Column: Prinsjesdag is een serieuze ceremonie. Maak er geen festival van
Prinsjesdag is een serieus ritueel met een bescheiden feestelijk randje, schrijft columnist Christiaan Weijts. Probeer de halflege tribunes en protestacties niet te maskeren met hol entertainment.
Op Prinsjesdag kwam je je stadsgenoten altijd tegen in de Efteling. Wie niet naar de Gouden Koets hoefde te wuiven profiteerde van de vrije schooldag, en in de korte rij voor de Droomvlucht vertelde je elkaar hoe gezegend je was met onze vorstelijke stad.
Als de koning zijn zin krijgt, kunnen we voortaan thuisblijven, want er zal meer spektakel komen op die derde dinsdag van september. Nee, het is nog niet zover, het is zelfs nog geen Koningsdag maar Zijne Majesteit heeft wel alvast een ballonnetje opgelaten. Een proefballonnetje om de temperatuur te meten bij het volk. Dat liet het bij de laatste Prinsjesdag nogal afweten – halflege tribunes op het Voorhout, luidruchtige protestgroepjes met omgekeerde vlaggen – en inmiddels is er blijkbaar een feestcommissie aan het werk gezet om het tij te keren.
Als het volk niet meer juicht voor zijn koning, dan moet die koning zich maar omringen door waar het volk wel voor juicht. Een popgroep in de Koninklijke Stallen. Foodtrucks. Optredens voor de jeugd en een open monumentendag van de paleizen voor de ouderen.
Alle betekenisvolle momenten leuken we op met een eenvormig festivalsfeertje – een bandje, wat te eten, en veel bier
Zou het helpen? Bij het Koninklijk Huis wisten ze het zelf ook niet. Daarom besloten ze de brainstormlijst maar integraal te laten lekken naar de NOS. En dan maar zien hoe het valt. Wat wil het volk? Is dat nog steeds brood en spelen, panem et circenses? Jawel, al heet dat nu foodtrucks en optredens.
Wat me schokt, is nog niet eens die vernieuwingsdrang op zich. Het huidige ritueel stamt uit 1930 en is sindsdien amper veranderd. Wat de voorstellen laten zien, is allereerst de afwezigheid van zelfs maar het flauwste vermoeden van waar Prinsjesdag ook alweer over ging. Het gaat niet om koningshuis (daar hebben we Koningsdag voor), en zelfs niet om ‘het feest van de democratie’ (daar hebben we verkiezingen voor), maar om de presentatie van de kabinetsplannen voor het komende jaar.
Het is geen feest, het is een ceremonie. En hier zien we de andere tragiek onder het proefballonlijstje. We zijn een gemeenschap geworden die er niet goed meer in slaagt rituelen vorm te geven. Alle betekenisvolle momenten, zowel in ons persoonlijke als in het maatschappelijke leven, zijn we gaan opleuken met een eenvormig festivalsfeertje – een bandje, wat te eten, en veel bier. Zoals we elke emotie – of het nu vreugde, protest of rouw is – zijn gaan uiten met een applaus.
Dat er ontevreden volk langs de route protesteert, lijkt mij juist een essentieel element
Intussen zijn er voor het onderwijs plannen om te snijden in vakken als Frans en natuurkunde om meer ruimte te maken voor het vak maatschappijleer, dat vooral moet gaan over burgerschap en democratie. Het moment dat die politiek markeert verliest elke relatie met deze thema’s als het verandert in het zoveelste festijn met hamburgers en beukende speakers. Het is dit one size fits all-denken dat volkomen in strijd is met waar Prinsjesdag om gaat en wat er al bijna een eeuw lang de charme van is.
Het is een serieus ritueel met een bescheiden feestelijk randje. Een paar groepjes koningsgezinden uit alle provincies die zich uitdossen. Kinderen met zelfgeknutselde kroontjes.
Het mooie is dat het juist eens géén festival is. De laatste jaren is er weliswaar het ‘Prinsjesfestival’, maar dat draait nog allemaal om de parlementaire inhoud. Er zijn wat serieuze debatten, er is het Prinsjesdagontbijt, een lezing, een concert, een cabaretvoorstelling.
Dat er ontevreden volk langs de route protesteert, lijkt mij juist een essentieel element. Het gáát om de parlementaire plannen en de weerstand tegen de politiek is nu eenmaal kolossaal. Wie dat niet wil zien, gaat maar naar de Efteling. Maar probeer het niet te maskeren met hol entertainment.
