Meer pastinaak, minder patat: gemeente wil gezondere inwoners
De gemeente wil Hagenaars stimuleren om gezonder en duurzamer te eten. Eenvoudig is dat niet in een stad waar fastfood op vrijwel iedere straathoek te krijgen is.
Niet langer sperzieboontjes uit Kenia, maar boerenkool uit Delfgauw. Een spartelvers visje uit de Noordzee, zoals wijting of griet, in plaats van in Azië gekweekte pangasiusfilet. En voor een snelle afhaalhap geen druipend vette hamburger, maar een volkorenwrap met kikkererwtenfalafel en groente. Als het aan de gemeente ligt, gaan Hagenaars gezonder, duurzamer en meer lokaal eten. In het kort: meer groente en fruit, minder vlees en suiker.
Daartoe staan in de vorige week geactualiseerde voedselstrategie verschillende initiatieven en plannen. Zo blijft de gemeente onder meer in gesprek met de horeca om het aanbod te verduurzamen, krijgen kinderen les in het koken van een gezonde maaltijd en worden in de eigen kantines en op gemeentelijke evenementen meer plantaardige hapjes aangeboden.
We pakken niet iets af, maar laten juist zien dat een duurzaam dieet ook lekker is
Doel van de vernieuwde voedselstrategie is het bewustzijn over duurzame en gezonde voeding te vergroten, zegt wethouder Robert Barker (Partij voor de Dieren, dierenwelzijn en milieu). “Voedsel kan op meerdere vlakken grote impact hebben: op sociale structuren, je gezondheid en natuurlijk het milieu. We willen niets afpakken van mensen, maar laten zien dat gezonde en duurzame voeding lekker is. De transitie naar een meer plantaardig dieet moeten we uiteindelijk allemaal maken, anders hebben we straks geen leefbare aarde meer.”
Plantaardige eiwitten
Ruim een jaar geleden stelde de Gezondheidsraad in een advies dat een voedingspatroon met meer plantaardige en minder dierlijke eiwitten beter is voor het milieu en voor de gezondheid. Is de verhouding tussen die twee 60 procent plantaardig en 40 procent dierlijk (nu is dat andersom), dan zou dat de milieu-impact van onze voedselconsumptie met 25 procent verminderen. Het Voedingscentrum stelt dat een meer plantaardig dieet de bloeddruk verlaagt en het risico op hart- en vaatziekten verkleint.
We gaan toe naar een punt waarop vlees eten steeds minder normaal wordt
Maar op het eerste gezicht wil het nog niet zo vlotten met het minderen van het gebruik van dierlijke producten. De algehele vleesconsumptie bleef de afgelopen jaren min of meer gelijk en het aantal vegetariërs (zo’n 5 procent van de Nederlandse bevolking) en veganisten (zo’n 0,5 procent) bleef eveneens stabiel.
Toch zijn er wel degelijk contouren van een transitie zichtbaar, stelt Willemijn Vermeer, senior onderzoeker bij het lectoraat Psychologie voor een duurzame stad aan de Hogeschool van Amsterdam. “Het percentage flexitariërs (mensen die een of meerdere dagen per week geen vlees eten, red.) is gegroeid en in het aanbod zie je veel gebeuren. We lijken wel toe te gaan naar een punt waarop we het eten van veel vlees steeds minder normaal vinden.”
Fastfood
Uit cijfers van ABN AMRO en databureau Locatus blijkt dat Den Haag op 1 januari van dit jaar 252 fastfoodrestaurants telde, 109 grillrestaurants en 204 bezorg- en afhaalzaken. Vooral die laatste categorie groeide de laatste jaren flink. Onderzoek van LUMC Health Campus Den Haag uit 2022 toonde aan dat een hogere concentratie fastfoodrestaurants te vinden is in stadsdelen met een lagere sociaaleconomische status.
Een voedselomgeving met reclames en een groot aanbod aan fastfood maakt het niet eenvoudig om gezonde en duurzame keuzes te maken, aldus Vermeer. “Er zijn veel goedbedoelde interventies om gezond eten aantrekkelijker te maken, maar in een omgeving die ongezond gedrag uitlokt zijn die niet bijzonder effectief.” Overheden moeten daarom ‘durven ook het ongezonde minder aantrekkelijk te maken’, aldus Vermeer. “Bijvoorbeeld door dicht bij scholen geen fastfoodrestaurants toe te staan of negatieve duurzaamheids- of gezondheidseffecten door te berekenen in de prijs.”
De feiten laten heel duidelijk zien dat we qua voedselbeleid een tandje bij moeten zetten
Een verbod op reclames voor niet-duurzame en ongezonde producten – in navolging op het recente verbod op ‘fossiele’ reclames – zou in de toekomst een optie kunnen zijn, zegt wethouder Barker. “Als de politiek noodzaak ziet meer te doen om duurzaam en gezond eten te stimuleren.” Dat geldt ook voor het invoeren van een maximumpercentage fastfood binnen het horeca-aanbod, maar beide maatregelen staan niet in de voedselstrategie. “We willen hiermee vooral stimuleren en faciliteren, en minder met regels dingen beperken.”
| Illustratie: Nicolas Journoud
Dat vooral mensen in kwetsbare wijken een overvloed aan ongezond fastfood om zich heen hebben, is volgens Barker ‘inderdaad een grote uitdaging’. “Mede daarom blijven we ook cursussen en lespakketten aanbieden, waarmee je alle kinderen bereikt en het bewustzijn over gezonde voeding vergroot.”
Linkse hobby
Lokaal en plantaardig eten lijkt een onderwerp waar vooral linkse partijen zich hard voor maken en dat in een volgend college – naar verwachting met een meer rechtse signatuur – mogelijk minder aandacht zal krijgen. Barker gelooft echter niet dat dit een ‘links-rechtsdiscussie’ is. “De feiten laten heel duidelijk zien dat we qua voedselbeleid een tandje bij moeten zetten. Dat snappen mensen overal in het politieke spectrum.”
Van ‘betutteling’, een veelgehoord argument tegen beleid dat raakt aan de persoonlijke levenssfeer, moet onderzoeker Vermeer niets weten. “Wat je eet wordt hoe dan ook beïnvloed door de omgeving en het aanbod. Doet de overheid niets, dan wordt het wel heel moeilijk om gezond te eten. En niemand zal zeggen dat gezonde voeding niet belangrijk is.”
De redactie biedt u dit verhaal gratis aan. Meer Haagse verhalen? Neem een (proef)abonnement op weekkrant Den Haag Centraal. Elke donderdag in de bus. De krant is ook verkrijgbaar bij onze verkooppunten.
