Raad kritisch over schrappen inspraak
Het Haagse presidium wil af van de mogelijkheid voor inwoners om in te spreken aan het begin van raadsvergaderingen. Tijdens een commissievergadering woensdag kon dit voorstel rekenen op de nodige weerstand.
Op 10 juni presenteerde het dagelijks bestuur van de Haagse gemeenteraad, het presidium, een reeks maatregelen om het Reglement van Orde voor vergaderingen en andere werkzaamheden van de raad te vernieuwen. Een raadswerkgroep, bestaande uit leden van Hart voor Den Haag, VVD, GroenLinks, PvdA en ChristenUnie-SGP, werkte aan het nieuwe reglement. Zij willen het taalgebruik in het reglement moderniseren en de raadsvergaderingen efficiënter laten verlopen.
Inspreektijd
Een van de voorstellen leidde direct tot commotie (zie ook deze column in DHC van Christiaan Weijts). Het presidium stelt voor om de inspreektijd voor inwoners tijdens gemeenteraadsvergaderingen af te schaffen. Inwoners zouden in plaats daarvan vooraf in gesprek kunnen gaan met raadsleden, bijvoorbeeld in de foyer van het stadhuis of tijdens een bijeenkomst op de avond voorafgaand aan de vergadering. De mogelijkheid om in te spreken bij commissievergaderingen blijft wel bestaan.
Schrappen van inspreektijd is niet goed uit te leggen
Daarnaast stelt het presidium onder andere voor om de spreektijd van raadsleden aan te passen en wil het dat een onderwerp alleen nog via een zogenoemd tweeminutendebat op de agenda komt als minimaal drie fracties dat steunen.
Politiek debat
Tijdens de commissievergadering van woensdag 18 juni stuitte het voorgestelde reglement op bezwaren, vooral als het gaat om de inspraak van inwoners. Allereerst bij de aanwezige inwoners, die zoals gewoonlijk, gebruikmaakten van hun inspreektijd. Inwoner Henk Boenders: “Het recht om in te spreken tijdens de raadsvergadering heeft een formele én symbolische waarde. Het is het moment waarop burgers rechtstreeks hun stem laten horen in de besluitvormende arena – publiek, geregistreerd – en op het moment dat het ertoe doet.”
De meeste fracties hebben hun koers al bepaald als de gemeenteraad begint
Ook voor veel politieke partijen is het verdwijnen van de inspreektijd een groot struikelblok. Fractievoorzitter Fatima Faïd van de Haagse Stadspartij stelde stellig ‘niet in te kunnen stemmen met het voorstel van het presidium als inspraak voor inwoners wordt afgeschaft.’ Ook Hera Butt van GroenLinks verklaarde dat het schrappen van inspreektijd ‘niet goed uit te leggen’ is aan inwoners van Den Haag. Adeel Mahmood, fractievoorzitter van Denk, noemde de inspreektijd van inwoners bij een raadsvergadering ‘essentieel’. Ook raadslid Constant Martini van Hart voor Den Haag wil dat inspraak in de raad blijft en pleitte tevens voor ‘meer participatie tussen de commissieleden en de tribune’ tijdens commissievergaderingen.
Niet elke partij was het daarmee eens. Fractievoorzitter Kavish Partiman van het CDA gaf aan het voorstel van het presidium om de inspreektijd bij raadsvergaderingen te vervangen door inloopmomenten te zien als ‘een verbetering’. Andere partijen gaven aan te zoeken naar een oplossing. Janneke Holman (fractievoorzitter PvdA) wil inspraak in de raad pas afschaffen als een alternatief plan beter is uitgewerkt. “Dat is nu nog niet het geval.” VVD-fractievoorzitter Lotte van Basten Batenburg benadrukte dat ‘de meeste fracties hun koers al hebben bepaald als de gemeenteraad begint’ en verwees naar de rol van politieke partijen om vooral in de stad met inwoners in gesprek te gaan.
Kleinere fracties
Een ander punt van discussie was de invloed van het nieuwe reglement op de kleinere fracties. Het voorstel om de spreektijd te herverdelen, waarbij grotere fracties meer spreektijd zouden krijgen en kleinere fracties minder, leidde tot vragen bij onder andere Denk.
Voor het zomerreces besluiten we over dit voorstel
Over de andere plannen van het presidium toonden de meeste partijen zich positief. De noodzaak om de werklast van de raad te verlichten werd erkend. Zo wees Marieke van Doorn (D66) erop dat de gemeenteraadsvergaderingen vaak tot ’s avonds laat duren en PvdA’er Holman verwees naar de vergaderdruk en de extra taken die de gemeente er de afgelopen jaren bij heeft gekregen.
Herzien
Rutger de Ridder (VVD-raadslid) reageerde als lid van het presidium op de kritiek en vragen. Hij verklaarde dat het presidium inspraak tijdens raadsvergaderingen wil veranderen om besluitvorming te verbeteren. “We denken dat we juist meer van tevoren inspraak willen van inwoners van Den Haag in plaats van als wij definitief een besluit [tijdens een raadsvergadering, red.] nemen.”
Naar aanleiding van de kritiek op het schrappen van spreekrecht in de raad besluit De Ridder namens het presidium om opnieuw naar het voorstel te kijken en inspraak in de raad voorlopig niet te schrappen. “Wij willen voor het zomerreces besluiten. Dat betekent dat we de huidige inspraak voor inwoners zullen handhaven.” De Ridder benadrukt wel dat het schrappen van inspraak in de raad niet definitief van de baan is: “Separaat daaraan gaat het presidium denken aan een alternatief. En streven we om dat niet weer anderhalf jaar te laten duren.”
Als de plannen door de gemeenteraad worden aangenomen, gaan de veranderingen in per 1 januari 2026.
Dit nieuwsbericht is een geactualiseerde versie van het artikel dat in de krant van 19 juni is verschenen.
