolzaal, een van de historische ruimtes achter de Ridderzaal. Men had elkaar gevonden; er lag een kleurige brochure. De renovatie zou niet alleen een ingewikkeld bouwproces worden, maar ook een ‘evenement’ voor het publiek. ‘De stroom bezoekers naar het gebied rondom het Binnenhof blijft onverminderd groot,’ is de belangrijkste doelstelling.
“En die staat nog overeind wat ons betreft,” zegt Ton Kroese, juwelier en voorzitter van de Ondernemersvereniging Pleinkwartier. “Maar we maken ons wel grote zorgen. Inhoudelijk weten we bijvoorbeeld nog weinig over het bouwproces. Volgens de oorspronkelijke plannen wordt een deel van de Hofvijver een bouwplaats en de helft van de Lange Poten ook. Dat vinden wij onwenselijk. Kijk, dat je iets moet om bij die gevels te kunnen is duidelijk. Maar opslag en transport van allerlei zaken – wij hopen dat dat op de Hofplaats en op het Binnenhof zelf kan worden afgewikkeld. Tevens moet er een schaderegeling komen. Want wat nu, als blijkt dat onze omzetten kelderen?”
Attractietoren
Tim de Boer, architect en fractievertegenwoordiger van de Haagse Stadspartij (HSP), is er evenmin gerust op dat de belangen van de stad zijn gewaarborgd. “Wij vinden dat ook het college van B en W moet aandringen op openbaarmaking van de plannen. Anders is voor de gemeente, die allerlei vergunningen moet verlenen, niet te volgen wat er allemaal gaat gebeuren. Ook omwonenden kunnen dan niet opkomen vooor hun belangen.”
We maken ons grote zorgen. Inhoudelijk weten we bijvoorbeeld nog weinig over het bouwproces.
De HSP, die schriftelijke vragen heeft gesteld, wil ook van wethouder Richard De Mos (Groep de Mos, binnenstad) weten wat er voor concrete plannen zijn om het gebied tijdens de renovatie aantrekkelijk te houden.
Voorstellen
De Mos laat weten dat hij nog met het rijk in overleg is, maar dat hij nog deze maand met voorstellen hoopt te komen. Daar zal ‘iets spectaculairs’ bij zitten. Mogelijk gaat het om een tachtig meter hoge attractietoren met een bewegend uitkijkplatform. Ralf Sluijs, gemeenteraadslid voor Groep de Mos, lanceerde dat plan in september. Het Rijksvastgoedbedrijf dacht een paar jaar geleden nog aan een loopbrug over het Binnenhof heen.
Het RVB laat nu weten dat er ‘geen nader nieuws’ is over de bouwplaatsen en de eventuele loopbrug. Staatssecretaris Knops komt na de zomer met een voortgangsrapportage over de renovatie, waarin onder meer de meest actuele kostenraming is opgenomen.
Het Binnenhof gaat vijf jaar dicht
Voor de grote renovatie wordt het volledige Binnenhof-complex, inclusief de nieuwbouw uit 1992, ontruimd. De werkzaamheden beginnen in 2020, na Prinsjesdag, en moeten in 2025 worden afgerond. De kosten worden geraamd op 525 miljoen euro, maar eerder dit jaar was sprake van een (niet bevestigde) extra rekening van 72 miljoen euro. De Tweede Kamer verhuist in deze periode naar het oude ministerie van Buitenlandse Zaken aan de Bezuidenhoutseweg. De Eerste Kamer vertrekt naar de oude Hoge Raad (Lange Voorhout/Kazernestraat) en de premier plus ‘zijn’ ministerie van Algemene Zaken gaat naar het Catshuis, waar tijdelijke kantoren worden geplaatst.
Lees meerDit artikel wordt u gratis aangeboden. Wilt u meer Haags nieuws lezen? Neem dan een abonnement op DHC.