Column: Het masker en de waardebon
Het Leger des Heils heeft een groep daklozen een cadeaubon van zeventig euro gegeven voor nieuwe kampeerspullen. Het lijkt een sympathiek gebaar, maar is eigenlijk kil en verkrampt, schrijft columnist Christiaan Weijts.
Bij koffietent John & Junes in de Archipelbuurt, aan de rand van de Scheveningse Bosjes, scharrelt iemand rond bij de vuilcontainers. De man draagt zo’n Anonymous-masker – spierwit, dunne snor boven een steriele grijns – niet voor z’n gezicht, maar omhooggeschoven, als een helm op zijn kruin. Omdat hij voorovergebogen de vuilniszakken doorzoekt, staart dat masker je aan, tussen de bladeren, spookachtig dansend op een gedrongen lijf.
Op het terras zitten wat oudere dames, met een hondje aan hun voeten. Een man vult een puzzel in de krant in. Kalm, tijdloos en Haags.
De statiegeldzoeker heeft een korte broek en een vaalgeel T-shirt. Zijn fiets staat achter de koffietent naast het bospad. Niemand lijkt hem op te merken. Het doorzoeken gebeurt ook in alle kalmte. Hij knoopt de zakken na inspectie netjes weer dicht. Routine maakt je onzichtbaar. Of bíjna onzichtbaar.
Zou hij daarom dat masker dragen? Om te verdwijnen, onbereikbaar te blijven voor de blikken van de anderen? Na gedane zaken sleept hij zijn grote plastic zak naar zijn fiets en schuift hij het masker weer voor zijn gezicht, alsof hij een vizier dichttrekt. Daaroverheen een zonnebril.
De tentjes zijn verdwenen en het Leger des Heils heeft tegoedbonnen gekocht bij de Decathlon
Een vrouw die haar hondje uitlaat, schrikt nu toch van wat eruitziet als een archetypische boef uit een tekenfilm: iemand die gemaskerd is en een grote zak over zijn schouder draagt. Maar ook zij heeft de situatie binnen drie tellen gelezen. Ze knikt, glimlacht, en stapt weer door. Ze zijn hier wel wat gewend. Hier vlak achter stonden vóór de NAVO-top nog wat tenten op een heuvel, waarin daklozen sliepen. Dat is waarvoor ik hier eigenlijk kwam.
Tijdens de NAVO-top moesten ze hier weg, en kregen ze opvang in een schoolgebouw. Nu lijkt de omgeving rond het World Forum op een festivalterrein dat wordt afgebroken. Bij Pinkpop en Lowlands blijven dan altijd goedkope tentjes achter. De Decathlon wil die verspilling tegengaan: je krijgt geld terug als je ze inlevert. Maar hier is het precies andersom. De tentjes zijn verdwenen en het Leger des Heils heeft in overleg met de gemeente tegoedbonnen gekocht bij de Decathlon, voor een nieuwe kampeeruitrusting.
Zeventig euro. Typisch zo’n getal waarover vergaderd moet zijn. “Honderd doen?” “Ben jíj mal? Mijn dochter ging naar Mysteryland en had voor drie tientjes een prima tent.” “Slaapzakken heb je d’r voor vijftien euro.” “Nou ja, vijftig staat ook weer zo krenterig.” “Vijfenzeventig?” “Zeventig.” “Verkocht. Ik loop er tijdens de lunchpauze wel even binnen, want ik heb zelf ook nog een nieuwe sportzonnebril nodig.”
Het beeld van die feestelijke cadeaubon illustreert dat op een fatale manier
Bij alle bospaden staan borden. ‘Houdt u zich wel aan deze regels?’ Kamperen is verboden. Het doorgestreepte icoontje toont een idyllisch puntdaktentje, onder een hemel met sterren en een maantje.
Dat er nu via het Leger des Heils een cadeaubon is om te doen wat de gemeente verbiedt, toont de totale machteloosheid die er blijkbaar is tegenover deze groep mensen. Het zou gaan om zo’n 35 gevallen, 2450 euro. De NAVO-top kostte 183,4 miljoen, die cadeaubonnen vormen dus één vijfenzeventigduizendste van het budget.
Terecht concludeert het Straat Consulaat op zijn website: ‘Het toont gewoonweg aan hoezeer het hele systeem dat bedacht was om dakloosheid aan te pakken, via opvang en zorg, compleet kapot is. Een ramp in slow motion.’
Het beeld van die feestelijke cadeaubon illustreert dat op een fatale manier. Het lijkt een warm gebaar, maar is natuurlijk kil en verkrampt. Ja, het is precies als dat Anonymous-masker. Misschien draagt die man dat niet om achter te verdwijnen, maar om iets terug te kaatsen. Onze reactie op wat we zien, maar liever onzichtbaar houden. Een brede glimlach die ijskoud is.
De redactie biedt u dit verhaal gratis aan. Meer Haagse verhalen? Neem een (proef)abonnement op weekkrant Den Haag Centraal. Elke donderdag in de bus. De krant is ook verkrijgbaar bij onze verkooppunten.
