Verkenner Slob geeft verrassend advies voor nieuwe coalitie: zes oppositiepartijen
Verkenner Arie Slob komt met een verrassend advies. Hij stelt voor dat oppositiepartijen Hart voor Den Haag, VVD, Partij voor de Dieren, Denk, SP en de ChristenUnie/SGP gaan onderhandelen over een nieuwe coalitie.
Een tweede optie is dat twee kleine partijen aanschuiven bij de zittende coalitie van D66, GroenLinks, PvdA en CDA. Het kan dan gaan om Partij voor de Dieren, Denk, SP, de ChristenUnie en/of de Haagse Stadspartij. “Het ligt in de rede om te beginnen met de meerderheidsvariant waarvan de grootste partij in de gemeenteraad, Hart voor Den Haag, deel zou uitmaken,” lichtte de oud-minister maandagmiddag toe.
De combinatie Hart voor Den Haag (9 zetels), VVD (7 zetels), Partij voor de Dieren (3 zetels), Denk (2 zetels), SP (1 zetel) en ChristenUnie/SGP (1 zetel), eerder door deze krant gedoopt als ‘wildcard’, is onverwacht. De vier huidige coalitiepartijen vallen in deze variant buiten de boot. “Een meerderheidscoalitie met Hart voor Den Haag én D66 is niet mogelijk gebleken,” verklaarde Slob de op het oog onlogische combinatie.
De fractievoorzitters hebben Slob maandag aan het einde van de dag verzocht een volgende ronde van de politieke verkenning te leiden. Hij heeft daarin toegestemd.
Een maand geleden laste Slob een pauze in. De Haagse politiek was toe aan rust, schreef hij. Vorige week heeft hij de gesprekken hervat. De vakantie heeft geen verandering in de opstelling van partijen gebracht, constateert hij. Alleen een coalitie van zes of meer partijen is volgens hem haalbaar.
Wisseltruc
Volgens Slob is een coalitie van de grootste drie partijen (Hart voor Den Haag, D66 en de VVD) onhaalbaar. Op papier was dit de meest voor de hand liggende combinatie, die de voorkeur had van Hart voor Den Haag en de VVD. “D66 vreest dat ze dan te veel moet inleveren. Bovendien voelt men zich loyaal naar de huidige coalitiegenoten en is het vertrouwen in de VVD beschadigd.”
Het opstappen van de VVD heeft voor heel veel onbegrip gezorgd
Evenmin ziet de verkenner een kans van slagen voor de ‘wisseltruc’, waarbij De Mos’ partij het VVD-gat in de huidige coalitie zou opvullen. D66 was voorstander van deze aanschuifvariant, maar Hart voor Den Haag wil in principe niet zonder de VVD een coalitie in. Daarnaast sluit de partij van Richard de Mos een samenwerking met de PvdA uit. “In mijn beleving is er veel oud zeer,” aldus Slob. Dat GroenLinks en de PvdA niet zonder elkaar willen, maakt de puzzel er niet eenvoudiger op.
Eind juni stapte de VVD uit de coalitie na onenigheid over eventuele samenwerking met Hart voor Den Haag. Na de vrijspraak van oud-wethouders De Mos en Rachid Guernaoui stuurden de liberalen aan op onderhandelingen met de partij over coalitiedeelname. Vooral GroenLinks en de PvdA voelden daar weinig voor. Daarop werd Slob, oud-minister namens de ChristenUnie, aangesteld om een nieuwe meerderheid te vinden.
Tegenstellingen verdiept
De tegenstellingen tussen partijen zijn verdiept, observeert Slob. “Het opstappen van de VVD heeft voor heel veel onbegrip gezorgd bij de overgebleven coalitiepartijen. Er vielen woorden als ‘vertrouwensbreuk’.” Tegelijk ziet hij dat partijen bereid zijn om te werken aan herstel van vertrouwen.
Op de ‘wildcard-variant’ valt het nodige af te dingen. Zo hebben de zes partijen samen 23 zetels, een minimale meerderheid in de gemeenteraad. Met twee grote en vier kleine partijen is er ook geen goede balans. Bovendien hebben de vier kleintjes geen bestuurservaring. Álle zittende wethouders zouden hoogstwaarschijnlijk worden vervangen door nieuwe bestuurders, die moeten worden ingewerkt.
Toch was vanaf het moment dat de VVD opstapte duidelijk dat deze optie sommige partijen goed in de oren klonk. Zo’n coalitie zou het ‘echt anders’ doen, zo viel te horen, een nieuwe bestuurscultuur zelfs, met meer transparantie en minder dichtgetimmerde debatten. “Inhoudelijk zijn de verschillen tussen de partijen op sommige punten groot,” aldus Slob. “Maar ze gaven mij ook mee dat deze coalitie een brede vertegenwoordiging van de stad zou zijn.”
