Politie onderschatte Eritrese rellen: burgemeester niet geïnformeerd
De politie onderschatte de risico’s van de Eritrese bijeenkomst in zalencentrum Opera en heeft de veiligheidsdriehoek niet goed geïnformeerd. Dat concludeert adviesbureau Berenschot, dat in opdracht van de gemeente onderzoek heeft gedaan naar de rellen in februari.
Volgens het rapport van Berenschot, dat maandag 9 december is verschenen, heeft de politie eerdere ongeregeldheden bij Eritrese bijeenkomsten in het buitenland niet meegewogen bij het inschatten van de risico’s van het verlate nieuwjaarsfeest in Den Haag op zaterdag 17 februari. Ook ontbrak overleg met zalencentrum Opera aan de Fruitweg en werd de veiligheidsdriehoek, bestaande uit burgemeester, politiechef en hoofdofficier van justitie, niet volledig geïnformeerd.
De politie en de gemeente werden drie dagen van tevoren op de hoogte gebracht van de bijeenkomst, terwijl de datum en de locatie toen al bijna twee weken bekend waren bij de organisator. Deze maakte zich zorgen over de veiligheid van de bezoekers. Door de politie werd vervolgens gerekend op een confrontatie met enkele tientallen tegenstanders van het regime; dat werden er driehonderd.
Ook wist de politie niet dat er nog twee andere feesten in het zalencentrum waren die dag: een bruiloft en een kinderfeest. Daardoor waren er veel meer mensen aanwezig dan de 700 bezoekers van de Eritrese bijeenkomst waarop werd gerekend. Zij moesten urenlang worden beschermd tegen de overwegend jonge mannen die probeerden binnen te dringen. Daarbij raakten tientallen agenten gewond en werd voor ruim 750.000 euro schade aangericht.
Risico’s
Vrijwel alle fracties in de gemeenteraad lieten anderhalve week later, tijdens een commissiedebat over de ongeregeldheden, weten het onbegrijpelijk te vinden dat burgemeester Jan van Zanen zich had laten verrassen door het geweld en de bijeenkomst in zalencentrum Opera niet had afgeblazen. Nu blijkt dat hij niet was geïnformeerd over de risico’s, evenmin als de politieleiding.
De door de politie gemaakte risico-inschatting werd niet gedeeld met de eigen eenheidschef, concludeert het rapport. Ook medewerkers van het Openbaar Ministerie brachten hun leiding en de gemeente niet op de hoogte van op TikTok en YouTube aangetroffen filmpjes waarin werd opgeroepen tot verstoring van het Eritrese feest, en de daaropvolgende arrestatie voor opruiing een dag voor de rellen.
In de woorden van Berenschot: ‘Het informatiemanagement tussen de organisatieonderdelen van de driehoek was in aanloop naar de bijeenkomst niet optimaal.’ Pas toen de situatie bij het zalencentrum uit de hand liep, kwamen de politiechef, de hoofdofficier van justitie en de burgemeester samen. Daarna werd ‘adequaat opgeschaald en gehandeld’, aldus het adviesbureau, dat benadrukt geen antwoord te kunnen geven op de vraag of de autoriteiten in aanloop naar de rellen voor een andere aanpak hadden gekozen als ze wel volledig waren geïnformeerd.
De driehoek komt eerder en vaker bijeen
De veiligheidsdriehoek heeft al ‘stappen gezet om de informatiepositie van de leden van de driehoek te versterken,’ schrijft Van Zanen aan de gemeenteraad in reactie op het rapport. De burgemeester, politieleiding en hoofdofficier komen ‘eerder en vaker bijeen als het gaat om risicovolle bijeenkomsten, evenementen en demonstraties.’ De politiechef heeft een wekelijks overleg ingesteld, waarin zij op de hoogte wordt gesteld van risico’s van evenementen in het weekend erop.
Opera moet alle bijeenkomsten inmiddels vooraf melden bij de politie. Daardoor is er voortaan rechtstreeks contact met het zalencentrum, zoals aanbevolen door het adviesbureau. De driehoek zal ‘op basis van de aanbevelingen van Berenschot, bezien hoe de werkwijze verder kan worden aangescherpt,’ aldus Van Zanen. Een van de aanbevelingen is dat de politie de voorbereiding op risicovolle evenementen moet gaan documenteren, inclusief de risico-inschatting en alle informatie waarop deze is gebaseerd, zodat dit beter met de driehoek kan worden gedeeld.
Na de rellen in Den Haag werd een Eritrees bevrijdingsfeest door de gemeente Rijswijk verboden. Dit werd wel aangemerkt als evenement met een te hoog veiligheidsrisico.
Celstraffen
Tientallen mannen zijn inmiddels veroordeeld tot celstraffen tot vier jaar voor de rellen aan de Fruitweg. Zij werden door de rechtbank in Den Haag niet alleen verantwoordelijk gehouden voor hun eigen aandeel in de ongeregeldheden, maar voor al het gebruikte geweld en de gehele schade.
Mars Amanuel Solomon, een 23-jarige inwoner van Den Haag die deelnam aan de rellen, werd ook schuldig bevonden aan opruiing. Hij kreeg twaalf maanden cel, waarvan vier voorwaardelijk. Eerder dit jaar deed hij zijn verhaal in deze krant: ‘Onze familie wordt vermoord door het dictatoriale regime. En de voorstanders daarvan vieren hier feest, waarmee geld wordt ingezameld voor het regime. Dat moet stoppen. We hebben de gemeente in misschien wel meer dan vijfduizend mails gevraagd de bijeenkomst in Den Haag niet toe te staan.’
“Het is vreemd dat dit met zoveel stelligheid wordt beweerd, want er is niets van terug te vinden,” reageert een woordvoerder van de gemeente. “Ik heb het op meerdere plaatsen nagevraagd en niemand kan zich ook maar één e-mail met deze strekking herinneren of er een terugvinden. De archiefwet verbiedt het ons om mails weg te gooien, alles wordt gearchiveerd.” In het onderzoeksrapport van Berenschot wordt geen melding gemaakt van naar de gemeente gemailde bezwaren tegen de Eritrese bijeenkomst aan de Fruitweg.
* Dit bericht is op woensdag 11 december aangevuld.
