Erfpacht – ‘Voorstellen Balster lossen helemaal niets op’
Het Haagse erfpachtsysteem blijft omstreden. Wethouder Balster komt met de verkeerde maatregelen, vinden erfpachters uit het Bezuidenhout en externe deskundigen.
Eén ding staat vast: het Haagse erfpachtsysteem is dringend aan bijstelling toe. Gebeurt er niets, dan lopen telkens wanneer contracten aflopen de kosten voor huiseigenaren gierend uit de hand. Zoals nu in het Bezuidenhout. Gevallen van de stijging van de jaarlijkse canon van 80 naar 7600 euro zijn geen uitzondering als er niet wordt ingegrepen. Tussen nu en 2027 loopt van circa dertienduizend huiseigenaren in de hele stad het contract af en zal er een verhoging volgen. De gemeente heeft al besloten tot uitstel van betaling om te voorkomen dat bewoners in de problemen raken. Maar er is meer nodig, vinden de erfpachters en ook de gemeenteraad.
Wethouder Martijn Balster (PvdA, volkshuisvesting) kwam daarom eerder dit jaar met een aantal voorstellen om het systeem aan te passen. Maar er werd nog gewacht op een extern onderzoek naar hertaxaties van de grondwaarde in het Bezuidenhout door de firma Van Ameyde Waarderingen. Die zijn er nu. En wat blijkt? De bezwaren van de Bezuidenhouters kloppen. “De deskundigen zijn zeer helder. Zij waarderen de grond onder woningen in alle gevallen veel lager, gemiddeld 45 procent,” zegt Victor Pegels, woordvoerder van de erfpachters.
Ook Balster erkent dat. Hij wil daarom overstappen op een andere manier van taxeren, waarbij de WOZ-waarde van het huis een grote rol speelt. Maar daar hebben de erfpachters totaal geen vertrouwen in, want dat zou opnieuw kunnen leiden tot torenhoge taxaties. Pegels: “Het enige wat er moet gebeuren om dit op te lossen is dat de gemeente de zorgvuldigheid van taxaties waarborgt. Dat kan door een check via andere taxatiemethodes in te bouwen. De nu voorgestelde veranderingen zijn niet nodig, lossen structureel niets op en zijn zo mogelijk nog schadelijker voor de erfpachter dan de huidige hoge aanbiedingen.”
Minder schokgevoelig
In een technische briefing bevestigden twee externe deskundigen vorige week de visie van de Bezuidenhouters. Ze wezen op het onderzoek naar de taxaties en ontraadden tegelijk heftig een ander taxatiesysteem in te voeren. Er dienen alleen binnen één taxatie ‘verschillende methodieken’ te worden toegepast. Ook zouden alle sinds 2021 uitgevoerde taxaties opnieuw moeten. Maar Balster houdt vooralsnog vast zijn eigen voorstellen, die ‘in redelijkheid en billijkheid de financiële effecten van het erfpachtstelsel minder schokgevoelig’ moeten maken.
Mensen met een erfpachtverplichting zijn niet de pinautomaat van de gemeente
Een ander voorstel van Balster is om bij de bepaling van het rentedeel van de canons niet de actuele marktrente aan te houden, maar een tienjarig gemiddelde. Dat leidt in elk geval voorlopig tot lagere canons. Maar de erfpachters zien ook dit niet zitten, omdat de rente elke tien jaar alsnog een sprong kan maken. Zij willen dat de gemeente een langjarig maximum percentage instelt en de marktrente loslaat. Pegels: “Balster kijkt alleen maar naar de begroting en niet naar de belangen van de erfpachters. Dat we na zo veel jaar meer moeten gaan betalen, accepteren we. Maar het moet redelijk, schappelijk en draaglijk zijn.”
De gemeente verdient jaarlijks vele miljoenen euro’s aan de erfpacht en die inkomsten zijn ook voor de komende jaren geraamd. Als de ‘middeling’ van de rentestijging die Balster nu voorstelt wordt ingevoerd, kost dat de stad over 2023 en 2024 zo’n 16 miljoen euro.
Raad verdeeld
De gemeenteraad is verdeeld over de voorstellen van de wethouder. Dit jaar zijn reeksen moties ingediend om de erfpacht onder controle te krijgen. Het meest kritisch zijn Hart voor Den Haag en de VVD, die vorige maand een oud voorstel nieuw leven inbliezen: het gefaseerd afschaffen van de erfpacht. Maar er is geen meerderheid voor deze verregaande stap. VVD-woordvoerder Rutger de Ridder komt nu een eigen voorstel voor. Hij wil dat de grondwaarde wordt bepaald ‘op basis van grondtransacties in plaats van aannames’. Verder wil hij een vaste rente van minimaal 2 procent, met een inflatiecorrectie in plaats van de marktgestuurde canonpercentages. De Ridder: “Zo kunnen we de essentie van erfpacht herstellen: betaalbare koopwoningen voor Hagenaars. Mensen met een erfpachtverplichting zijn niet de pinautomaat van de gemeente.”
De plannen van Balster worden donderdagavond (10 oktober) besproken in de raadscommissie ruimte en later in de raad als geheel.
