Grote zorgen om spreidingswet na wegvallen grootste opvanglocatie
Volgens de spreidingswet moet de gemeente Den Haag ruim 2500 asielzoekers huisvesten. Nu de grootste opvangplek aan de Regulusweg dreigt te verdwijnen, is de vraag: waar?
De beslissing van het Rijksvastgoedbedrijf (RVB) om zijn pand aan de Regulusweg in de Binckhorst vanaf volgend jaar niet meer beschikbaar te stellen voor asielzoekers, stuitte op verontwaardiging in de gemeenteraad. Hoe kan het dat het een organisatie die valt onder het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties niet bereid is mee te werken aan de langdurige opvang van asielzoekers, die vanuit de staat is opgelegd? Het pand huisvest momenteel bijna twee derde van de 975 asielzoekers in Den Haag. Twee weken geleden (9 april) schreef het college in een raadsmededeling nog de noodopvang aan de Regulusweg met vijftig plekken uit te breiden. Nu de grootste opvanglocatie dreigt weg te vallen, moet de gemeente snel op zoek naar een nieuwe plek.
Alternatief
“In alle eerlijkheid heeft het Rijksvastgoedbedrijf dit al vanaf het begin aangegeven. We hebben nog uitstel gekregen tot het eind van het jaar,” zei Milo Schoenmaker, bestuursvoorzitter bij het Centraal Orgaan opvang asielzoeker (COA) tijdens een werkbespreking met de gemeenteraad vorige week woensdag. “Het RVB heeft een eigen opdracht gekregen om te voorzien in voldoende huisvesting van de ambtelijke organisatie van het rijk, die behoorlijk groeit. Daar zit soms wrijving.”
We hebben nog uitstel gekregen tot het einde van het jaar
Dus zit er niets anders op voor Den Haag dan op zoek te gaan naar een alternatief. Dat heeft Schoenmaker nog niet gevonden, al zei hij wel panden in het vizier te hebben. Voor 1 juni 2025 dienen alle gemeenten hun opvangplekken vrij te maken en beschikbaar te stellen aan het COA. Lukt dat niet, dan kan dit leiden tot ‘indeplaatsstelling’. Dan neemt het rijk de taak over, op kosten van de betreffende gemeente. “In dat geval heeft Den Haag geen zeggenschap meer over hoe de stad de opvangplekken gaat realiseren,” luidde de uitleg van Tom Scheepstra in diezelfde werkbespreking. Hij is namens het ministerie van Justitie en Veiligheid betrokken bij het programma Implementatie Spreidingswet. “Maar dit is de ultieme stap in de escalatieladder en het is een situatie die we uiteraard proberen te voorkomen.”
Spreidingswet
De Spreidingswet, die de opvang van asielzoekers onder Nederlandse gemeenten regelt, is op 1 februari in werking getreden. Landelijk zijn zo’n 96.000 plekken nodig om aan de asielopgave te voldoen, zo bleek na een capaciteitsraming. Voor de provincie Zuid-Holland geldt een opgave van 19.776 opvangplekken. Daarvan komt 12,7 procent (2513 plekken) voor rekening van de gemeente Den Haag, een ruime verdubbeling van de huidige asielopvang in de stad. Het plan leidde tot verzet onder een aantal Haagse partijen. Op aandringen van Hart voor Den Haag werd begin februari een extra raadsvergadering ingelast over de spreidingswet, al bleef een inhoudelijk debat toen uit.
De acute opvang van ruim honderd asielzoekers in het NH Hotel in Kijkduin zorgde eind vorig jaar al voor grote ophef. Het moment werd tijdens de werkbespreking teruggehaald, omdat het COA ‘voornemens is om per direct statushouders te plaatsen in diverse hotels in Den Haag’, zo bleek uit de eerdergenoemde raadsmededeling. Maar volgens regiomanager Jeike van der Ziel is dit een heel andere situatie. “Nu gaat het om statushouders, maar toen ging het om asielzoekers die rechtstreeks uit Ter Apel kwamen. Een heel grote groep tegelijk. Op dat moment was het de keuze voor ons als COA: of er slapen mensen op het gras of we doen ergens nog iets. Gelukkig was de gemeente Den Haag zo sportief om ons uit de brand te helpen en toestemming te geven dit hotel te gebruiken.”
Woningnood
Hoewel de actie in Kijkduin eenmalig was, is het niet ongebruikelijk dat het COA een beroep doet op hotels als tijdelijke opvanglocatie voor statushouders die in afwachting zijn van permanente huisvesting. Door de krapte op de woningmarkt moeten veel van hen noodgedwongen in asielzoekerscentra verblijven, waardoor de doorstroom stokt. Dus zal de gemeente, al dan niet in samenwerking met woningcorporaties, ook rekening moeten houden met de huisvesting van statushouders. “We hebben geen wettelijke rol als het gaat om de opvang van nieuwkomers, maar we voelen wel een maatschappelijke betrokkenheid,” zei Marieke Stam, directeur wonen en samenleven bij Staedion. Toch kan de woningcorporatie volgens haar op dit moment al nauwelijks voldoen aan de woningvraag van andere doelgroepen.
Dus zal Den Haag in de nabije toekomst voor zowel asielzoekers als statushouders opvang moeten regelen. Op de vraag van fractievoorzitter Judith Klokkenburg-Reedeker (ChristenUnie/SGP) of een doorstroomlocatie voor statushouders binnen de asielopgave wordt verrekend, reageerde COA-voorzitter Schoenmaker ontkennend. “Ik snap dat dit interessant zou zijn, maar nee: dat gaat niet af van de asielopgave. Die blijft dan wel staan.” Vooralsnog is niet duidelijk hoe Den Haag voldoende opvangplekken gaat regelen.
