Hoe wethouder Barker een meerderheid vond voor milieuzone in Scheveningen
Na hevig politiek getouwtrek heeft de gemeenteraad ingestemd met uitbreiding van een milieuzone naar de Haagse kuststrook. Milieuwethouder Robert Barker probeerde lange tijd de rechtse oppositie te overtuigen, maar vond uiteindelijk een meerderheid op links.
ANALYSE
Eind 2023 schrokken de rechtse oppositiepartijen, een grote groep ondernemers en Haagse klimaatontkenners zich rot toen wethouder Robert Barker (Partij voor de Dieren, milieu) aankondigde de zero-emissiezone uit te willen breiden van het centrum naar de kuststrook. Het daaropvolgende jaar hebben veel ondernemersorganisaties en diezelfde oppositie hun best gedaan om een invoering te voorkomen, maar de moeite was vergeefs. Vorige week donderdag stemde een meerderheid van de gemeenteraad voor de uitbreiding. Vanaf 2026 is er een overgangsperiode tot 2030, waarbij steeds meer vervuilende bedrijfsvoertuigen worden geweerd.
De ergernis over de uitbreiding berust voor een groot deel op een misverstand: Barker zou deze uit het niets willen invoeren. Dat klopt niet. Het voorgaande college deed al onderzoek naar het vergroten van de zone in het centrum. ‘We onderzoeken of en waar uitbreiding van milieuzones zinvol en effectief is en wat de randvoorwaarden zijn om die milieuzones te kunnen realiseren op een eerlijke manier,’ aldus het coalitieakkoord van 2022. Het grote verschil tussen milieuwethouder Barker en zijn voorganger Anne Mulder (VVD) is de linkse signatuur van de eerste. In combinatie met deze maatregel riep dat veel weerstand op bij zowel oppositie- als coalitiepartijen.
Narratief
Want de feiten weerhielden Hart voor Den Haag en de VVD er niet van om het idee te voeden dat deze uitbreiding ongegrond was. Volgens de VVD zou een snelle invoering veel ondernemers de kop kosten, dus stelden de liberalen voor de uitbreiding een paar jaar uit te stellen. Hart voor Den Haag keerde zich volledig tegen de invoering. De rechtse partijen kregen steun van MKB Den Haag en Belangenvereniging Schevenings Havengebied. Samen brachten die partijen en verenigingen het verhaal de wereld in dat alle ondernemers tegen de zero-emissiezone zouden zijn. Later bleek uit een brief van VNO-NCW, Horeca Nederland, Bouwend Nederland, Transport en Logistiek Nederland en Evofenedex over de zero-emissiezone in het centrum dat die groep gemêleerder is; ook veel ondernemers waren vóór een milieuzone.
Het verhaal werd de wereld ingebracht dat alle ondernemers tegen zouden zijn
Maar coalitiepartijen CDA en Denk bezweken langzaam onder de druk. Beide hebben een achterban die deels bestaat uit ondernemers. Begin september 2024 liepen de spanningen binnen de coalitie zo hoog op dat Kavish Partiman, fractievoorzitter van het CDA, in het radioprogramma ‘Spuigasten’ dreigde de stekker eruit te trekken. De christendemocraat ging mee in het narratief van de oppositie en stelde dat een invoering niet ten koste moet gaan van de lokale economie. Hij eiste een mkb-toets, waarin beter zou worden gekeken naar de effecten op ondernemers. Eerder dat jaar haalde een motie van CDA-raadslid Hinke de Groot al een meerderheid, waardoor het definitieve besluit over de invoering bij de raad kwam te liggen. Voordien was het een collegebesluit, waardoor de gemeenteraad er niet over hoefde te stemmen.
Meerderheid
Eind vorig jaar, in de tijd dat het stadsbestuur zijn meerderheid verloor omdat twee raadsleden van twee coalitiepartijen overstapten naar Hart voor Den Haag, kwam Barker met een voorstel om de zone te versoepelen. De haven zou een milieuzone worden die via een corridor verbonden wordt met uitvalswegen. De wethouder stelt in een brief aan de raad voor versoepeling te zijn omdat uit onderzoeken blijkt dat de haven een afwijkend economisch profiel heeft – niet omdat het stadsbestuur geen meerderheid meer heeft.
Zoals te verwachten was, viel een groot deel van de rechtse oppositie het CDA aan tijdens het raadsdebat
Wat de twijfelende coalitiepartijen uiteindelijk overtuigde voor Barkers plan te stemmen, was niet de positieve uitslag van de mkb-toets of de corridor, maar een wijzigingsvoorstel van het CDA. Na dagenlang onderhandelen achter gesloten deuren, kregen de christendemocraten voor elkaar dat ondernemers een jaar langer niet in elektrische busjes hoeven te rijden. Dat geldt nu pas vanaf 2029. Ook gaat de gemeente monitoren of er voldoende laadpalen zijn en een convenant opstellen met verschillende ondernemersorganisaties.
Zoals te verwachten was, viel een groot deel van de rechtse oppositie het CDA aan tijdens het raadsdebat. ChristenUnie-SGP, VVD, PVV en Hart voor Den Haag vonden dat het amendement tekortschoot. Voor VVD-raadslid Rutger de Ridder was onduidelijk wat deze wijziging verandert aan het huidige beleid. Judith Klokkenburg (ChristenUnie-SGP) vond het raar dat er pas een halfjaar na de invoering met brancheorganisaties gesproken gaat worden over een lokaal convenant. Volgens haar moet dat andersom.
Linkerkant
Voor wethouder Barker moet steeds duidelijker zijn geworden dat hij geen steun zou vinden aan de rechterkant van de gemeenteraad. Daarom besloot hij naar links te kijken. Daar zocht hij in de SP en de Haagse Stadspartij (HSP), die beide met één raadslid voor een kleine meerderheid konden zorgen, bondgenoten. Maar de socialisten twijfelden, omdat er te weinig subsidies zouden zijn. En HSP baalde, omdat de partij graag een ambitieuzere milieuzone had gezien. Al zag de partij volgens fractievertegenwoordiger Tim de Boer in dat die er niet zou komen.
Na lang ruziën met rechts, bleek de oplossing van links te komen
Omdat Barker de partijen hard nodig had, besloot hij de SP tegemoet te komen door de sloopsubsidie voor vervuilende bedrijfswagens uit te breiden en een rapportage toe te zeggen waarin wordt bijgehouden of er voldoende laadpalen zijn. Van de HSP werd een motie aangenomen waarin het stadsbestuur wordt opgedragen om verduurzamingsafspraken te maken met havenondernemers.
Na lang ruziën met de rechtse oppositie bleek de oplossing voor wethouder Barker van links te komen. Nu kan de luchtkwaliteit worden verbeterd en hoeft de gemeente er niet voor te vrezen zich juridisch te verantwoorden omdat Haagse bedrijven te veel stikstof uitstoten.
