Vrijspraak en machtspolitiek: luister naar seizoen 3 van de DHC-podcast
Wederom was het chaos in de lokale Haagse politiek. De vrijspraak van oud-wethouders Richard de Mos en Rachid Guernaoui zorgde voor een nieuwe strijd in het stadhuis. Acht hoofdrolspelers zitten bij de podcast ‘Wegwijs in het IJspaleis’ aan tafel.
Eén wethouder was genoeg geweest voor Richard de Mos. Na zijn vrijspraak stelde hij voor om aan te sluiten bij het zittende coalitie van D66, VVD, GroenLinks, PvdA en CDA. “We hadden aan verbroedering kunnen werken, maar er is niet eens gesproken,” zegt de voorman van Hart voor Den Haag in aflevering 4. De deur zat dicht, vooral bij GroenLinks en de PvdA. “Het was heel koud: nee. Ik kan er nog steeds kwaad over worden.”
In seizoen drie van de podcast ‘Wegwijs in het IJspaleis’ onderzoekt DHC de maanden op het IJspaleis sinds de vrijspraak op 21 april, want het verhaal over de formatie uit seizoen 1 en 2 bleek nog niet klaar. “Even leek het alsof we eruit zouden komen.”
Aflevering 1: ‘Is de gifbeker nu leeg?’
Robert Barker (Partij voor de Dieren) was degene die steeds maar vroeg om transparantie. Hij stelde een verkenner voor, waardoor partijen met de billen bloot moesten en het speelveld ging schuiven. Nadat de VVD uit de coalitie was gestapt, werd er naar hem gekeken in de onderhandelingen. De wildcardvariant sneuvelde, omdat Barker onvoldoende vertrouwen had na een tweet van Richard de Mos. De laatste optie op het lijstje lukte wel; Den Haag heeft nu een centrumlinkse coalitie met Barker als wethouder. Hoe maakte hij het besluit om onder deze moeilijke omstandigheden voor het eerst te gaan besturen? En hoe gaat hij die rol invullen?
Aflevering 2: ‘Keuzes en plucheplakkers’
‘Soms zijn er in het leven situaties waarin je niet kan kiezen, maar alleen het juiste kan doen’, met die woorden zei Lotte van Basten Batenburg (VVD) de steun op in de coalitie die met zoveel pijn en moeite in elkaar was gezet. Na een zomer onderhandelen, zit haar VVD voor het eerst sinds 34 jaar weer in de oppositie. Hoe maakte zij de keuze om uit de coalitie te stappen? En wat was haar strategie in de daarop volgende onderhandelingen? D66 wilde niet met de VVD om tafel. Daarbovenop verpestte Richard de Mos met een tweet zijn en haar laatste kans in de wildcardvariant. Was Van Basten Batenburg te afhankelijk van anderen?
Aflevering 3: ‘Verantwoordelijkheidsvakantie’
Allebei hebben ze maar één zetel in de gemeenteraad, maar Lesley Arp (SP) en Judith Klokkenburg (CU/SGP) leggen meer gewicht in de schaal dan dit doet vermoeden. Ze verbazen zich over wat voor een potje de grote partijen ervan maakten na de vrijspraak van Richard de Mos en vertellen in de podcast hoe het was om vervolgens zelf aan de onderhandelingstafel te zitten. De één wilde wel doorpraten met De Mos nadat hij had getweet ondanks radiostilte, de ander niet. Hoe zit dat? Ze doen uit de doeken dat er meer aan de hand was achter de schermen. Arp en Klokkenburg laten zien dat het nieuwe college niet per se een frisse start is en dat er nog volop spelletjes worden gespeeld in het IJspaleis.
Aflevering 4: ‘Scenario Barendrecht’
Dé hoofdrolspeler van de afgelopen maanden, Richard de Mos (Hart voor Den Haag) zit aan tafel. Hij vertelt dat na de vrijspraak hij volop in wilde zetten op verbroedering. “Ik had genoegen genomen met één wethouder,” vertelt hij. Hij wilde goede wil tonen door ook te werken aan de transparantie van zijn partijfinanciën. Maar de aanschuifvariant zat er niet in. Dus: “Daar lopen we nu wel minder hard in. Het moet niet van maar één kant komen.” We praten uitgebreid over de beste kans voor hem in de onderhandelingen; de wildcardvariant. Dat klapte omdat hij radiostilte brak. Heeft hij daar spijt van en wat vonden zijn partijgenoten ervan? Één ding is duidelijk; De Mos heeft zijn blik gericht op de verkiezingen van 2026.
Aflevering 5: ‘Dichte deur, open gesprek’
Het gesprek aangaan met Richard de Mos en zijn Hart voor Den Haag was een moeilijke kwestie voor Janneke Holman (PvdA) en Maarten De Vuyst (GroenLinks). “Het was een beetje alsof we elkaar opnieuw moesten leren kennen. Dat de VVD wel met De Mos wilde praten, was duidelijk. Toch zeggen de gasten dat de val van de vorige coalitie (D66, VVD, GroenLinks, PvdA en CDA) hen ‘overkwam’. Hoe kon het dat ze een dag later tóch met De Mos aan tafel gingen? Kan, nu er een centrumlinkse coalitie zit, gezegd worden dat zij hebben gegokt en gewonnen?
Aflevering 6: ‘Verschillende petten’
Als lijsttrekker en fractievoorzitter had Robert van Asten (D66) alle mogelijkheid om dingen te zeggen in de media en in debatten. Hoe ging hij om met de pet van wethouder en bovendien onofficieel leider van het college toen de chaos na de vrijspraak van De Mos en Guernaoui losbrak? Even leek het alsof er een nieuwe coalitie gevormd zou worden zonder D66. “Dan denk je wel even: oh, straks sta ik op straat.” Van Asten vertelt hoe hij de weg vooruit in het IJspaleis voor zich ziet en hoe hij Den Haag wil achterlaten. Misschien moet de hele manier waarop formaties gaan wel op zijn kop?
