Amare-bouwer wilde bijltje erbij neergooien

Dat blijkt uit schriftelijke antwoorden van directieleden op vragen van de enquêtecommissie van de raad die de bouw onderzoekt. De bouwers weigerden in februari te verschijnen bij de openbare verhoren die de commissie hield. Intussen liggen er summiere schriftelijke antwoorden van de directieleden Boers en Van Hoeven, en van drie managers voor wie de commissie ook nog vragen had.

De grootste crisis deed zich voor in december 2017, toen VolkerWessels de bouw stillegde. Dat deed het bedrijf omdat de gemeente de uitgewerkte ontwerpen niet wilde goedkeuren. De achtergrond daarvan was dat de ‘gebruikers’, de Stichting Amare (directie van het complex), het Residentie Orkest, het Nederlands Dans Theater en het Koninklijk Conservatorium aanmerkingen hadden. Dick Boers daarover: ‘Wat niet bekend was, is dat de gebruikers handelden op basis van de toezeggingen die de gemeente hen had gedaan, in plaats van op basis van de vraagspecificatie.’ Volgens Boers had zijn bedrijf dus precies dat op papier gezet wat de gemeente had gevraagd, maar kwamen er later extra eisen van de gebruikers. En dat was voor VolkerWessels onacceptabel.

Helemaal stoppen

Het conflict liep dermate hoog op dat het bedrijf zelfs overwoog het bijltje er helemaal bij neer te gooien. Op de vraag ‘Heeft VolkerWessels ooit de optie overwogen om te stoppen met het project?’ antwoordt Boers: ‘Ja, op 21 december 2017. Vanwege het uitblijven van goedkeuring (van de ontwerpen, red.).’ Zijn collega Piet van Hoeven op dezelfde vraag: ‘Ja, dat is wel eens besproken en overwogen.’ Uiteindelijk werd de zaak gelijmd, na tussenkomst van burgemeester Pauline Krikke en wethouder Joris Wijsmuller.

Jan-Hein Reefhuis, projectdirecteur namens VolkerWessels, bevestigt in zijn beantwoording deze lezing. Hij is in algemene zin erg kritisch over de gemeente, die hij ‘besluiteloosheid’ verwijt, maar ook starheid. Met zijn counterpart, John van den Heuvel, ‘was geen gesprek mogelijk. Dat zette druk op het proces, omdat wij ons wel aan de afgesproken planning wilden houden. In die periode speelde ook de discussie tussen partijen over 159 punten in het ontwerp’ Volgens hem ‘overspeelde’ de gemeente haar hand. Mede door een interventie van de bouwer werd de genoemde Van den Heuvel, steun en toeverlaat van Joris Wijsmuller, van het project gehaald.

Maat vol

Er volgden verspreid over de jaren nog een aantal crisisoverleggen. Bijvoorbeeld in 2021, toen de bouwers ondanks de eerdere ‘packagedeal’ van 30 miljoen erbij, weer boos waren. Boers daarover: ‘Wij hebben aan de orde gesteld dat voor ons de maat vol was [om]dat in de gemeenteraad een zeer negatieve beeldvorming over VolkerWessels was ontstaan en zelfs de verantwoordelijk wethouder (inmiddels Anne Mulder, red.) uitsprak dat hij het fijn vond dat de raadsleden hem de munitie gaven om de aannemer aan te pakken. Wij hebben ons ongenoegen daarover uitgesproken, temeer daar VolkerWessels zich in dit project zeer behoorlijk heeft opgesteld jegens de gemeente.’

Uit de beantwoording komt naar voren dat de bouwers naast de lastige gebruikers nog een zaak als zeer problematisch ervoeren: de ‘onverwachte ondergrondse stromen’. Het gaat hier om de complicatie dat Amare door de bestaande parkeergarage Spui heen moest worden gefundeerd. Onder die garage stuitte VolkerWessels op zware druk van het grondwater, een probleem dat zich in de jaren negentig ook voordeed bij de bouw van de tramtunnel. Het was één van de redenen waarom de bouwers achter raakten op hun schema. Van Hoeven: ‘Een voorbeeld [zijn] de ondergrondse stromen die onder de parkeergarage bleken te lopen; die waren vooraf niet voorzien en konden ook niet worden voorzien. Dat was het risico van de opdrachtgever (de gemeente, red.).’

De enquêtecommissie buigt zich nu over alle verhoren en verslagen. Zij hoopt nog voor de zomer verslag uit te brengen. Het doel daarvan is vooral dat de gemeente leert van het proces. Dat er politieke consequenties volgen, ligt niet voor de hand. De wethouders die de meeste verantwoordelijkheid droegen, Joris Wijsmuller (HSP) en Boudewijn Revis (VVD), zijn vertrokken. Iets anders is dat er tussen de gemeente en de bouwers nog altijd een aantal financiële geschilpunten ligt. In die zin is de bouw van Amare dus nog niet afgerond.