Wedergeboorte van de nachttrein: in Den Haag naar bed, in Berlijn ontwaken

Rond 22.00 uur wegdommelen met de Laakhavens in de rug, midden in de nacht slapend Hannover passeren en in het morgenrood ontwaken nabij de Brandenburger Tor? Het kan vanaf vrijdag 26 mei, als Den Haag een slaaptrein naar Berlijn krijgt. Dan rijdt European Sleeper, een nieuw Nederlands-Belgisch spoorbedrijf, drie keer per week met een rechtstreekse nachttrein van Hollands Spoor (HS) naar Berlijn. “Het is efficiënt. Je reist terwijl je slaapt, je verspilt dus geen tijd,” zegt Chris Engelsman, oprichter van European Sleeper.

De nieuwe lijn markeert de opmars van de slaaptrein, die in sneltreinvaart uit het verdomhoekje komt. In 2017 leek de nachttrein voorgoed uitgerangeerd. Het doek viel voor de laatste lijn op het Nederlandse spoor. Te traag, te ouderwets, te duur, zo was de tendens. Reizigers kozen het vliegtuig. Dankzij met stuntprijzen strooiende budgetairlines lag elke West-Europese stad binnen handbereik.

Maar het kan verkeren. Door corona, het personeelstekort op Schiphol en stijgende brandstofprijzen is het beeld gekanteld: vliegtuigen zijn milieuvervuilend, vliegvelden zijn chaotisch en vliegtickets zijn duur. Het gevolg is een wederopstanding van de nachttreinen, volgens reizigers en overheden hét milieubewuste reisalternatief.

Nachttrein naar Berlijn Hauptbahnhof

De Nederlandse Spoorwegen (NS) introduceerden eind 2021 al slaaptreinen van Amsterdam naar Zürich, München en Wenen. Deze stoppen niet in Den Haag, maar vanaf 26 mei sluit European Sleeper óók de hofstad aan op het internationale nachtnetwerk. De nieuwe lijn begint in Brussel-Zuid en loopt via Antwerpen, Den Haag HS, Amsterdam en Deventer naar Berlin Hauptbahnhof.

[Tekst gaat verder onder kaartje.]

De volledige route van European Sleeper. Klik op het kaartje om deze groter te maken. (hansfresen.vormgeving)

Deze vertrekt op maandag, woensdag en vrijdag om 21.42 uur vanaf HS. De volgende ochtend arriveert de trein om 06.48 uur in Berlijn. Ontbijt op bed is inbegrepen. Engelsman: “Treinreizen is, zeker vergeleken met het vliegtuig, een comfortabele, duurzame manier van vervoer. Vooral op afstanden tot zo’n 700 à 800 kilometer.”

Enthousiasme

De luchtvaartsector heeft nu moeite om weer personeel te vinden nadat het vliegverkeer bijna volledig stil kwam te liggen in de coronacrisis. Het resulteert al maanden in lange wachttijden. “Dat gedoe heb je met de trein niet,” stelt Engelsman. “Nu kost treinreizen op relatief korte afstanden nauwelijks meer tijd.” Het personeelstekort waar de ‘gewone’ spoorwegmaatschappijen mee kampen, is volgens Engelsman bij European Sleeper ‘geen punt’. “De slaaptrein is een ander product. Hier is veel enthousiasme voor.”

Engelsman stelt dat de nachttrein ook financieel goed kan concurreren met de luchtvaart. Vliegtickets worden door de stijgende brandstofprijzen snel duurder. “Een couchette inclusief beddengoed kost 79 euro. Dan krijg je een uitgeklapte bank, waarvan er zes in één coupé zitten. Luxueuzer slapen? Dan heb je voor 109 euro een bed met matras en dan lig je met maximaal drie personen in een coupé, waar dan ook een wastafel in zit. Ten slotte kun je vanaf 49 euro ook alleen een zitplaats boeken.”

Addertje

En zo is Den Haag straks weer aangesloten op het internationale spoor. Sinds in december 2021 de laatste Brusseltrein vanaf HS vertrok, prijken er alleen nog nationale plaatsnamen op de vertrekborden. Daar komt dus verandering in, al zit er een addertje onder het gras: de treinen stoppen op de heenweg naar Berlijn wél, maar op de terugweg níét in Den Haag. “Dan moet je helaas overstappen in Amsterdam,” zegt Engelsman. “Tijdens de ochtendspits is het te druk op het spoor om op HS te stoppen, daar is geen tijd voor. We rijden HS dan dus voorbij. Het is de bedoeling dat hier in december verandering in komt, als de geüpdatete dienstregeling ingaat. Tot die tijd kun je dus ook niet van Den Haag naar Brussel, maar wél van Brussel naar Den Haag.”

[Tekst gaat verder onder afbeelding.]

Berlin Hauptbahnhof. | Foto: Ondřej Žváček

Overigens begon GreenCityTrip vorig jaar met een nachttrein tussen Den Haag en onder meer Milaan en Praag, maar deze reisorganisatie biedt alleen pakketreizen aan. European Sleeper zorgt voor een reguliere lijn. “Bij ons kun je ook een enkele reis boeken. Alleen binnenlands reizen is niet mogelijk,” aldus Engelsman.

Investeerders

Waar de NS-slaaptreinen konden rekenen op een miljardensubsidie van de overheid, moeten private partijen als European Sleeper het doen zonder rijkssteun. De start-up slaagde er toch in om de verbinding op te zetten met de hulp van 1700 investeerders, zeg maar: kleine aandeelhouders. Engelsman: “Vooral treinliefhebbers die het belang van duurzaam treinreizen zien.”

European Sleeper wilde aanvankelijk medio 2022 starten, maar omdat er weinig slaaprijtuigen beschikbaar zijn, ontstond vertraging. “Door de groei is er een gebrek aan nieuwe rijtuigen. Wij lossen dit nu op door voertuigen van een Duits bedrijf te huren. Maar wij gaan wel investeren in eigen rijtuigen met meer comfort en een moderne uitstraling.” Dit is nodig om te groeien, stelt Engelsman. “Wij willen in 2024 de trein naar Berlijn dagelijks laten rijden, en uitbreiden naar Dresden en Praag. Ook hopen we in 2025 een lijn naar Zuid-Frankrijk en Barcelona te beginnen. Ook deze gaat via Den Haag.”

De kaartverkoop voor de European Sleeper naar Berlijn begint op maandag 20 februari. Meer informatie: www.europeansleeper.eu

Onze redactie biedt dit verhaal uit de Den Haag Centraal (DHC) van donderdag 5 januari 2023 gratis aan. Wilt u meer Haags nieuws lezen? Koop dan de papieren editie van de krant Den Haag Centraal. Klik hier voor alle verkooppunten. U kunt ook een (proef)abonnement nemen. U ontvangt DHC 10 weken voor slechts 10 euro.