Harde botsing VVD en PvdA, maar aanpak Zuidwest gaat door

Dat was donderdagavond in de laatste raadsvergadering voor de verkiezingen de uitkomst van weken debatteren en ruziën over de aanpak van de Dreven, Gaarden en Zichten in Den Haag-Zuidwest. Nog even de kern van de plannen: corporatie Staedion en bouwer Heijmans slopen de komende decennia tweeduizend woningen en bouwen er 5500 voor terug. “Uniek voor Nederland,” noemde PvdA-wethouder Martijn Balster het project. Het is volgens hem nodig omdat vele naoorlogse woningen in slechte staat verkeren (schimmel, vocht, geluidsoverlast, slecht geïsoleerd) en omdat de stad veel nieuwe woningen nodig heeft. Daarom dus de ‘verdichting’: delen van Zuidwest worden dichtgebouwd om de woningnood te bestrijden.

De meeste aandacht ging de afgelopen weken uit naar een specifieke complicatie: de Dreven zijn een gemeentelijk ‘beschermd stadsgezicht’ als kenmerkende wijk uit de wederopbouwtijd. Die status is onhoudbaar, als je wilt doen wat de trojka gemeente-Staedion-Heijmans wil. En daarom stelde B en W voor de bescherming in te trekken. “Barbaars,” noemde HSP’er Joris Wijsmuller dat donderdagmiddag, tijdens zijn laatste raadsvergadering na een politieke carrière van 24 jaar. Verschillende raadsleden wezen nog op het onderzoek van de TU Delft, waarover eerder op deze site werd bericht. Een onderzoeksgroep kwam tot de conclusie dat renoveren en verhogen van de bestaande flats haalbaar is. Maar Balster wees deze optie af. “Dit is een onderzoek, geen stedenbouwkundig plan,” zei hij.

Grote ergernis, ook bij de VVD

De gemeentelijke welstandscommissie wijst het intrekken van het beschermde stadsgezicht ook af. Maar Balster verzuimde vorig jaar haar negatieve advies met de raad te delen. Maandag werd nog een besloten vergadering aan deze zaak gewijd, omdat Balster vindt dat ambtelijke adviezen en discussies vertrouwelijk dienen te blijven. Uit een mail van vorig jaar, die hij gedwongen was vrij te geven, bleek dat de voorzitter van de welstandscommissie er expliciet bij hem op aan heeft gedrongen de raad te informeren. Dat deed hij lange tijd niet. Er kwam nog wel een recent briefje van de welstandsvoorzitter overheen waarin zij een en ander weer ‘nuanceerde’.

Dit hele gedoe leidde tot grote ergernis bij de oppositie, maar ook bij collegepartij VVD. Scheidend raadslid Jan Pronk koos een principiële opstelling. “Er is mist ontstaan en ik zit daarmee. Dit zijn geen spijkers op laag water, maar dit gaat over de kern van onze controlerende taak als raad.” Hij kondigde daarom een motie aan om een beperkte raadsenquête uit te voeren zodat personen onder ede kunnen worden gehoord. In de begeleidende tekst (‘overweging’) stond dat deze zaak ‘raakt aan het vertrouwen tussen raad en college’. Daarmee was het een impliciete motie van wantrouwen en daar kon Balster niet mee leven.

Poging Pronk te ‘sensibiliseren’

Het gevolg was dat de raadsvergadering bijna drie uur stil kwam te liggen voor overleg achter de schermen. Balster deed later alsof het was gegaan om het normale beraad van het college op moties en amendementen, maar dat geloofde niemand. “Er wordt gelogen,” riep PVV-fractievoorzitter Sebastian Kruis geïrriteerd uit.

VVD-raadslid Jan Pronk had scherpe kritiek op Balster; links van hem Sebastian Kruis van de PVV. | Foto: DHC

Pronk kondigde vervolgens aan dat hij de passage over het vertrouwen zou schrappen, maar meer ook niet. Balster nam hier genoegen mee. Naar verluidt is achter de schermen geprobeerd Pronk zodanig te ‘sensibiliseren’ dat hij de hele motie zou intrekken, maar daartoe was de Scheveninger niet bereid. Uiteindelijk werd zijn motie met 24 tegen 19 stemmen aangenomen. Vrijwel de hele oppositie steunde de VVD hierin. Dat betekent dus dat de hele kwestie later nog weer terugkomt met als mogelijke uitkomst dat de raad Balster, of zijn opvolger, alsnog ter verantwoording roept. Een motie van wantrouwen van Kruis en een van ‘schaamte en afkeuring’ (Wijsmuller) haalden het niet. Het totale plan kreeg steun van een krappe meerderheid: 26 tegen 17 stemmen; dat was de coalitie plus de Islam Democraten en de Groep Hoijnck van Papendrecht.

Wel nam de raad nog een aantal andere wijzigingsvoorstellen en moties aan, vooral kleinere zaken. Geen van de ingrijpende voorstellen – zoals het voorkomen van gedwongen verhuizingen, het renoveren van alle bestaande woningen,  meer woningen voor grote gezinnen, een garantie dat mensen in hun eigen wijk kunnen blijven wonen en het ruim eerder dan 2029 stichten van een scholengemeenschap – haalde het.

Meer lezen over Haagse politiek, achtergronden en cultuur? Neem een (proef)abonnement op de onafhankelijke weekkrant Den Haag Centraal. Of koop de krant bij één van onze verkooppunten.