Bij nieuwe vrouwenrechtswinkel krijgen vrouwen laagdrempelig juridisch advies
Kwetsbare vrouwen hebben vaak onvoldoende toegang tot het recht. Een nog op te richten vrouwenrechtswinkel moet daar verandering in brengen.
Mina El Kadiri krijgt bij haar Stichting Escamp voor vrouwen de nodige schrijnende verhalen te horen. Van vrouwen die te weinig salaris krijgen, vrouwen die te maken hebben met huiselijk geweld, of vrouwen die dakloos zijn. Vorige week nog kwam iemand het buurthuis binnen die verkracht was. “Ze was onzeker, wilde geen aangifte doen,” vertelt El Kadiri. “En zoals zoveel vrouwen die hier komen, kende ze haar rechten en plichten niet.”
De vrouwenrechtswinkel moet in dit soort situaties uitkomst bieden. Dat is een plek waar kwetsbare vrouwen in (juridische) nood gratis terechtkunnen voor advies. Het plan om zo’n plek uit de grond te stampen, staat in het coalitieakkoord om nog dit jaar te worden uitgevoerd. Volgende week vrijdag organiseren de gemeente en Polka Centrum voor Poolse Vrouwen een bijeenkomst om te praten over hoe zo’n winkel eruit moet komen te zien.
Het is ‘heel belangrijk’ dat de vrouwenrechtswinkel er zo snel mogelijk komt, zegt raadslid Marije Mostert (D66). “Vrouwen in een afhankelijke situatie – een nare relatie waar ze niet uit kunnen komen, of financiële afhankelijkheid van hun man, bijvoorbeeld – weten vaak niet waar ze recht op hebben, waar ze hun recht kunnen halen en hoe ze dat kunnen aanpakken.”
Ongelijke rechtstoegang
Naar de letter van de wet hebben mannen en vrouwen gelijke toegang tot het recht, maar de praktijk is anders. Zonder onderwijs, bewustzijn van hun rechten en besluitvormende macht zijn vrouwen vaak niet in staat hun rechten op te eisen, juridische hulp te zoeken of naar de rechter te stappen, schrijft het Europees Instituut voor gendergelijkheid.
Een vrouwenrechtswinkel kan escalatie van geweld in een heel vroeg stadium voorkomen
Data over ongelijke toegang tot het recht zijn niet beschikbaar, maar ‘de vaak ongelijke positie van vrouwen in het algemeen kan leiden tot minder goede toegang tot het recht’, zegt een woordvoerder van Bureau Clara Wichmann, een juridische stichting die werkt aan gendergelijkheid. ‘Vrouwen verdienen minder dan mannen, worden benadeeld als ze zwanger raken en zijn door deze en andere ongelijkheden vaker financieel afhankelijk. Voor veel van deze vrouwen is het een (financiële) drempel om een advocaat te bellen, een vrouwenrechtswinkel neemt die drempel weg.”
Voor Mostert past toegang tot het recht in een bredere emancipatoire strategie. In mei van dit jaar schreef ze het ‘Actieplan Stop Femicide’, dat oproept voor de aanpak van geweld tegen vrouwen. Een vrouwenrechtswinkel kan escalatie van geweld in ‘een heel vroeg stadium’ voorkomen, meent Mostert. “Het kan een mooi eerste punt zijn voor een vrouw om hulp te krijgen, en andersom hebben hulpverleners en instanties een ingangetje bij zo iemand.”
Vertrouwen
Elders in het land bestaan vrouwenrechtswinkels al jaren. Sinds de jaren tachtig heeft Nijmegen er een, net als sinds de jaren negentig Maastricht. In Amsterdam zijn de afgelopen jaren in drie verschillende stadsdelen vrouwenrechtswinkels opgericht. Daar worden jaarlijks zo’n duizend cliënten bijgestaan, vaak vrouwen met een lagere sociaaleconomische achtergrond, aldus een woordvoerder.
De vrouwen die bij ons komen, zitten vaak in hele kwetsbare situaties
In Den Haag is er in de bibliotheek al jaren een wetswinkel voor gratis juridisch advies, maar die is niet specifiek voor vrouwen. En dat is belangrijk, vindt El Kadiri. “De vrouwen die bij ons komen, zitten vaak in hele kwetsbare situaties. De vrouw die verkracht is, wil dat met mij bespreken omdat ik ook een vrouw ben; het is heel moeilijk om zoiets tegen een man te zeggen. Het gaat om vertrouwen. Een vrouwenrechtswinkel is een geweldig plan.”
Mostert: “Er kan ook schaamte spelen, omdat je praat over geldproblemen of iets wat thuis niet goed gaat. Sommige vrouwen hebben geen idee hoe ze uit zo’n situatie moeten komen, dan is het heel belangrijk dat je informeel en laagdrempelig informatie kunt krijgen. Al kijkt iemand alleen een keertje mee met een lastige brief; als er dan misstanden of juridisch ingewikkelde dingen zijn, dan weten ze hun weg voortaan te vinden naar de juiste instanties en kunnen we ze eerder helpen.”
