Directeur Gemeentemuseum houdt vast aan nieuwe naam: ‘We zijn te onbekend, dat moet anders’
Het Gemeentemuseum Den Haag krijgt een nieuwe naam. Onzin, zeggen velen. Directeur Benno Tempel verdedigt zich tegen de kritiek.
Het was voor velen schrikken, de aankondiging dat het Gemeentemuseum Den Haag na de zomer ‘Kunstmuseum Den Haag’ heet. Maar wie dacht dat Benno Tempel, directeur van het museum, is geschrokken van de scherpe kritiek op de voorgenomen naamswijziging, heeft het mis. ‘Welke kritiek?’ lijkt hij bijna te willen zeggen. “Er is juist een stroom van positieve reacties op gang gekomen, vooral van buiten Den Haag,” verzekert hij.
Hè? En al die boze commentaren op Facebook dan en de negatieve brieven op de opiniepagina van deze krant?
“Binnen Den Haag bevindt zich een groep die het er moeilijk mee heeft, dat weet ik. Maar dat zie ik niet alleen als negatief. Die groep is gehecht aan de oude naam en kan zich niet voorstellen dat er mensen zijn die de naam Gemeentemuseum niets zegt. Deze reacties waren ook in het onderzoek voorspeld: degenen die het dichtst bij het museum staan, en dan met name mannen, zouden het meeste moeite hebben met de verandering.”
In het buitenland misschien, maar in Nederland?
“Maak je geen illusies. Uit onderzoek blijkt dat bijvoorbeeld het Rembrandthuis in Amsterdam en het Frans Halsmuseum in Haarlem bij het grote publiek bekender zijn dan wij. Die namen zijn ook heel duidelijk, want die geven aan waar het over gaat. Het bekendst is het Anne Frank Huis. Wij komen op de twintigste plaats, terwijl we qua bezoekersaantal met 545.000 het negende museum van het land zijn. We zijn te onbekend, dat moet anders.”
Wat is er dan mis aan de naam Gemeentemuseum?
“De term gemeente is ambtelijk. De gemeente, dat is het ‘IJspaleis’. Soms denken mensen door die naam dat we een soort archief zijn. Of een historisch museum. De naam is gewoon onduidelijk.”
Maar dat geldt toch ook voor namen als ‘Stedelijk Museum’ en ‘Rijksmuseum?
“Nee. Die klinken minder administratief.”
Waar komt die veranderdrift opeens vandaan?
“Het is niet opeens. Architect Berlage en de toenmalige directeur, Enno van Gelder, worstelden al met de naam. Niet voor niets staat er enkel ‘museum’ op de gevel en hebben Berlage en van Gelder ‘Gemeente’ weggelaten. Mijn voorganger Wim van Krimpen wilde ook een andere naam. Toen kwamen er namen uit als Mondriaan Museum en Berlage Museum, maar ook Kunstmuseum. Ik vind Mondriaan Museum te beperkt. En Berlage is, het spijt me, te onbekend.”
Soms denken mensen door die naam dat we een soort archief zijn. Of een historisch museum. De naam is gewoon onduidelijk.
Berlage? Te onbekend? De grote vernieuwer en de architect van de Beurs in Amsterdam?
“Ja dat weten jij en ik en een beperkte groep geïnteresseerden. Het grote publiek zegt de naam Berlage niets.”
Nou goed, Kunstmuseum Den Haag dan. Kunstmuseum, is dat niet dubbelop?
“Nee, want je hebt ook andere musea. Het Spoorwegmuseum, Naturalis – noem maar op. Het is een oude, legitieme naam. In het buitenland komt die ook voor, bijvoorbeeld het Kunstmuseum Basel. Museum voor Schone Kunsten is in feite net zo’n soort naam. Ook voor buitenlanders is Kunstmuseum veel duidelijker. Het gaat hier om kunst met een hoofdletter K en niet om een dienst van de gemeente. Gemeentemuseum zegt daar niemand wat, ook kenners niet. Die denken bij museum en Den Haag vooral aan het Mauritshuis. En dat terwijl men vaak wel onze collectie kent. We willen dat ze ons wel weten te vinden.”
Kunstmuseum is wel heel erg algemeen. Is Museum voor Moderne Kunst Den Haag dan niet beter?
“Dat is weer erg pretentieus. Alsof we een soort MoMA (in New York, red.) zijn. Bovendien hebben we meer dan alleen moderne kunst. We hebben negentiende-eeuwse kunst. En we hebben kunstnijverheid, waaronder een topcollectie Delfts blauw. We hebben de modecollectie. Dat alles pak je samen met de naam Kunstmuseum.”
Nog iets, de kosten. Nieuwe huisstijl, nieuw briefpapier. Dit loopt in de tonnen.
“Absoluut niet. De site aanpassen is niet moeilijk. Het oude briefpapier blijven we gebruiken tot het op is. Het valt allemaal erg mee.”
Wanneer gaat het precies gebeuren?
“In oktober, tegelijk met de opening van de geweldige tentoonstelling ‘Monet. De tuinen.’ Die gaat over het werk dat de schilder maakte op het einde van zijn leven in de tuinen bij zijn huis in Giverny, ten westen van Parijs.”
Onderzoek: veel steun nieuwe naam
Het Gemeentemuseum schakelde voor de naamkeuze het Amsterdamse bureau Globrands in. Dat is gespecialiseerd in het bedenken van merknamen. Globrands ondervroeg ruim 3500 mensen. Op de vraag: ‘Kent u het Gemeentemuseum Den Haag’ antwoordde 46 procent ontkennend (bij het Mauritshuis was dat 19 procent). Op de vraag: ‘Welke musea kent u?’ kwam slechts bij drie procent van de ondervraagden de naam Gemeentemuseum in het rijtje voor (Rijksmuseum: bij 47 procent). Globrands legde vier namen ter keuze voor: GEM Den Haag, GEM Museum Den Haag, Kunstmuseum Den Haag en Gemeentemuseum Den Haag. De meeste steun was er voor Kunstmuseum (41 procent). Van de ondervraagden koos 21 procent voor de oude naam. De namen met GEM erin scoorden niet goed.
Lees meer
