Bezuidenhout herdacht, heden dringt zich op
In de stralende zon werden zondag de slachtoffers herdacht van het bombardement op het Bezuidenhout. Dit jaar is het tachtig jaar geleden dat de bommen vielen.
Sonore koperklanken klinken. De Regimentsfanfare Garde Grenadiers en Jagers speelt de beroemde Engelse hymne ‘Abide with me’, ‘Blijf mij nabij’. Hier en daar vochtige ogen, zondag op de zonovergoten Koningin Marialaan in het Bezuidenhout. Intussen worden kransen gelegd bij het monument voor Juliana van Stolberg, dat in principe eer bewijst aan de familie van Oranje-Nassau. Maar die functie wordt sinds jaar en dag overvleugeld door die van herdenkingsmonument voor het bombardement op 3 maart 1945. De doden die toen vielen, 538, staan nu centraal.
Het herdenkingsmonument, oorspronkelijk bedoeld voor Juliana van Stolberg, stammoeder van de Oranjes (bovenaan). Onder haar twee van haar zoons: Adolf van Nassau en Willem van Oranje. | Foto: DHC
Een spreker leidt de overlevenden in, die samen met familieleden en telkens een vertegenwoordiger van een organisatie een krans leggen. Een van de overlevenden is Marius van Doorn, die destijds acht was. Samen met zijn moeder wist hij een schuilkelder te bereiken. Zijn herinneringen worden voorgelezen. “We horen een sissend geluid en een ontzettend harde knal. En nog een. Gelukkig waren we op tijd in de schuilkelder. Mensen beginnen te huilen en te schreeuwen. Anderen zitten te bidden.”
Reden te meer voor Den Haag om zich, als internationale stad van vrede en recht, blijvend in te zetten voor vrede en veiligheid in de wereld
Ook burgemeester Jan van Zanen legt een krans. In zijn toespraak belicht hij een aantal slachtoffers in het bijzonder. Zoals het gezin Heemskerk. De ouders dreven een bloemenzaak in de Emmastraat. In de bommenregen komen de moeder, vijf kinderen, een pleegdochter en mogelijk een onderduiker om het leven. Van Zanen: “Inmiddels is het allemaal een mensenleven geleden. Maar desondanks zijn het verdriet en de pijn voelbaar tot op de dag van vandaag bij de overlevenden en de nabestaanden.”
Gedragen psalmen
Na de kransleggingen kan iedereen langs het monument lopen. De fanfare speelt door. Geen concessies aan de tijdgeest, zoals bij de 4 mei-herdenking op de Dam, waar één doorlopende achtergrondcompositie klinkt. Hier klinken gedragen psalmen. Mensen bedanken en complimenteren de dirigent.
Historische brandweerwagens. | Foto: DHC
Ook de drie historische brandweerwagens trekken bekijks. Ze waren volgens de Stichting Historisch Brandweermaterieel betrokken bij het blussen op en na 3 maart 1945. De koperen onderdelen blinken in de zon. De branden werden destijds bestreden door mensen en materieel uit zeventien gemeenten. De Haagse brandweer had assistentie nodig door de omvang van de branden, maar ook omdat materieel was gevorderd door de Duitsers en veel brandweerlieden waren bij razzia’s opgepakt voor de Arbeitseinsatz. Tien brandweerlieden kwamen op de Schenkweg, kort na het bombardement, om het leven toen er een V2-raket na een mislukte lancering neerstortte.
Speelfilm in april klaar
In een van de toespraken wordt ook aandacht besteed aan de speelfilm ‘Bombardement’ die op 21 april in première gaat in Pathé Buitenhof. Het is een productie van filmmaker en acteur Dirk Gunther Mohr die een fictief verhaal vertelt over een verzetsgroep in de wijk. Na de première is de film onder meer te zien in Museon/Omniversum.
Na de herdenking is er gelegenheid tot napraten. Door het goede weer blijven veel mensen nog even. In gesprekken vallen vaak de namen Zelensky en Trump. De burgemeester had het er ook al over, in algemene termen. “De zorgelijke geopolitieke situatie van dit moment verleent deze herdenking bovendien een bittere bijsmaak. De beelden van verwoesting in bijvoorbeeld het Midden-Oosten en Oekraïne herinneren er ons aan dat oorlog niet iets uit het verleden is. Reden te meer voor Den Haag om zich, als internationale stad van vrede en recht, blijvend in te zetten voor vrede en veiligheid in de wereld.”
